Πολυβωτης
Ο γιγαντας που πολεμησε τον Ποσειδωνα
Α) ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ:
Σύμφωνα με τη μυθολογία η Νίσυρος δημιουργήθηκε όταν κατά την περίοδο της Γιγαντομαχίας, ο Ποσειδώνας έφτασε στην Κω καταδιώκοντας τον Γίγαντα Πολυβώτη. Στην Προσπάθεια του να τον εξοντώσει απέκοψε ένα κομμάτι της Κωακής Γής και το εκτόξευσε στον Πολυβώτη, το οποίο και τον καταπλάκωσε. Αυτό το κομμάτι της Γης θεωρείται ότι είναι η Νίσυρος και οι περιοδικές δονήσεις λόγω της ηφαιστειακής δράσης του νησιού αποδίδονται στους βρυχηθμούς του Γίγαντα Πολυβώτη, ο οποίος προσπαθεί να απελευθερωθεί από το βάρος του βράχου που αιώνες τώρα τον πλακώνει.
Αν και δεν γνωρίζουμε πότε άρχισε για πρώτη φορά να αναβλύζει το λιωμένο πέτρωμα στην περιοχή της Νισύρου, πότε άρχισαν να οικοδομούνται τα υποθαλάσσια θεμέλια του νησιού, ο παραπάνω μύθος μας αποκαλύπτει ότι οι πρόγονοί μας γνώριζαν πως η Νίσυρος είναι ένα ηφαίστειο και ότι τα πετρώματα της είναι παρόμοια με αυτά της νοτιοδυτικής Κω. Γνώριζαν ότι οι συχνοί τοπικοί σεισμοί που συνοδεύονται από κρότους και θόρυβο, και ταλαιπωρούσαν το νησί από εκείνα τα χρόνια, είναι συνυφασμένοι με το μηχανισμό γένεσης του νησιού.
Β) ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΡΗΞΕΙΣ:
Το ηφαίστειο της Νισύρου αναδύεται από τη θάλασσα και αρχίζει να οικοδομεί ένα χερσαίο κώνο πριν περίπου 150.000 χρόνια. Τα επόμενα 100.000 χρόνια η βίαιη εκρηκτική και η ήπια ηφαιστειακή δράση, που διαδέχονται η μία την άλλη, οικοδομούν από τη διαδοχή στρωμάτων τέφρας, ρευμάτων λάβας και θόλων ένα ηφαιστειακό κώνο πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, με διάμετρο επτά (7) περίπου χιλιόμετρα και μέγιστο ύψος 600 μέτρα.
Η πρώτη σειρά μεγάλων εκρήξεων εκδηλώνεται πριν περίπου 40.000 χρόνια. Τα εγκλωβισμένα μαγματικά αέρια τινάζουν στον αέρα το λιωμένο πέτρωμα παράγοντας δεκάδες εκατομμύρια τόνους ελαφρόπετρας και στάχτης.
Η Πρώτη μεγάλη καταστροφική έκρηξη εκδηλώνεται στο νησί πριν από περίπου 25.000 χρόνια. Μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα 8 δισεκατομμύρια τόνοι λιωμένο πέτρωμα εκτοξεύονται στην ατμόσφαιρα παράγοντας πάνω από 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ελαφρόπετρας και στάχτης. Η κορυφή του ηφαιστείου κατακρημνίζεται στο κενό που έχει δημιουργηθεί κάτω από το νησί λόγω της εκτόξευσης του μάγματος και δημιουργείται η πρώτη καλδέρα της Νισύρου. Μετά από την έκρηξη, το παχύρευστο λιωμένο πέτρωμα οικοδομεί μεγάλους θόλους λάβας κοντά στα ανατολικά τείχη της πρώτης καλδέρας και καλύπτει τις νοτιοανατολικές πλαγιές του ηφαιστείου με πολύ παχιά ρεύματα λάβας, αυτά όπου σήμερα πάνω τους βρίσκονται χτισμένα τα Νικειά.
Η περίοδος ηρεμίας που ακολουθεί διακόπτεται από τη δεύτερη καταστροφική έκρηξη της Νισύρου, πριν περίπου 15.000 χρόνια, η οποία προσθέτει νέα στρώματα ελαφρόπετρας στο νησί και δημιουργεί τη σημερινή καλδέρα της Νισύρου. Έτσι η Νίσυρος παίρνει τη σημερινή μορφή της.
Καμία από τις επόμενες εκρήξεις του ηφαιστείου, που καταγράφονται στις ιστορικές πηγές, δεν παράγουν λιωμένο πέτρωμα. Όλες είναι υδροθερμικές εκρήξεις και οφείλονται στην ύπαρξη υπέρθερμου ατμού στο υπέδαφος του νησιού. Το θαλασσινό νερό και το νερό της βροχής κατεισδύουν στα πετρώματα του νησιού, συγκεντρώνονται σε βαθείς ορίζοντες και θερμαίνονται από το μάγμα. Το νερό εκεί μετατρέπεται σε υπέρθερμο ατμό, ασκεί φοβερές πιέσεις που, όταν ξεπεράσουν το βάρος και τη συνεκτικότητα των υπερκείμενων πετρωμάτων, τα τινάζει στον αέρα προκαλώντας μία υδροθερμική έκρηξη. Τέτοιες ήταν όλες οι εκρήξεις που έχουν καταγραφεί στη Νίσυρο κατά τους ιστορικούς χρόνους.
[1]
Βιβλιογραφια
Στράβων, Γεωγραφικά 10. 5. 16
Απολλόδωρος (ψευδο-), Βιβλιοθήκη 1. 37
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 1. 2. 4
