Reloaded

ο θεος των Ορφικων και ο «πρωτος Διονυσος»

Ο Ζαγρεύς (ή Ζαγρέας) ήταν θεός των Ορφικών, γιoς του Δία και της Περσεφόνης, ο "πρώτος Διόνυσος". Γεννήθηκε από το Δία μεταμορφωμένος σε φίδι και την κερασφόρο Περσεφόνη. Ο Δίας τον προόριζε για τη διαδοχή και την κυριαρχία στον κόσμο και για να τον προφυλάξει από την Ήρα, τον εμπιστεύθηκε στον Απόλλωνα και τους Κουρήτες, οι οποίοι τον έκρυψαν στα δάση του Παρνασσού.

Η Ήρα ανακάλυψε που ήταν κρυμμένο το κερασφόρο βρέφος κι έστειλε τους Τιτάνες να το εξοντώσουν. Εκείνοι για να το ξεγελάσουν του έδωσαν παιχνίδια και στη συνέχεια του επιτέθηκαν. Τότε ο Ζαγρεύς άρχισε να αλλάζει μορφές στην προσπάθειά του να ξεφύγει. Μεταμορφώθηκε κατά σειρά σε λιοντάρι, τίγρη, άλογο, φίδι, και όταν πήρε τη μορφή ταύρου, οι Τιτάνες τον έπιασαν, τον κομμάτιασαν, έβρασαν το κρέας του σ' ένα καζάνι κι έφαγαν ένα μέρος του.

Ο Απόλλωνας μάζεψε τα κομμάτια του Ζαγρέα και τα έθαψε στους Δελφούς. Την καρδιά του, η οποία είχε μείνει ανέπαφη, την κονιορτοποίησε ο Δίας και τη διέλυσε σε ένα ποτό που το πρόσφερε στη Σεμέλη. Εκείνη τότε έμεινε έγκυος κι έφερε στον κόσμο το Νεώτερο Διόνυσο. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή την κονιορτοποιημένη καρδιά του την κατάπιε ο ίδιος ο Δίας, κι ήταν εκείνος ο οποίος γέννησε το Διόνυσο. Άλλοι μύθοι υποστηρίζουν ότι το θεό τον ανάστησαν η Ρέα ή η Δήμητρα αφού πρώτα συγκόλλησαν τα μέλη του.

Ο Δίας κατακεραύνωσε τους Τιτάνες κι από τις στάχτες τους δημιουργήθηκαν οι άνθρωποι. Οι ορφικοί έλεγαν πως οι άνθρωποι είχαν μέσα τους το θεϊκό στοιχείο, γιατί οι Τιτάνες είχαν φάει το Διόνυσο Ζαγρέα, είχαν όμως και την "τιτανική φύση" που τους ωθούσε στο κακό επειδή είχαν πλαστεί από την στάχτη των Τιτάνων.

Σε μια άλλη εκδοχή η Θεά Αθηνά περισυνέλεξε την παλλόμενη καρδιά του και την πήγε στο Δία (γι' αυτό η Αθηνά πήρε το επίθετο Παλλάδα... Υπάρχει και μία ακόμη εκδοχή για το πώς πήρε τούτο το όνομα η Αθηνά και μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ: "Πάλλαντας").

Εκείνος την τοποθέτησε σε ένα γύψινο ομοίωμα του Διονύσου που ζωντάνεψε αμέσως. Οι Νύμφες ανέλαβαν τη φροντίδα του παιδιού και το κουνούσαν σε ένα λιχνιστήρι δημητριακών (λίκνο) απ' όπου ονομάστηκε Ζαγρεύς (Διόνυσος) Λικνίτης.

Σε ανάμνηση του διαμελισμού και της ανάστασης του Ζαγρέως οργανώνονταν κάθε δυο χρόνια οργιαστικές γιορτές προς τιμή του, από τις αττικές και δελφικές Θυιάδες ή τις ιέρειες του Διονύσου στο ναό του Πύθιου Απόλλωνα.

Ο Ζαγρεύς ταυτίζεται συχνά και με τον Ίακχο. Σε ερυθρόμορφα αγγεία διακρίνεται η Περσεφόνη με το μικρό Ίακχο στην αγκαλιά.

[1]

Ο Θεος Διονυσος ο Ζαγρεας και ο καθρεπτης...

...Για τους Ορφικούς, ο Διόνυσος Ζαγρέας, ήταν γιος του Δία και της θεάς του κάτω κόσμου Περσεφόνης. Οι Τιτάνες, οι οποίοι είχαν νικηθεί από το Δία στην Τιτανομαχία, με εντολή της Ήρας βρήκαν ευκαιρία να εκδικηθούν το Δία κατακρεουργώντας το νήπιο Διόνυσο ⁽¹⁾, καθώς αυτός έβλεπε το είδωλο του σε ένα καθρέπτη και έπαιζε με τα παιγνίδια του. Τι συμβoλίζει ο καθρέπτης;

Ο Πλωτίνος στις Εννεάδες εξηγεί: Οι ψυχές των ανθρώπων βλέποντας τα είδωλά τους στον καθρέπτη του Διονύσου, κατέβηκαν στη γη δίχως να αποκοπούνε από το Όντως Ον -Εν. Ο καθρέπτης συμβολίζει:

Α) Τη σύνδεση της ψυχής με τους θεούς. Ετσι όπως το είδωλο φαίνεται στον καθρέπτη χωρίς όμως να είναι αποκομένο, έτσι και η ψυχή υπάρχει στον άνθρωπο χωρίς να έχει αποσυνδεθεί από την πρωταρχική πηγή, και όχι μόνο αυτό, αλλά η ψυχή έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά και ουσία με το θεούς παρ’ όλο που έχει ενσαρκωθεί σε ανθρώπινο σώμα. Η μόνη διαφορά της είναι ότι βρίσκεται σε χαμηλότερο συνειδησιακό επίπεδο από αυτό των θεών.

Β) Τη στιγμή που η ψυχή εμφανίζεται στον άνθρωπο, όπως το είδωλο ενός ανθρώπου εμφανίζεται στον καθρέπτη όταν αυτός κοιτάζει στον καθρέπτη, έτσι και η ψυχή ενσαρκώνεται στο έμβρυο όταν αρχίζει να χτυπάει η καρδιά του.

Οι Τιτάνες (συμβολίζουν τα ανθρώπινα πάθη που δεν αφήνουν την ψυχή να ανέλθει πρός τι θεικό της λίκνο και την "τελείωση"), διαμέλισαν και κατασπάραξαν τον Διόνυσο, αφήνοντας άθικτη μόνο την καρδιά του, την οποία την πήρε η θεά Αθηνά και την παρέδωσε στον πατέρα της Δία. Εκείνος την τοποθέτησε σε ένα γύψινο ομοίωμα του Διονύσου και έτσι ο θεός Διόνυσος ξαναγεννιέται

Για ποιό λόγο η Αθηνά σώζει την καρδιά του Διονύσου; H Αθηνά όπως γνωρίζουμε είναι η θεά της νόησης και της σοφίας. Η νόηση και η λογική όπως έχουμε πολλάκις αναφέρει, αποτελεί το σπουδαιότερο θεϊκό δώρο του Προμηθέα στον άνθρωπο. Αρκεί όμως μόνο αυτό; Όχι, δεν αρκεί. Δίχως μία ‘ανοιχτή’ και ‘δεκτική’ καρδιά, δεν είναι δυνατόν να κατακτήσουμε την σοφία, καθώς για κάθε ένα πρόβλημα που λύνει ο νους δέκα νέα προκύπτουν. Για αυτό τον λόγο, τόσο ο νούς όσο και η καρδιά, αποτελούν τα δύο ιερότερα δώρα προς τον ισορροπημένο άνθρωπο..

Αυτό είναι ένα μυστικό που ο Προμηθέας κράτησε κρυφό από τον άνθρωπο, το έδειξε όμως με τις πράξεις του, την αγάπη του προς αυτόν..Την αγάπη που είναι ο δρόμος της καρδιάς. Η Αθηνά με την πραξη της, απλώς το επιβεβαιώνει...⁽²⁾





Παραπομπές

(1) Οι Τιτάνες μετά από την αποτρόποια αυτή πράξη τους, κατακεραυνώθηκαν από το Δία. Από τη στάχτη τους δημιουργήθηκαν οι άνθρωποι. Εξ αυτού φέρουν μέσα τους τη θηριώδη «τιτανική φύση» , αλλά και το θεϊκό στοιχείο εφόσον οι Τιτάνες είχαν φάει το Διόνυσο Ζαγρέα, υιό του Διός. Ο άνθρωπος, γεννημένος από την τέφρα των Τιτάνων είναι ένα κράμα καλού και κακού.

Ο Διόνυσος ο Ζαγρέας είναι η ανώτατη παντός πράγματος αρχή, επειδή «συνδύαζε μέσα του την Θεική αρχή, και πηγή της ζωής, την οποία είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του Δίας, όσο και την υποχθόνια την οποία είχε κληρονομήσει από την μητέρα του Περσεφόνη, την θεότητα του κάτω κόσμου.


(2) Γνωρίζατε ότι η καρδιά έχει δικό της νευρικό σύστημα, το οποίο αισθάνεται και "μεταφράζει" τα σήματα από το εξωτερικό περιβάλλον πριν από οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος; Στη συνέχεια, σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, μεταβιβάζει τα δεδομένα στον εγκέφαλο μέσω πρωτεϊνικών μορίων, τα οποία ονομάζονται νευροπεπτίδια και κυκλοφορούν στο αίμα μας.

Η ανθρώπινη καρδιά είναι το όργανο που παράγει το ισχυρότερο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο από κάθε άλλο όργανο στο ανθρώπινου σώμα. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο της καρδιάς σας έχει ακτίνα που εκτείνεται αρκετά μέτρα μακριά από το σώμα. Επιπλέον, το πεδίο της ενέργειας αλλάζει ανάλογα με τα συναισθήματά σας. Κάτι, επίσης, που πρέπει να ξέρετε είναι ότι κάθε όργανο και κύτταρο στο σώμα σας μπορεί να δημιουργήσει ενεργειακό πεδίο γύρω του.

Επειδή η καρδιά παράγει το ισχυρότερο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, οι πληροφορίες που αποθηκεύονται σε αυτό επηρεάζουν κάθε όργανο και κύτταρο στο σώμα σας. Αυτό ενδεχομένως συμβαίνει επειδή η καρδιά είναι το πρώτο όργανο που αρχίζει να λειτουργεί σε ένα έμβρυο. Εκτός από το να δημιουργεί το ισχυρότερο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο στο σώμα, η καρδιά έχει μια δική της νοημοσύνη, για την οποία ορισμένοι νευροκαρδιολόγοι αναφέρονται σε αυτήν ως καρδιοεγκέφαλος ή ως ο Πέμπτος Εγκέφαλος.

Η καρδιά είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα του ανθρώπινου σώματος, διότι είναι ένα από τους κύριους ενδιάμεσους φορείς που μας συνδέουν μεταξύ μας και με το σύμπαν. Η συμβατική επιστήμη μας έχει διδάξει ότι ο κύριος ρόλος της καρδιάς είναι να αντλεί το αίμα και να το προωθεί σε όλους τους ιστούς του σώματος. Αυτός ο ορισμός της καρδιάς δεν είναι και πολύ ακριβής. Εκτός από την άντληση του αίματος, η καρδιά έχει μια δική της νοημοσύνη.

Σύμφωνα με τους νευρικαρδιολόγους, το 60 έως 65% των καρδιακών κυττάρων είναι νευρωνικά κύτταρα και όχι μυικά κύτταρα. Αυτή τους η ανακάλυψη τους παρακίνησε να διεξάγουν πειράματα που απέδειξαν πως η καρδιά λειτουργεί παρόμοια με τον εγκέφαλο και σε κάποιους τομείς είναι ανώτερη από αυτόν. Αυτός μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η καρδιά είναι το πρώτο όργανο που ξεκινά να λειτουργεί μετά τη σύλληψη. Σε περίπου 20 ημέρες μετά τη σύλληψη η καρδιά αρχίζει να λειτουργεί, αλλά ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί παρά μόνο μετά από περίπου 90 ημέρες. Η πληροφορία αυτή μας λέει ότι ο εγκέφαλος έχει δευτερεύουσα σημασία ως προς την καρδιά.

Η καρδιά και ο εγκέφαλος επικοινωνούν συνεχώς μέσω του πνευμονογαστρικού νευρικού συστήματος και του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του σώματος. Μέσω αυτής της δυναμικής διαδικασίας επικοινωνίας είναι που η συνείδηση της καρδιάς μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που επεξεργάζεται τις πληροφορίες ο εγκέφαλος. Αυτή η διαδικασία μπορεί επίσης να επηρεάσει το πώς η ενέργεια ρέει στο σώμα. Ίσως για αυτό τον λόγο, μερικοί ερευνητές και νευροκαρδιολόγοι στηρίζουν την θεωρία πως η καρδιά μπορεί να λειτουργεί σαν ένας δεύτερος εγκέφαλος, αποκαλύπτοντας πως μπορεί να υπάρχει μια διαφορετική μορφή νοημοσύνης.

Άρα, το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να αφήνετε την καρδιά να σας οδηγεί..

(Pao L. Chang, Staradigm: A Blueprint for Spiritual Growth, Happiness, Success and Well-Being Paperback – April 20, 2011)

[2]

Βιβλιογραφια

Διόδωρος Σικελιώτης, Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη
4. 4. 1, 4. 4. 5, 4. 5. 2, 4. 6. 1, 5. 75. 4

Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 7. 19. 4, 8. 37. 1

Ορφικοί Ύµνοι προς Περσεφόνη

Ορφικοί Ύµνοι προς Διόνυσο

Νόννος, Διονυσιακά
4. 268 ff, 5. 562 ff, 6. 155 ff, 10. 290 ff, 24. 43 ff, 31. 28 ff, 36. 119 ff, 38. 206 ff, 39. 70 ff, 44. 198 ff, 48. 41 ff, 48. 962 ff

Στράβων, Γεωγραφικά 10. 3. 15, 10. 3. 18

Διόδωρος Σικελιώτης, 3, 62, 3

Οβίδιος, Μεταμορφώσεις, 6, 114

Υγίνος, Fabulae, 155

Πλούταρχος, Αίτια Ελληνικά, 12

Φώτιος, Λεξικόν
Ζαγρεύς: ὁ Διόνυσος παρὰ ποιηταῖς· δοκεῖ γὰρ ὁ
Ζεὺς μιγῆναι τηῖ Περσεφόνη· ἐξ ἧς χθόνιος Διόνυσος.

Ευριπίδης, αποσπάσματα
ἁγνὸν δὲ βίον τείνων ἐξ οὗ
Διὸς Ἰδαίου μύστης γενόμην,
καὶ νυκτιπόλου Ζαγρέως βροντὰς
τοὺς ὠμοφάγους δαίτας τελέσας
μητρί τ' ὀρείῳ δᾷδας ἀνασχὼν
καὶ κουρήτων
βάκχος ἐκλήθην ὁσιωθείς.

Πλούταρχος, Περί του Ε του εν Δελφοίς,
κρυπτόμενοι δὲ τοὺς πολλοὺς οἱ σοφώτεροι τὴν μὲν εἰς πῦρ μεταβολὴν Ἀπόλ-
λωνά τε τῇ μονώσει Φοῖβόν τε τῷ καθαρῷ καὶ ἀμιάντῳ
καλοῦσι, τῆς δ' εἰς πνεύματα καὶ ὕδωρ καὶ γῆν καὶ
ἄστρα καὶ φυτῶν ζῴων τε γενέσεις τροπῆς αὐτοῦ καὶ
διακοσμήσεως τὸ μὲν πάθημα καὶ τὴν μεταβολὴν διασπα-
σμόν τινα καὶ διαμελισμὸν αἰνίττονται, Διόνυσον δὲ καὶ
Ζαγρέα καὶ Νυκτέλιον καὶ Ἰσοδαίτην αὐτὸν ὀνομάζουσι
καὶ φθοράς τινας καὶ ἀφανισμοὺς εἶτα δ' ἀναβιώσεις καὶ
παλιγγενεσίας οἰκεῖα ταῖς εἰρημέναις μεταβολαῖς αἰνί-
γματα καὶ μυθεύματα περαίνουσι· καὶ ᾄδουσι τῷ μὲν
διθυραμβικὰ μέλη παθῶν μεστὰ καὶ μεταβολῆς πλάνην
τινὰ καὶ διαφόρησιν ἐχούσης· ‘μιξοβόαν’ γὰρ Αἰσχύλος
φησί ‘πρέπει διθύραμβον ὁμαρτεῖν σύγκωμον
Διονύσῳ’, τῷ δὲ παιᾶνα, τεταγμένην καὶ σώφρονα μοῦσαν,

Νόννος, Διονυσιακά, 6
αἰθερίων δὲ δρακοντείων ὑμεναίων
Περσεφόνης γονόεντι τόκῳ κυμαίνετο γαστήρ,
Ζαγρέα γειναμένη, κερόεν βρέφος, ὃς Διὸς ἕδρης
μοῦνος ἐπουρανίης ἐπεβήσατο, χειρὶ δὲ βαιῇ
ἀστεροπὴν ἐλέλιζε· νεηγενέος δὲ φορῆος
νηπιάχοις παλάμῃσιν ἐλαφρίζοντο κεραυνοί.

Νόννος, Διονυσιακά, 31
Ἄρεα δ', ὅν περ ἔτικτον, ὃν οὐρανίη τέκε γαστήρ,
υἱὸν ἐμὸν χθονίῳ πεπεδημένον ἀκλέι δεσμῷ
κρύψεν ἔσω κεράμοιο περισφίγξας Ἐφιάλτης·
οὐδέ οἱ ἐχραίσμησεν ἐμὸς πόσις οὐράνιος Ζεύς,
ἀλλὰ τόκον Σεμέλης φλογερῶν ἐρρύσατο πυρσῶν,
καὶ βρέφος εἰσέτι Βάκχον ἀνεζώγρησε κεραυνοῦ,
ἡμιτελῆ νόθον υἷα· δαϊζομένου δὲ μαχαίραις
Ζαγρέος οὐ προμάχιζεν ἐπουρανίου Διονύσου.

Ψευδο - Νόννος, Μυθολογικά σχόλια
Περσεφόνη γεννᾷ τὸν Ζαγρέα Διόνυσον,
ἐκ τοῦ Διὸς συλλαβοῦσα αὐτόν.

Σχόλια στο Λυκόφρονα, 355
Παλλὰς δὲ ἡ Ἀθηνᾶ ἢ παρὰ τὸ πάλλειν τὰ ὅπλα – πολε-
μικὴ γὰρ ἐν τῷ γεννᾶσθαι ἀπὸ τῆς Διὸς κεφαλῆς ἐξέθορε
τὰ ὅπλα κινοῦσα – ἢ παρὰ τὸ παλλομένην τὴν τοῦ Διο-
νύσου καρδίαν ἀνενεγκεῖν τῷ Διί – Διόνυσον γὰρ τὸν καὶ
Ζαγρέα καλούμενον υἱὸν Διὸς καὶ Περσεφόνης ὑπάρχοντα
μεληδὸν οἱ Τιτᾶνες ἐσπάραξαν οὗ τὴν καρδίαν ἔτι παλλο-
μένην ἀνήνεγκεν – ἢ ὅτι ἐν τῇ συμβολῇ τῆς μάχης τῶν
Γιγάντων καὶ τῶν θεῶν Πάλλαντα ἕνα τῶν Γιγάντων
ἀνεῖλεν.