Η Τιτανομαχια
Στην Ελληνική μυθολογία, η Τιτανομαχία ήταν ο πόλεμος μεταξύ των Τιτάνων (οι οποίοι μάχονταν από το βουνό Όθρυς) και των Ολύμπιων θεών. Είναι γνωστή, επίσης, και ως η Μάχη των Τιτάνων ή Πόλεμος των Τιτάνων. Ο πόλεμος είχε προλεχθεί στον Κρόνο από τη Γαία και τον Ουρανό, επειδή ο Κρόνος είχε αρνηθεί να αποκαταστήσει δικαιοσύνη μετά την εκθρόνιση του πατέρα του.
Οι Τιτάνες που πολέμησαν καθοδηγούνταν από τον Κρόνο και στις τάξεις τους βρίσκονταν οι: Κόιος, Κριός, Υπερίων, Ιαπετός, Άτλας. Οι Ολύμπιοι οδηγούνταν από τον Δία και στο πλευρό του πολέμησαν και οι: Εστία, Δήμητρα, Ήρα, Άδης/Πλούτων, Ποσειδώνας, οι Εκατόγχειρες, οι Γίγαντες και οι Κύκλωπες.
Νικώντας μετά από δεκάχρονο πόλεμο, οι Ολύμπιοι μοίρασαν μεταξύ τους τα λάφυρα, δίνοντας στον Δία την εξουσία στον αέρα και τον ουρανό, στη θάλασσα και όλα τα υδάτινα σώματα στον Ποσειδώνα, και στον Κάτω Κόσμο στον Άδη. Η γη αφέθηκε ως κυριαρχία κοινή όλων των θεών. Έπειτα έκλεισαν τους Τιτάνες στα Τάρταρα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Ωκεανός και οι Τιτανίδες (Θεία, Ρέα, Θέμις, Μνημοσύνη, Φοίβη και Τηθύς) παρέμειναν ουδέτεροι, και γι' αυτό δεν τιμωρήθηκαν από τον Δία. Οι Εκατόγχειρες παρέμειναν φύλακές τους, μέχρι τη στιγμή που ο Δίας τους απελευθέρωσε όλους, εκτός από τον Άτλαντα.
Ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη
Ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία. Δύο σπήλαια πάνω στα Κρητικά βουνά διεκδικούν την τιμή της γενέτειρας του μεγαλύτερου θεού στην αρχαία Ελλάδα, το Δικταίο Αντρο στην κεντρο-ανατολική Κρήτη και το Ιδαίο Αντρο στο ψηλότερο βουνό της Κρήτης, το όρος Ιδη ή Ψηλορείτης. Δεν υπάρχει καμιά πληροφορία που να μας διευκρινίζει που ακριβώς γεννήθηκε ο Δίας και το κάθε σπήλαιο έχει τους δικούς του υποστηρικτές.
Το σημαντικό ωστόσο είναι ότι η Κρήτη ήταν ο τόπος γέννησης του Δία, και μάλιστα με τρόπο που έχει πολλές ομοιότητες με τη γέννηση του Χριστού πολλούς αιώνες αργότερα σε ένα άλλο σπήλαιο στο σημερινό κράτος του Ισραήλ.
Ο Ουρανός, η Γαία και ο Κρόνος
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου, οι πρώτοι θεοί στην απαρχή του Κόσμου ήταν ο Ουρανός και η Γαία. Ο Ουρανός για να μη χάσει την εξουσία του, φοβούμενος τη διαδοχή, έριχνε τα παιδιά του στα έγκατα της γης. Η Γαία, που δεν ήταν οπαδός αυτής της συμπεριφοράς του συζύγου της, έκρυψε στη νυφική της κλίνη το γιο της Κρόνο και στη συνέχεια τον βοήθησε να πάρει τη θέση του πατέρα του.
Σύμφωνα με το μύθο, ακολουθώντας τη συμβουλή της Γαίας, ο Κρόνος πήρε ένα δρεπάνι και έκοψε τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, τα έριξε στη θάλασσα και έτσι γεννήθηκε η πανέμορφη θεά του έρωτα η Αφροδίτη.
Ο Κρόνος και η Ρέα, η Γέννηση του Δία στην Κρήτη
Την ίδια μοίρα με τον πατέρα του είχε όμως και ο Κρόνος που φοβούμενος την κατάρα – προφητεία του πατέρα του, κατάπινε τα παιδιά του ώστε να μην τον γκρεμίσουν από την θέση της εξουσίας του.
Ο Κρόνος με τη Ρέα είχαν γεννήσει άλλα πέντε παιδιά πριν τον Δία, που όλα είχαν καταλήξει στο στομάχι του πατέρα τους. Όταν η Ρέα έμεινε ξανά έγκυος στο Δία δεν ήθελε να έχει και αυτός την ίδια τύχη με τα προηγούμενα παιδιά τους γι’ αυτό ζήτησε τη βοήθεια των γονιών της (Ουρανού και Γαίας).
Ακολουθώντας τη συμβουλή τους, πήγε στην Κρήτη και κρύφτηκε σε ένα σπήλαιο στα κρητικά βουνά για να φέρει στον κόσμο το μωρό κρυφά από τον παιδοφάγο σύζυγο της τον Κρόνο. Τους πόνους της γένας η Ρέα προσπαθούσε να τους καταπνίξει και να μη φωνάξει βυθίζοντας τα δάκτυλα της στη γη. Από κάθε δάχτυλο που χώθηκε στη γή, δημιουργήθηκε ένας από τους δέκα Δάκτυλους, αγαθά πλάσματα που ζούσαν στα Κρητικά βουνά.
Σε όλη τη διάρκεια της γέννας, την είσοδο της σπηλιάς φρουρούσαν οι μυθικοί Κουρήτες, που σε πολλούς μύθους ταυτίζονται με τους Δάκτυλους.
Η Ρέα μόλις γέννησε το Δία, το υγιές αγοράκι που αργότερα θα γινόταν ο πατέρας των θεών του Ολύμπου, το έδωσε στους Κουρήτες να το προσέχουν. Αυτοί πατούσαν δυνατά τα πόδια τους χορεύοντας ή χτυπούσαν τα τύμπανα και τις μεταλλικές τους ασπίδες για να καλύψουν το κλάμα του μωρού.
Η Ρέα για να ξεγελάσει τον σύζυγό της Κρόνο, αντί για το νεογέννητο βρέφος του έδωσε μία πέτρα τυλιγμένη σε σπάργανα. Αυτός κατάπιε αμέσως το δήθεν βρέφος και επαναπαύτηκε για μια ακόμη φορά ότι ο θρόνος του δεν κινδύνευε από τα παιδιά του. Ο Δίας μεγαλώνει κρυμμένος στα βουνά της Κρήτης
Στο μεταξύ ο μικρός Δίας μεγάλωνε στη σπηλιά που παρέμενε κρυμμένος πάνω στα βουνά της Κρήτης. Στην ανατροφή του Δία σημαντικό ρόλο έπαιξαν η κατσίκα Αμάλθεια και η νύμφη Μέλισσα.
Η Αμάλθεια, κατσίκα ή για άλλους νύμφη, έδινε το γάλα της στο θείο βρέφος και από το κέρατό της έβγαιναν κάθε λογής αγαθά. Η νύμφη Μέλισσα τον ντάντευε και τον φρόντιζε μεγαλώνοντας σε ό,τι χρειάζεται ένα παιδί ενώ του έδινε θρεπτικό μέλι για να μεγαλώσει πιο γρήγορα.
Η Τιτανομαχία – Ο Δίας παίρνει το θρόνο από τον Κρόνο
Όταν κάποτε ο Δίας μεγάλωσε και έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, έδιωξε τον Κρόνο και πήρε τη θεϊκή του εξουσία, είτε αναίμακτα είτε μετά από μια τρομερή μάχη, την Τιτανομαχία, όπως αναφέρεται σε άλλη εκδοχή του μύθου.
Σύμφωνα με την εκδοχή της Τιτανομαχίας, όταν ο Δίας πήγε να βρει τον πατέρα του Κρόνο για να διεκδικήσει την εξουσία, του έσκισε την κοιλιά από όπου αμέσως ξεπετάχτηκαν όσα από τα παιδιά του είχε καταπιεί στο παρελθόν: η Ήρα, ο Ποσειδώνας, η Έστία, η Δήμητρα και ο Πλούτωνας (Άδης). Με τη βοήθειά τους ο Δίας πολέμησε ενάντια στους Τιτάνες που είχαν την κυριαρχία του σύμπαντος με επικεφαλής τον Κρόνο.
Ο πόλεμος αυτός (Τιτανομαχία) ήταν πολύ σκληρός αλλά τελικά κατέληξε να επικρατήσουν ο Δίας και τα αδέρφια του, που μαζί με τα παιδιά του Δία έφτιαξαν το αρχαίο Ελληνικό δωδεκάθεο, τους 12 θεούς του Ολύμπου.
Οι Τιτάνες
Σημείωση: Επειδή η Ελληνική Μυθολογία είναι δαιδαλώδης και ο μελετητής πολλές φορές «χάνεται» προσπαθώντας να συνδυάσει χαρακτήρες – γεγονότα, στο παρόν άρθρο γίνεται επιγραμματική – περιληπτική αναφορά στους Τιτάνες, προκειμένου ο αναγνώστης να κατανοήσει ευκολότερα την γενεαλογία των αρχαιοελληνικών θεοτήτων. Οι ενσωματωμένοι σύνδεσμοι (links) παραπέμπουν σε αναλυτικότερες περιγραφές.
Οι Τιτάνες ήσαν απόγονοι αρχέγονων θεοτήτων, που προήλθαν από το Χάος το οποίο κυριαρχούσε στο απέραντο σύμπαν. Οι πρώτοι δώδεκα Τιτάνες ήταν μια φυλή ισχυρών, γιγάντιων θεών, που προήλθαν από την ένωση της Γαίας και του Ουρανού. Αργότερα οι Ολύμπιοι θεοί, με επικεφαλής τον Δία, εναντιώθηκαν στους Τιτάνες τους οποίους νίκησαν στην Τιτανομαχία.
Οι Τιτάνες
Η «Θεογονία» του Ησιόδου αναφέρεται στην καταγωγή των θεών, καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις – συγγένειες. Η γενεαλογία ξεκινά με το Χάος και συνεχίζει με τους αρχέγονους θεούς που δημιούργησαν τους Τιτάνες, από τους οποίους προήλθαν οι δώδεκα Ολύμπιοι θεοί. Οι Τιτάνες φυλακίσθηκαν από τον Κρόνο και κατόπιν από τον Δία, στα Τάρταρα, μια άβυσσο μαρτυρίου και βασάνων, η οποία βρισκόταν στον Κάτω Κόσμο.
Οι πρώτες θεότητες
Οι Τιτάνες ήσαν απόγονοι των πρώτων θεών – θεοτήτων, που ονομάζονταν Αθάνατοι και οι οποίοι προήλθαν από το Χάος. Οι πρωταρχικοί θεοί ήσαν φυλή Γιγάντων που συνδέονταν με μία τοποθεσία, ή ένα βασίλειο και είχαν γενεαλογικό δένδρο. Οι «πρεσβύτεροι» ήταν η Γαία (Μητέρα Γη) ο Έρεβος (Σκότος και Κάτω Κόσμος) ο Τάρταρος (Άβυσσος, υπό τον Κάτω Κόσμο) ο Έρως (Γέννηση – να μην συγχέεται με τον θεό Έρωτα γιο της Αφροδίτης) ο Πόντος (Θάλασσα) και ο Ουρανός (Ουράνια). Η ένωση της Γαίας και του Ουρανού γέννησε τους Τιτάνες και τα παιδιά των Τιτάνων έγιναν γνωστά ως Ολύμπιοι θεοί.
Οι Τιτάνες
Οι Τιτάνες και οι Γίγαντες γεννήθηκαν από την ένωση της Γαίας και του γιου της Ουρανού και ήσαν οι πρώτοι αθάνατοι. Τα ονόματα της πρώτης γενιάς των 12 Τιτάνων ήσαν:
Τιτάνες (άνδρες): Ωκεανός, Υπερίων, Κοίος, Κρόνος, Κριός, και Ιαπετός
Τιτανίδες (γυναίκες): Μνημοσύνη, Τηθύς, Θεία (ή Ευρυφάεσσα), Φοίβη, Ρέα και Θέμις
Πρώτη γενεά Τιτάνων
Οι ρόλοι και αρμοδιότητες της πρώτης γενεάς των Τιτάνων ήσαν οι εξής:
• Ο Κρόνος ήταν θεός του χρόνου και των εποχών.
• Η Ρέα ήταν θεά της γονιμότητας και μητέρα των θεών.
• Ο Κοίος ήταν θεός της Νοημοσύνης.
• Η Φοίβη ήταν θεά της Σελήνης.
• Ο Υπερίων ήταν ο άρχων του Φωτός.
• Η Θεία ήταν μητέρα του Ήλιου και θεά αυτών που λάμπουν (χρυσό, ασήμι και πετράδια).
• Ο Ιαπετός ήταν θεός της θνητής ζωής (σύζυγος της Κλυμένης).
• Ο Ωκεανός ήταν ο άρχων των ωκεανών.
• Η Θεία ήταν θεά των ποταμών.
• Η Μνημοσύνη ήταν θεά της μνήμης και εφευρέτης του λόγου.
• Ο Κριός ήταν θεός των αστερισμών.
• Η Θέμις ήταν η θεά της δικαιοσύνης και της τάξης.
Δεύτερη γενεά Τιτάνων
Από την ένωση των Τιτάνων με τις Τιτανίδες προήλθε η δεύτερη γενεά των Τιτάνων ως εξής:
• Τα παιδιά του Υπερίωνα και της Θείας: η Ηώς, ο Ήλιος και η Σελήνη.
• Οι κόρες του Κοίου και της Φοίβης: Λητώ & Αστερία.
• Οι γιοι του Ιαπετού και της Κλυμένης (Ωκεανίδα θεά της θάλασσας): Άτλας, Μενοίτιος, Προμηθέας και Επιμηθέας.
• Οι κόρες του Ωκεανού και της Τηθύος: Οι Ωκεανίδες και οι Ποταμοί.
• Οι γιοι του Κριού και της Ευρυβίας (θεά της θάλασσας): Αστραίος, Πάλλας και Πέρσης.
• Τα παιδιά του Κρόνου και της Ρέας: Εστία, Δήμητρα, Ήρα, Άδης, Ποσειδών και Δίας.
Γενεαλογικό δένδρο
Κρόνος: νεότερος γιος της Γαίας και του Ουρανού και ηγέτης των Τιτάνων. Παντρεύτηκε την αδελφή του Ρέα. Παιδιά τους ήταν η Δήμητρα, η Εστία, η Ήρα, ο Άδης, ο Ποσειδών και ο Δίας. Ο Κρόνος εκθρονίσθηκε από τον γιό του Δία.
Ρέα: κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μία από τις Τιτανίδες (θηλυκοί Τιτάνες). Παντρεύτηκε τον αδελφό της Κρόνο. Παιδιά τους ήταν η Δήμητρα, η Εστία, η Ήρα, ο Άδης, ο Ποσειδών και ο Δίας.
Κοίος: γιος της Γαίας και του Ουρανού, του Τιτάνα της Νοημοσύνης. Ήταν ο σύζυγος της Φοίβης, πατέρας της Λητούς και της Αστέριας και παππούς του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος.
Φοίβη: σύζυγος του Κοίου, μητέρα της Λητούς και της Αστερίας και γιαγιά του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος.
Ωκεανός: μεγαλύτερος γιος της Γαίας και του Ουρανού που παντρεύτηκε την αδελφή του, Τηθύς. Παιδιά τους ήσαν οι Ωκεανίδες (τρεις χιλιάδες κόρες που ήσαν θεές και νύμφες) και οι Ποταμοί (τρεις χιλιάδες γιοι που ήσαν θεοί ποταμών).
Τηθύς: ανήκε στις Τιτανίδες, σύζυγος του Ωκεανού.
Ιαπετός: παντρεύτηκε την Κλυμένη, μία από τις Ωκεανίδες (κόρες της Τηθύος και του Ωκεανού). Παιδιά τους ήταν ο Άτλας, ο Επιμηθέας και ο Προμηθέας.
Υπερίων: ήταν ο άρχων του φωτός, αδελφός του Κρόνου και Τιτάνας της Ανατολής. Παντρεύτηκε την αδελφή του, Θεία. Παιδιά τους ήταν ο Ήλιος, η Ηώς και η Σελήνη. Το όνομά του σημαίνει «αυτός που πηγαίνει πριν από τον ήλιο».
Μνημοσύνη: θεά της μνήμης και εφευρέτης των λέξεων, κόρη της Γαίας και του Ουρανού και μητέρα των εννέα Μουσών από τον Δία.
Θεία ή Ευρυφάεσσα: κόρη της Γαίας και του Ουρανού και σύζυγος και αδελφή του Υπερίωνα. Απόγονοι ήταν ο Ήλιος, η Ηώς και η Σελήνη.
Κριός: θεός των αστερισμών, γιος του Ουρανού και της Γαίας. Σύζυγός του ήταν η Ευρυβία, κόρη της Γαίας και του Πόντου, απόγονοί του ήταν ο Αστραίος, ο Πέρσης και ο Πάλλας.
Θέμις: θεά της δικαιοσύνης και της τάξης. Μία από τις έξι κόρες της Γαίας και του Ουρανού, ερωμένη του Δία και μητέρα των Ωρών και των Μοιρών.
Τα ονόματα και οι συγγένειες των Τιτάνων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα:
Η άνοδος
Οι πρώτοι Τιτάνες ήταν γιοι και κόρες της Γαίας και του Ουρανού. Ο Κρόνος είχε προειδοποιηθεί από τους γονείς του, ότι θα προδοθεί και θα αντικατασταθεί από τα δικά του παιδιά και προκειμένου να αποφύγει την προφητεία, κατάπινε κάθε παιδί που αποκτούσε με την σύζυγό του Ρέα – την Εστία, την Δήμητρα, την Ήρα, τον Άδη και τον Ποσειδώνα. Καθώς όμως τα παιδιά ήσαν αθάνατα, δεν πέθαιναν αλλά παρέμεναν παγιδευμένα στο σώμα του. Η Ρέα θρηνούσε για την απώλεια των παιδιών της και όταν γέννησε τον Δία, εξαπάτησε τον Κρόνο αντικαθιστώντας το βρέφος με έναν πεπλατυσμένο βράχο. Ο Κρόνος κατάπιε το βράχο, πιστεύοντας ότι είχε εξουδετερώσει μια ακόμη απειλή της κυριαρχίας του, αλλά ο Δίας ήταν αυτός που απελευθέρωσε τα αδέλφια του, που ζούσαν στο στομάχι του πατέρα του.
Η πτώση – Τιτανομαχία
Τα παιδιά του Κρόνου, οι νέοι Τιτάνες, ενεπλάκησαν σε σύγκρουση με τους αρχέγονους Τιτάνες και έτσι ξεκίνησε η Τιτανομαχία. Οι νέοι Τιτάνες οι οποίοι εκπλήρωσαν την προφητεία, αναφέρονται ως Ολύμπιοι αφού είχαν ως βάση το όρος Όλυμπος, ενώ οι Τιτάνες είχαν ως βάση το όρος Όθρυς στο οποίο επιτέθηκαν οι δώδεκα Ολύμπιοι με ηγέτη τον Δία.
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου βασικοί αντίπαλοι στην Τιτανομαχία ήσαν οι κάτωθι:
Από τους Τιτάνες…..ο Κρόνος, ο Κοίος, ο Κριός, ο Ιαπετός και ο Άτλας.
Από τους Ολύμπιους….ο Ζεύς, ο Ήλιος, η Ηώς, ο Υπερίων, ο Ποσειδών, ο Προμηθεύς, ο Επιμηθεύς και οι Κύκλωπες.
Η Τιτανομαχία διήρκεσε δέκα χρόνια με τους μεγαλύτερους Τιτάνες να εδρεύουν στο όρος Όθρυς και τους αντιπάλους στον Όλυμπο. Όλοι οι Τιτάνες ήσαν αθάνατοι και έτσι δεν υπήρχαν θύματα. Οι θεοί του Ολύμπου τελικά επικράτησαν με τη βοήθεια των τριών Κυκλώπων και τριών γιγάντων που ονομάζονταν «Εκατόγχειρες», τους οποίους ο Δίας είχε απελευθερώσει από τα Τάρταρα. Οι Κύκλωπες έδωσαν στον Δία τον κεραυνό ως όπλο και οι τρεις Εκατόγχειρες σφυροκοπούσαν τους Τιτάνες πετώντας συνεχώς τεράστιους βράχους. Οι ηττημένοι Τιτάνες που είχαν πολεμήσει ενάντια στους Ολύμπιους φυλακίστηκαν στα Τάρταρα και οι Εκατόγχειρες ορίστηκαν ως φρουροί. Οι Τιτάνες που δεν αγωνίσθηκαν κατά των Ολυμπίων εντάχθηκαν στον Όλυμπο.
Πηγες
[1] "Αρχαία Ελληνικά"
[2] "XΕΙΛΩΝ"
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"