Reloaded

η θεα της σοφιας, της στρατηγικης και του πολεμου

ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ

Η Αθηνά κατά την Ελληνική μυθολογία ήταν η θεά της σοφίας, της στρατηγικής και του πολέμου. Παλαιότεροι τύποι του ονόματος της θεάς ήταν οι τύποι Ἀθάνα (δωρικός) και Ἀθήνη, το δε όνομα Ἀθηνᾶ, που τελικά επικράτησε, προέκυψε από το επίθετο Ἀθαναία, που συναιρέθηκε σε Ἀθηνάα Ἀθηνᾶ. Στον πλατωνικό Κρατύλο το όνομα Αθηνά ετυμολογείται από το Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή η νόηση του Θεού (Κρατυλ. 407b), αλλά η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική. Η επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου.

Συσχετίζεται από τους Ετρούσκους με τη θεά τους Μένρβα, και αργότερα από τους Ρωμαίους ως Μινέρβα, συμβολίζεται από μια κουκουβάγια, έφερε μια ασπίδα από δέρμα κατσίκας, ονομαζόμενη Αιγίς που της είχε δοθεί από τον πατέρα της και συνοδεύεται από τη θεά Νίκη. Η Αθηνά συχνά βοήθησε ήρωες. Είναι οπλισμένη, ποτέ ως παιδί, πάντα παρθένος. Ο Παρθενώνας στην Αθήνα είναι ο πιο διάσημος ναός αφιερωμένος σ' αυτήν. Ποτέ δεν είχε σύντροφο ή εραστή, αν και μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε και απέτυχε. Ο Ηρόδοτος και ο Πλάτων λανθασμένα ταυτίζουν την Αθηνά με τη Λίβυα θεά Νέιθ.


Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Η Αθηνά ήταν η αγαπημένη κόρη του Δία. Μητέρα της ήταν η Μήτις, πρώτη σύζυγος του Δία. Ο Δίας, φοβούμενος ότι η Μήτις θα γεννούσε ένα γιο ισχυρότερο από τον ίδιο, ζήτησε ένα βοτάνι από τη γιαγιά του που όποιος το έτρωγε γινόταν μικρός σαν το δάχτυλο. Η Γαία του έκανε τη χάρη και αυτός έτρεξε στη Μήτιδα και της το έδωσε να το καταπιεί, λέγοντας πως θα έκανε γερά παιδιά. Έτσι κι έγινε μα σε λίγο η Μήτιδα άρχισε να μικραίνει. Τότε ο Δίας άνοιξε το τεράστιο στόμα του και την κατάπιε.

Κατέφυγε δηλαδή στο κόλπο του πατέρα του, αλλά ο ίδιος εξαφάνισε και τη σύζυγό του μαζί με το παιδί που είχε στην κοιλιά της. Ο Δίας από τη στιγμή που κατάπιε τη Μήτιδα κατέκτησε ολόκληρη τη σοφία του κόσμου. Μετά από μερικές μέρες άρχισε να υποφέρει από πονοκεφάλους. Ο Δίας βογκούσε από τους πόνους! όλες οι θεές προσπαθούσαν να τον καταπραΰνουν με μαγικά βότανα, αλλά τίποτε. Ούρλιαζε και χτυπιόταν καταγής, έτσι που ολόκληρος ο Όλυμπος αντιλαλούσε και σειόταν από τις σπαρακτικές του φωνές. Μια νύχτα που δεν άντεχε άλλο, κάλεσε τον Ήφαιστο να έρθει στο παλάτι του.





Μόλις τον είδε ο Δίας του είπε: - Γρήγορα Ήφαιστε, δώσε μια με το σφυρί σου στο κεφάλι μου για να με γλιτώσεις μια και καλή απ' αυτό το μαρτύριο. Ο νεαρός θεός σήκωσε το τεράστιο σφυρί και το κατέβασε μ' όλη του τη δύναμη στο κεφάλι του πατέρα του. Τότε μπροστά στα κατάπληκτα μάτια των Ολυμπίων ξεπετάχτηκε από το κεφάλι του Δία μια γαλανομάτα κόρη πάνοπλη. Κρατούσε ασπίδα, φορούσε περικεφαλαία και κουνούσε απειλητικά το δόρυ της.

Ήταν η Αθηνά, πολεμική θεά μα και προστάτιδα της σοφίας κληρονόμησε την παντοδυναμία του πατέρα της και τη σύνεση της Μήτιδας. Την ώρα της γέννησής της έβγαλε μια πολεμική κραυγή που έκανε τον Όλυμπο να σειστεί ολόκληρος και έφτασε ως τα πέρατα του κόσμου. Η γη τραντάχτηκε και η θάλασσα αναταράχτη,. πελώρια κύματα σηκώθηκαν απειλητικά και τη σκέπασαν. Ο Ήλιος σταμάτησε το ολόχρυσο άρμα του και παρακολουθούσε τη θεά μέχρι να βγάλει την πανοπλία της από το αδύναμο ακόμη κορμί της.

Σε λίγο σταμάτησε η κοσμοχαλασιά που προκάλεσε η γέννηση της θεάς. Η φύση ολόκληρη γαλήνεψε. Βλέποντας τον Δία, τα πέταξε στα πόδια του, δείγμα αναγνώρισής του ως υπέρτατου θεού.

Η Αθηνά, ως θεά (και) του πολέμου, ήταν περιβεβλημένη με Αιγίδα, διαφορετική από αυτήν του Διός. Κατά μία εκδοχή, η Αθηνά κατασκεύασε την αιγίδα της από το δέρμα της Χίμαιρας ή, κατ' άλλη εκδοχή, από το δέρμα του τέρατος Αιγίδος ή Αιγήεντος, το οποίο είχε εξολοθρεύσει τα πάντα στην Λιβύη, την Αίγυπτο, την Φρυγία και την Φοινίκη και το οποίο η Αθηνά εξολόθρευσε.


Παλλάδιο

Ήταν ένα ξύλινο αγαλματάκι στην Αιγίδα της Αθηνάς που το είχε φτιάξει προς τιμή της νύμφης Παλλάδος , αυτή ήταν η αρχική σημασία του Παλλάδιου. Τώρα Παλλάδια υπήρχαν σε διάφορα μέρη περίφημο είναι το ΠΑΛΛΑΔΙΟ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ που είχε τρία μέτρα ύψος (δώρο του Δία προς τον Δάνδανο βασιλιά των Τρώων).





Πολεμική θεά

Η θεά Αθηνά συμπαραστάθηκε σε πολλούς ήρωες της αρχαιότητας:

Ο Ηρακλής: Με τις πολύτιμες συμβουλές της κατόρθωσε να εξοντώσει τον Αλκυονέα. Όμως και αργότερα, όταν ο Ευρυσθέας τον υπέβαλε στη δοκιμασία των δώδεκα άθλων, τον βοήθησε. Του χάρισε τα κύμβαλα που ήταν έργο του Ήφαιστου. Χτυπώντάς τα ο ήρωας τρόμαξε τις Στυμφαλίδες όρνιθες που πέταξαν από τις κρυμμένες φωλιές τους και έτσι τις σκότωσε με τα βέλη του. Για να την ευχαριστήσει της αφιέρωσε τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων.

Ο Περσέας κατάφερε να εξοντώσει τη Γοργόνα. Αυτή ήταν ένα τέρας που αντί για μαλλιά είχε φίδια και τα μάτια της σ' όποιον τα αντίκριζε τον απολίθωναν. Ο ήρωας, όταν πήγε ν' αντιμετωπίσει το φριχτό τέρας, είχε μαζί του τη γυαλιστερή ασπίδα που του έδωσε η Αθηνά. Έτσι, ενώ είχε αλλού στραμμένο το βλέμμα του, παρακολουθούσε τη Γοργόνα που καθρεφτιζόταν πάνω στην ασπίδα και την αποκεφάλισε. Πρόσφερε το φοβερό κεφάλι της, στην Αθηνά. Η θεά τοποθέτησε το λεγόμενο "γοργώνειο" πάνω στην αιγίδα που της είχε κάνει δώρο ο πατέρας της και υπήρχε το κεφάλι στην ασπίδα της . Μάζεψε το αίμα που πετάχτηκε από τις φλέβες του τέρατος και το έδωσε στον Ασκληπιό, ο οποίος το χρησιμοποίησε σαν γιατρικό. Άλλοι πάλι λένε πως έδωσε δυο σταγόνες αίματος στον Εριχθόνιο. Η μια προκαλούσε το θάνατο και η άλλη είχε θεραπευτικές ιδιότητες.

Οι αδερφές της γοργόνας , η Σθενώ και η Ευρυάλη, που ήταν αθάνατες, τη θρήνησαν γοερά. Ο θρήνος προερχόταν από τα φίδια που είχαν στα μαλλιά τους. Η Αθηνά για να τις μιμηθεί. Πήρε λοιπόν το κόκαλο ή το κέρατο ενός ελαφιού, άνοιξε κάποιες τρύπες και φυσούσε έτσι παρουσιάστηκε ένα μουσικό όργανο η φλογέρα.

Η Ήρα και η Αφροδίτη όμως ξέσπασαν σε ειρωνικά γέλια. Η Αθηνά δεν μπορούσε να εξηγήσει τη συμπεριφορά τους και θύμωσε πάρα πολύ. Τότε της εξήγησαν πως καθώς έπαιζε τη φλογέρα φούσκωναν τα κόκκινα μάγουλά της, παραμορφωνόταν το πρόσωπό της και ήταν πολύ αστεία. Η θεά έτρεξε πεισμωμένη σ' ένα ρυάκι και καθρεφτίστηκε στα νερά του παίζοντας φλογέρα. Κατάλαβε πως οι θεές είχαν δίκιο που την ειρωνεύονταν και οργισμένη πέταξε το μουσικό όργανο.





Ο Περσέας όταν σκότωσε την Μέδουσα ξεπήδησε από το σώμα της ο Πήγασος και κάλπασε , στην πλάτη του αυτό το άλογο είχε φτερά , πήγε λοιπόν να πιει νερό στην πηγή Ειρήνη στην Κόρινθο , ο ήρωας Βελλερεφόντης τον έπιασε, αλλά ο πήγασος δεν δαμαζόταν , ο Βελλερεφόντης ζήτησε την βοήθεια του μάντη Πολύδωρου, ο οποίος τον παρέπεμψε στην Αθηνά, η Αθηνά του έδωσε χαλινάρι και μ αυτό ο Βελλερεφόντης το τιθάσεψε, το άλογο αυτό είναι το άλογο των ποιητών.

Στον Τρωικό πόλεμο, όπου και προστάτευε την παράταξη των Ελλήνων. Αγαπημένοι της πολεμιστές ήταν ο Διομήδης, ο Αχιλλέας και ο Οδυσσέας. δεν άφησε τον Αχιλλέα να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα, μεταμορφωνόταν η ίδια σε Τρώα πολεμιστή και πήγαινε στις συγκεντρώσεις των αντίπαλων στρατηγών, δίνοντάς τους λανθασμένες συμβουλές. Βοήθησε Οδυσσέα και κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και κατά το ταξίδι της επιστροφής του.


ΔΙΑΜΑΧΗ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ

Η Αθηνά και ο Ποσειδώνας διεκδικούσαν την ίδια πόλη. Ανέβηκαν λοιπόν στο βράχο της Ακρόπολης και ενώπιον των Αθηναίων αποφάσισαν ότι όποιος προσέφερε το ωραιότερο δώρο θα την αποκτούσε. Ο Ποσειδώνας χτύπησε σε μια πλευρά του λόφου με την τρίαινά του και αμέσως ανάβλυσε ένα πηγάδι.

Ο λαός θαύμασε, αλλά το νερό ήταν αλμυρό σαν το νερό της θάλασσας, που κυρίευε ο Ποσειδώνας κι έτσι δεν ήταν πολύ χρήσιμο. Το δώρο της Αθηνάς ήταν ένα δέντρο ελιάς, κάτι που ήταν καλύτερο, μιας και παρείχε στην πόλη τροφή, λάδι και ξυλεία. Έτσι, κέρδισε τη μονομαχία η Αθηνά και ονόμασε την πόλη της Αθήνα.


ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΕΡΙΧΘΟΝΙΟΣ

Η Αθηνά δεν είχε κανένα ερωτικό δεσμό και συμβόλιζε την αιώνια παρθενία. Μόνο μια φορά ο Ήφαιστος προσπάθησε να την προσεγγίσει και χώθηκε στην αγκαλιά της. Η θεά απέκρουσε το πάθος του, ο Ήφαιστος όμως πρόλαβε να αφήσει το σπέρμα του πάνω στο μηρό της. Η Αθηνά γεμάτη αηδία σκούπισε το πόδι της με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στη γη. Από το κομμάτι αυτό, και τη βοήθεια της Γαίας, γεννήθηκε ο Εριχθόνιος.





ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΑΡΑΧΝΗ

Μια γυναίκα, που ονομαζόταν Αράχνη, καυχήθηκε κάποτε πως ήταν ανώτερη κι από την ίδια την Αθηνά, η οποία και την προκάλεσε σε μονομαχία. Η Αθηνά στο υφαντό της απεικόνιζε τη διαμάχη με τον Ποσειδώνα για την Αθήνα, ενώ η Αράχνη περιγελούσε τα ερωτικά κατορθώματα των θεών του Ολύμπου.

Οργισμένη η Αθηνά έσκισε το υφαντό της Αράχνης, ενώ η ίδια μην αντέχοντας την ντροπή, κρεμάστηκε. Η Αθηνά τη λυπήθηκε και χαλάρωσε τη θηλειά από το λαιμό της, την τιμώρησε όμως και τη μεταμόρφωσε στο έντομο αράχνη. Προστάτευε όλους γενικά τους τεχνίτες και τους βιοτέχνες.
[1]

Βιβλιογραφια

Σημείωση: Επειδή όποιο αρχαίο κείμενο της ελληνικής γραμματείας και να κοιτάξετε θα βρείτε αναφορές για τους θεούς του Ολύμπου, παραθέτουμε ενδεικτικά την ακόλουθη βιβλιογραφία:

Θεογονία του Ησίοδου

Όμηρος, Ιλιάδα

Όμηρος, Οδύσσεια

Ομηρικοί 'Υμνοι

Νόννος, Διονυσιακά

Απολλώνιος Ρόδιος, Αργοναυτικά