ΝΗΛΕΑΣ
Η Τυρώ, κόρη του Σαλμωνέα και της Αλκιδίκης, που μεγάλωνε κοντά στον Κρηθέα, τον αδελφό του Σαλμωνέα, ερωτεύτηκε βαθιά τον ποταμό Ενιπέα, (1) συχνά κατέβαινε στις όχθες του και θρηνούσε πάνω απ’ τα νερά του.
Και ο Ποσειδώνας, που είχε ερωτευτεί το ωραίο κορίτσι, πήρε τη μορφή του Ενιπέα και κοιμήθηκε μαζί της. Καρπός αυτού του έρωτα ήταν δυο δίδυμα αγόρια, τα οποία η άγαμη μητέρα, αφού τα γέννησε κρυφά από τους δικούς της, τα άφησε έκθετα.
Και τον Νηλέα τον έθρεψε μια σκύλα, ενώ τον Πελία μια φοράδα. Τα μικρά τα βρήκαν κάποιοι εκτροφείς αλόγων, που έτυχε να περνούν από την περιοχή, και ένας από αυτούς τα πήρε και τα μεγάλωσε, και ήταν αυτός που τα ονόμασε.
Και τον Πελία τον ονόμασε έτσι από ένα μαύρο σημάδι που του άφησε στο πρόσωπο μια φοράδα με την οπλή της (2) . Ετεροθαλή αδέλφια τους ήταν ο Αίσονας, ο Φέρητας και ο Αμυθάονας, γιοι της μητέρας τους από τον θείο της Κρηθέα.
Πάντως, από την πλευρά της μητέρας τους ανήκαν στη γενιά του Αίολου, γιου του Έλληνα, εγγονού του Δευκαλίωνα και της Πύρρας.
Ενηλικίωση, γάμοι και απόγονοι
Όταν τα παιδιά ανδρώθηκαν, ανακάλυψαν ότι η μητέρα τους ζούσε στην Ιωλκό και δεχόταν κακοποίηση από τη μητριά της Σιδηρώ, που έμεινε γνωστή ως η προσωποποίηση της κακιάς γυναίκας.
Τα δύο αδέλφια την κυνήγησαν για να τη σκοτώσουν, και όταν εκείνη κατέφυγε στον ιερό χώρο της Ήρας, ο Πελίας μπήκε μέσα και τη σκότωσε πάνω στους βωμούς (γενικά σε όλη του τη ζωή ο Πελίας περιφρονούσε την Ήρα). Αργότερα τα δύο αδέλφια μάλωσαν για το βασίλειο της Ιωλκού.
Εξόριστος ο Νηλέας πήγε στη Μεσσήνη, όπου ίδρυσε την Πύλο, για τη θέση της οποίας υπήρξαν διάφορες εικασίες (Στράβ. 8.3.29).
Όπως και να έχει, εκεί παντρεύτηκε τη Χλωρίδα, την κόρη του Αμφίονα (γιου του Ίασου από τον Ορχομενό), που του χάρισε μια κόρη, την Πηρώ, και δώδεκα αγόρια, τον Ταύρο, τον Αστέριο, τον Πηλάονα, τον Δηίμαχο, τον Ευρύβιο, τον Επίλαο, τον Φράσιο, τον Ευρυμένη, τον Ευαγόρα, τον Αλάστορα, τον Νέστορα, τον Περικλύμενο, στον οποίο ο Ποσειδώνας έδωσε το χάρισμα να αλλάζει μορφές.
Κατά άλλες εκδοχές από την Χλωρίδα είχε μόνο τρεις γιους —τον Περικλύμενο, τον Χρόμιο και τον Νέστορα—, ενώ όλους τους άλλους τους είχε αποκτήσει από διαφορετικές γυναίκες. Άλλοι κατάλογοι τον θεωρούν πατέρα και άλλων παιδιών, της Υρμίνης και από την Ευρυδίκη του Θρασυμήδη.
Μεταξύ των γιων του μνημονεύονται ακόμη και οι: Επιλέοντας, Αντιμένης, Καλήτορας· αλλά και Πεισίστρατος, Άλκιμος, Υψήνορας, Πολυμαίνης, Λυσίμαχος, Ιπποκόωντας, Πεισήνορας, Ιππόλοχος, Αγησίλαος, Λύσιππος. Μεταξύ των απογόνων του αναφέρονται στα ιστορικά χρόνια ο Σόλωνας και ο Πλάτωνας.
Όταν ήταν να παντρευτεί η κόρη του Πηρώ, επειδή πολλοί τη ζητούσαν σε γάμο, είπε ότι θα την έδινε σε όποιον κατάφερνε να του φέρει τις αγελάδες του Ίφικλου. Αυτές βρίσκονταν στη Φυλάκη και τις φύλαγε ένα σκυλί τόσο καλά που ούτε άνθρωπος ούτε ζώο μπορούσε να τις πλησιάσει.
Ο Βίαντας, που ήταν ανάμεσα στους μνηστήρες, επειδή δεν μπορούσε να κλέψει μόνος του τις αγελάδες, παρακάλεσε τον αδελφό του Μελάμποδα να τον βοηθήσει. Εκείνος του το υποσχέθηκε, το έκανε και υπερβαίνοντας όποιες δυσκολίες εμφανίστηκαν μπροστά του οδήγησε τελικά τις αγελάδες στην Πύλο, και έτσι ο αδελφός του παντρεύτηκε την Πηρώ.
Νηλέας και Ηρακλής
Κάποτε ο Ηρακλής, σε κατάσταση μανίας, σκότωσε τον Ίφιτο, τον γιο του βασιλιά της Οιχαλίας Εύρυτου, ρίχνοντάς τον από τα τείχη της Τίρυνθας. Θέλοντας να εξαγνιστεί για τον φόνο που είχε διαπράξει, και μάλιστα ενός φίλου, πήγε στον Νηλέα και του ζήτησε να αναλάβει τον ρόλο του εξαγνιστή.
Όμως εκείνος, λόγω της φιλίας του με τον Εύρυτο, αρνήθηκε και τον έδιωξε. Για τον λόγο αυτό, μερικά χρόνια αργότερα, ο Ηρακλής κίνησε πόλεμο εναντίον του Νηλέα. Ή επειδή ο Νηλέας πολέμησε με τους Μινύες στο πλευρό του πεθερού του βασιλιά του Ορχομενού εναντίον του Ηρακλή και των Θηβαίων. Ή επειδή προσπάθησε να κλέψει από τον ήρωα ένα μέρος από τα κοπάδια του Γηρυόνη.
Στον πόλεμο αυτό συμμετείχε και ο ίδιος ο Νηλέας, ο μεγάλος γιος του ο Περικλύμενος και τα άλλα εννέα από τα ένδεκα παιδιά του, εκτός από τον Νέστορα. Πήραν μέρος και θεοί, στο πλευρό του Ηρακλή μόνο η Αθηνά, με το μέρος των Πυλίων ο Ποσειδώνας (ως θεϊκός πατέρας του πρωτότοκου και πιο γενναίου Νηλείδη, του Περικλύμενου, ή ως παππούς του από την πλευρά του πατέρα του), η Ήρα (εξαιτίας της πατροπαράδοτης έχθρας της προς αυτόν τον τόσο ξεχωριστό γιο του άνδρα της), ο Άδης (για την απαγωγή του Κέρβερου από τον Ηρακλή), ο Απόλλωνας.
Αξιομνημόνευτη είναι η μάχη ανάμεσα στον Ηρακλή και τον Περικλύμενο που ως γιος του Ποσειδώνα, είχε την ικανότητα της μεταμόρφωσης. Όμως ο Ηρακλής τον αναγνώρισε χάρη στην προστάτιδά του Αθηνά και τον σκότωσε. Απαλλαγμένος από τον Νηλείδη Περικλύμενο, εξαιτίας του οποίου κινδύνεψε η εκστρατεία με αποτυχία, ο Ηρακλής σκότωσε τον Νηλέα και τα άλλα του παιδιά, εκτός από τον Νέστορα που γλύτωσε επειδή εκείνη την περίοδο έλειπε στη χώρα των Γερηνίων, δηλαδή στη Λακωνία, κοντά στους οποίους μεγάλωνε· ή επειδή, σε αντίθεση με τον αδελφό του Περικλύμενο, είχε πάρει το μέρος του Ηρακλή και είχε στηρίξει το αίτημά του για καθαρμό.
Μετά το τέλος του πολέμου, όπου ο Ηρακλής τραυμάτισε ως και τον Άδη, αλλά και την Ήρα στο στήθος με ένα βέλος και τον Άρη στον μηρό με το δόρυ του, ο νικητής ήρωας κάλεσε τον υποστηρικτή του να γυρίσει στην Πύλο και τον έκανε βασιλιά στη θέση του πατέρα του, ζητώντας του να κρατήσει το βασίλειο μέχρι οι Ηρακλείδες κάποια στιγμή να του το ζητήσουν.
Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες ο Νηλέας δεν πέθανε τότε, μια και ζούσε στον πόλεμο μεταξύ των Πυλίων και των γειτόνων τους Επειών στην Ήλιδα, όταν προσπάθησε να εμποδίσει τον Νέστορα να βγει στη μάχη, επειδή ήταν πολύ νέος. Στην Κόρινθο, πάντως, έδειχναν τον τάφο του, όπου λεγόταν ότι αρρώστησε και πέθανε (Παυσ. 2.2.2).
Ο Νηλέας, που άλλες παραδόσεις του δίνουν για πατέρα τον Κρηθέα ή τον Ιπποκόωντα), μνημονεύεται και ως Αργοναύτης και φαίνεται πως, μαζί με τον Πελία, ήταν από τους πρώτους οργανωτές των Ολυμπιακών αγώνων.
Υποσημειωσεις - Πηγες
1.
Ο Ενιπέας ήταν ο μεγάλος παραπόταμος του ποταμού Πηνειού στη Θεσσαλία (σημερινός Τσαναρλής). Επειδή όμως σε κάποιες εκδοχές ο μύθος εκτυλίσσεται στην Ήλιδα, κάποιοι ταύτισαν τον Ενιπέα με έναν μικρό παραπόταμο του Αλφειού, δυτικά της Ολυμπίας (Στράβων 8..32).
2.
Από το πελιός, «κυρίως επί μερών του σώματος προσλαβόντων χρώμα μελανίζον ένεκα συσσωρεύσεως αίματος εκ διαρραγέντων αιματικών αγγείων, υπομέλας, μελανοκίτρινος» (Liddel – Scott, λ. πελιός).
-------------------
Hyginus, Fabulae 10 & 14.4
Pausanias, Graeciae Descriptio 4.2.5
Aristarchus in scholia on Iliad, 11. 692
Scholia on Apollonius Rhodius, Argonautica, 1. 152 — apparently following Odyssey 11. 285, where only Nestor, Chromius and Periclymenus are enumerated
Pseudo-Apollodorus, Bibliotheca 1.9.9
Diodorus Siculus, Bibliotheca historica 4.68.6
Hyginus, Fabulae 10
Ovid, Metamorphoses 2.689
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"