Reloaded

θεοτητα που προσωποποιουσε την ανοικτη θαλασσα και πατερας, απο τη Γαια, των περισσοτερων θαλασσιων θεοτητων

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Πόντος είναι γνωστή μία θεότητα που προσωποποιούσε την ανοικτή θάλασσα. Ο Πόντος αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στις κοσμογονικές και θεογονικές γενεαλογίες (π.χ. Θεογονία Ησιόδου, 116), στις οποίες μνημονεύεται ως γιος της αρχέγονης θεότητας Γαίας και του Αιθέρος είτε μόνο της Γαίας από παρθενογένεση. Με τη σειρά του, ο Πόντος ζευγάρωσε με τη Γαία και απέκτησαν 5 παιδιά: τον Νηρέα, τον Θαύμαντα, τον Φόρκυ, την Κητώ και την Ευρυβία. Εξάλλου, από τη Θάλασσα ο Πόντος έγινε πατέρας των Τελχίνων. Αργότερα, ο Πόντος επισκιάσθηκε από τον εντονότερα επικαλούμενο θεό Ωκεανό.

Πόντος στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει θάλασσα, υπό την ολοκληρωτική όμως έννοια, δηλαδή την έννοια όλου του υγρού στοιχείου· έτσι, για τους Ωκεανούς υπήρχε άλλη λέξη (Ωκεανός), ενώ μια θάλασσα θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε Τηθύδα (περιλάμβανε τη θάλασσα και τη γη μαζί) ή Θάλαττα (θάλασσα στα νέα Ελληνικά). Υπήρχε, βέβαια, και η λέξη «Πέλαγος», που σήμαινε και σημαίνει ανοιχτή θάλασσα.

Από την αρχαιότητα ο Εύξεινος Πόντος υπήρξε μία καθαρά Ελληνική θάλασσα. Οι πρώτες αναφορές που τη θέλουν συνδεδεμένη με την αρχαία Ελλάδα είναι στην Ελληνική μυθολογία ξεκινώντας από τον μύθο του Φρίξου και τη Έλλης. O Φρίξος και η Έλλη ήταν παιδιά του Αθάμαντα και της πρώτης του γυναίκας της Νεφέλης. Αργότερα πατέρας τους παντρεύτηκε την Ινώ η οποία δεν συμπαθούσε καθόλου τα παιδιά του άντρα της από τον πρώτο του γάμο και γι’ αυτό έκανε τα πάντα για να τα συκοφαντεί και να τα αποπαίρνει. Στο τέλος σκαρφίστηκε ένα δόλιο τέχνασμα ώστε να πέσει λοιμός στην πόλη, και δωροδόκησε τους αγγελιοφόρους που έστειλαν στο Μαντείο των Δελφών για να πάρουν χρησμό ώστε να ζητήσουν να θυσιαστούν τα παιδιά της Νεφέλης για να πάψει ο λιμός.

Ο Αθάμας με βαριά καρδιά το δέχθηκε εφ’ όσον το ερμήνευσε έτσι το Μαντείο... Την ημέρα της θυσίας, ο Δίας που ήξερε τι είχε συμβεί, έστειλε τη μητέρα των παιδιών στον τόπο της θυσίας πάνω σ’ ένα χρυσόμαλλο φτερωτό κριάρι για να τα πάρει. Το κριάρι αυτό ήταν ιερό κριάρι του Διός και είχε την ικανότητα να μιλάει με ανθρώπινη φωνή και τους πήγαινε πάνω από το Αιγαίο. Καθώς περνούσαν πάνω από το στενό της θάλασσας, που ενώνει την Προποντίδα με το Αιγαίο, τα παιδιά χαίρονταν, απολαμβάνοντας τα ωραία τοπία που έβλεπαν. Η χαρά τους όμως δεν κράτησε πολύ γιατί το κορίτσι σε μια στιγμή έχασε την ισορροπία του, έπεσε στη θάλασσα και εκεί άφησε την τελευταία του πνοή. Η θάλασσα, που πριν από λίγο απολάμβανε με πάθος, έγινε ο υγρός τάφος του.

Γι' αυτό το στενό αυτό της θάλασσας, όπου έπεσε η Έλλη, ονομάστηκε Ελλήσποντος, δηλαδή πόντος, θάλασσα της Έλλης. Ο Φρίξος ένιωσε βαθιά θλίψη για τον άτυχο χαμό της αδερφής του. Συνεχίζει όμως το ταξίδι του και φτάνει στην Κολχίδα όπου και θυσιάζει το κριάρι, προσφέροντάς το ως θυσία στον Δία για να τον ευχαριστήσει που τον έσωσε, ενώ το δέρμα του το χαρίζει στον βασιλιά της Κολχίδος Αιήτη. Ο Αιήτης το κρέμασε σε μια βελανιδιά και έβαλε προς φύλαξή του έναν δράκοντα. Πολλά χρόνια αργότερα ο Πελίας, ένας άνδρας που άδικα είχε πάρει τον θρόνο της Ιωλκού από τον αδερφό του, είχε πάρει χρησμό να φοβάται αυτόν που θα εμφανιστεί ενώπιόν του μονοσάνδαλος.

Εμφανίστηκε δε μονοσάνδαλος ενώπιον του ο Ιάσων, ανιψιός του, και γιος του Αίσωνα, ο οποίος είχε μόλις επιστρέψει στην Ιωλκό, μετά από μεγάλη παραμονή στο Πήλιο στον Κένταυρο Χείρωνα και από ένα τυχαίο γεγονός έχασε το ένα σανδάλι του. Έτσι, ο Πελίας αποφάσισε προς έπρεπε να απαλλαγεί από την ανεπιθύμητη παρουσία του ανιψιού του, γιατί σε αυτόν έβλεπε έναν μόνιμο κίνδυνο για τον θρόνο του. Για να το επιτύχει αυτό του ανέθεσε την πολύ επικίνδυνη αποστολή να μεταβεί στην Αία της Κολχίδος και να πάρει από εκεί το Χρυσόμαλλο δέρας, και του υποσχέθηκε ότι αν καταφέρει αυτό θα του παρέδιδε τον θρόνο.

Ο Ιάσων, δέχτηκε την εντολή, έστειλε κήρυκες σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και κάλεσε του καλύτερους των Ελλήνων να συμμετέχουν μαζί του στην επικίνδυνη αυτή εκστρατεία. Πλήθος νέων, που διψούσε για περιπέτειες και επικίνδυνα έργα, παιδιά θεών και ημίθεων οι περισσότεροι, έσπευσαν προθύμως στην πρόσκληση του Ιάσονα και έτσι βρέθηκε το εκλεκτό πλήρωμα της Αργούς. Αυτό το πλήρωμα απαρτιζόταν από πενήντα άνδρες ανάμεσά του ήταν ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Πηλέας –πατέρας του Αχιλλέα-, ο Θησέας, ο Ορφέας, ο Τελαμώνας –πατέρας του Αίαντα-, οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, ο Λαέρτης –πατέρας του Οδυσσέα- , Αταλάντη –μοναδική γυναίκα του πληρώματος- κ.α.

Μετά από ένα επικό ταξίδι, ο Ιάσων φτάνει στην Κολχίδα και με την βοήθεια της Μήδειας, κόρη του βασιλιά Αιήτη, υιό του Ηλίου, καταφέρνει να επιτύχει τον άθλο που ο Αιήτης του έθεσε για να του δώσει το Χρυσόμαλλο δέρας και με ένα τέχνασμα καταφέρνει να πάρει το δέρας.

[1]

Βιβλιογραφια

Ησίοδος, Θεογονία 106 ff, 126 ff και 233 ff

Αισχύλος, Προμηθέας Δεσμώτης 88 ff, 431 ff

Απολλόδωρος (ψευδο-), Βιβλιοθήκη 1. 10

Απολλώνιος ο Ρόδιος - Αργοναυτικά 1. 498 ff