ΠΑΣΙΦΑΗ
Η Πασιφάη είναι κόρη του Ήλιου και της Περσηίδας, αδελφή του Πέρη και του Αιήτη, του βασιλιά της Κολχίδας, αδελφή της μάγισσας Κίρκη, σύζυγος του Μίνωα.
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με τον άνομο και αφύσικο έρωτά της για τον ταύρο που ανέδυσε ο Ποσειδώνας από τη θάλασσα, σημάδι της προτίμησης των θεών για τον Μίνωα στη διαμάχη που είχε με τους αδελφούς του Ραδάμανθυ και Σαρπηδόνα για την εξουσία. Όμως, ενώ η πράξη αυτή του Ποσειδώνα εξασφάλισε στον Μίνωα αναίμακτα και αναντίρρητα την εξουσία, ο Μίνωας δεν θυσίασε το ζώο, όπως είχε υποσχεθεί· αντίθετα, το έστειλε στα κοπάδια του και λόγω της ομορφιάς του και για να διατηρήσει τη ράτσα του.
Για την πράξη αυτή της υπέρβασης της θεϊκής εντολής, ο θεός εξαγρίωσε τον ταύρο, προκαλώντας καταστροφές, και αργότερα ενέβαλε έρωτα στην Πασιφάη για τον ταύρο. Λεγόταν ακόμη ότι ο έρωτας αυτός ήταν έργο της Αφροδίτης, που έτσι τιμώρησε την Πασιφάη, γιατί είχε περιφρονήσει τη λατρεία της θεάς, όπως ο Ιππόλυτος για τον οποίο ενέβαλε έρωτα στην κόρη της Πασιφάης Φαίδρα, αν και ήταν προγονός της. Κατά άλλους ο ασυγκράτητος έρωτας της Πασιφάης για τον ταύρο ήταν στην ουσία μια τιμωρία προς τον πατέρα της Ήλιο, καθώς αυτός αποκάλυψε στον Ήφαιστο τον παράνομο έρωτα της θεάς με τον Άρη.
Η Πασιφάη, στην απελπισία της για τον ανεκπλήρωτο έρωτά της, παρακάλεσε τον Δαίδαλο να τη βοηθήσει να ικανοποιήσει τον πόθο της. Ο Δαίδαλος κατασκεύασε ομοίωμα ξύλινης αγελάδας, κούφιας εσωτερικά, τόσο τέλειας και όμοιας με δαμάλα πραγματική που ο ταύρος ξεγελάστηκε. Από την παράδοξη αυτή ένωση του ταύρου και της Πασιφάης, γεννήθηκε ο Μινώταυρος, μισός ταύρος μισός άνθρωπος, που κατοικούσε στο Λαβύρινθο, έργο επίσης του Δαίδαλου, και τρεφόταν με ανθρώπινη σάρκα.
Η Πασιφάη θεωρούνταν και αυτή μάγισσα, όπως η αδελφή της Κίρκη και η ανεψιά της Μήδεια. Και αυτό φαίνεται από τη σχέση της με τον Μίνωα. Στην αρχή της βασιλείας του ο Μίνωας δεν έκαμνε παιδιά, γιατί υπέφερε από αφροδίσιο νόσημα: έβγαιναν από το σώμα του ερπετά που έτρωγαν τα σπλάχνα κάθε γυναίκας που ξάπλωνε μαζί του (μνημειωμένη φρίκη από τη μετάδοση δερματικής ασθένειας που σε παρωχημένους χρόνους εξολόθρευσε φυλές). Μόνο η Πασιφάη δεν έπαθε τίποτε, γιατί ήταν κόρη του Ήλιου.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου η Πασιφάη του έκανε μάγια, γιατί ο Μίνωας είχε πολλές ερωμένες. Έτσι, οι γυναίκες που πήγαιναν μαζί του τις καταβρόχθιζαν σκορπιοί και φίδια που έβγαιναν από το σώμα του. Τον γιάτρεψε η Πρόκρις, κόρη του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα.
Στη Λακωνία έδειχναν μαντείο της Πασιφάης, όχι οπωσδήποτε της κρητικής γυναίκας του Μίνωα, αλλά της Τρωαδίτισσας Κασσάνδρας, ή της Δάφνης, ή μιας κόρης του Άτλαντα, που αργότερα έγινε μητέρα του Άμμωνα από τον Δία. Όλες αυτές είχαν το προσωνύμιο Πασιφάη. Ωστόσο, η κρητική Πασιφάη φαίνεται ότι ήταν κάτι παραπάνω από βασίλισσα και σύζυγος του Μίνωα, γνωστή για τον αφύσικο έρωτά της και τα διάσημα παιδιά της.
Η καταγωγή της από τον Ήλιο, η μαρτυρία του Παυσανία ότι στις Θαλάμες της Μεσσηνίας υπήρχαν δύο χάλκινα αγάλματα , της Πασιφάης και του Ήλιου και ότι Πασιφάη είναι επίκληση της Σελήνης (3.26.1), καθώς και η μαρτυρία του Πλούταρχου ότι το αφιερωμένο στην Πασιφάη μαντείο της Λακωνίας ήταν ονειρομαντείο και ότι αυτοί που ήθελαν να πάρουν χρησμό πήγαιναν και κοιμούνταν εκεί, ώστε την επομένη οι ιερείς να ερμηνεύσουν τα όνειρά τους· και ακόμη, η ικανότητά της να ελέγχει τη γενετήσια λειτουργία με την ασθένεια που εμβάλλει στον Μίνωα καταδεικνύει μια ισχυρή μινωική θεά. Όλα αυτά ανακαλούν στη μνήμη τη Θεά των Όφεων, το ειδώλιο από τα ανάκτορα της Κνωσού, της Ύστερης Εποχής Χαλκού, ca. 1600 π.Χ.
Και στον μύθο της Πασιφάης μεταγενέστεροι συγγραφείς αναγνώρισαν παρερμηνείες και επιχείρησαν μια επί το ορθολογικότερον ανάγνωση του μύθου:
Τάχα δὲ καὶ Πασιφάη, παρὰ Δαιδάλου ἀκούσασα ταύρου τε πέρι τοῦ ἐν τοῖς ἄστροισι φαινομένου καὶ αὐτῆς ἀστρολογίης, ἐς ἔρωτα τοῦ λόγου ἀπίκετο, ἔνθεν νομίζουσιν ὅτι Δαίδαλός μιν τῷ ταύρῳ ἐνύμφευσεν. (Λουκιανός, περί τῆς ἀστρολογἰης, 16)
Εδώ, ο έρως της Πασιφάης για τον ταύρο είναι ο μαθησιακός έρωτας, είναι η γοητεία που άσκησε επάνω της η αφήγηση του Δαίδαλου για τον αστερισμό του ταύρου.
[1]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Βιβλιογραφια
Απολλόδωρος (ψευδο-), Βιβλιοθήκη 1. 80, 3. 7, 3. 197 - 198, 3. 8 - 11, 3. 26. 1
Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά 3. 997 ff, 3. 1074 ff
Διόδωρος Σικελιώτης, Ἱστορικὴ Βιβλιοθήκη 4. 60. 4, 4. 13. 4, 4. 77. 1
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 5. 25. 9
ΚΑΛΛΙΜΑΧΟΣ - ΥΜΝΟΙ προς Δήλο 311 ff
Λουκιανός, περί τῆς ἀστρολογἰης, 16
Υγίνου, Fabulae 14, 30, 40
Νόννος, Διονυσιακά 40. 290 ff, 47. 395 ff
Βιργίλιος, Αινειάδα 6. 24 ff
Φιλόστρατος ο πρεσβύτερος (σοφιστής από την Λήμνο): «Εικόνες» 1. 16
Οβίδιος, Ηρωίδες 10. 91 ff, 4. 53 ff, 4. 165 ff
Οβίδιος, "Ημερολόγιο" (Fasti) 3. 499 ff
Οβίδιος, Μεταμορφώσεις 8. 130 ff, 9. 735 ff
Πηγη
[1] "Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας"
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"