Reloaded

Πνευματα καταληψεων και «Διπλα»

Τα είδωλα κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία ήταν δαίμονες, πνεύματα ή φαντάσματα τα οποία είχαν την ικανότητα να εισχωρήσουν μέσα στα ανθρώπινα σώματα και να παίρνουν τον έλεγχο του σώματος (φανταστείτε το κάτι σαν να γίνεται κατάληψη του σώματος σας).

Σε αντίθεση με το πώς το αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι στις σύγχρονες κοινωνίες, του να κάνει κατάληψη ένα είδωλο το σώμα σου, δεν ήτανε πάντοτε κάτι το αρνητικό. Ορισμένες φορές γινόταν μία πρόσκαιρη κατάληψη του σώματος ενός ανθρώπου ώστε να μπορέσουν τα είδωλα να μεταφέρουν κάποιο μήνυμα από τους θεούς, να εκτελέσουν κάποια αποστολή των θεών ή να ολοκληρώσουν «κάτι» ώστε να μπορέσει το συγκεκριμένο πνεύμα να συνεχίσει το ταξίδι του στον άλλο (ή κάτω) κόσμο.

Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονταν οι αρχαίοι τα είδωλα (κάτι το οποίο διαβάζουμε και σε αρκετά συγγράμματα) ήταν ως «πνεύματα-διπλά». Με εντολή του Δία τα πνεύματα παίρνανε τη μορφή ενός ανθρώπου (κάτι σαν «πιστό»-αντίγραφο) ώστε να εκτελέσουν κάποια αποστολή. Πάντως, στις περισσότερες περιστάσεις δεν γινότανε για καλό ή «αθώο» σκοπό.

Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι σε μία εκδοχή του Τρωικού πολέμου, ο Πάρης πήρε μαζί του στην Τροία ένα είδωλο της ωραίας Ελένης ενώ η πραγματική Ελένη φυγαδεύτηκε, από τους θεούς, στην Αίγυπτο.

Σημειωσεις:

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε κάποια εκπληκτικά γεγονότα που συνέβησαν στον Απολλώνιο Τυανέα και πού μας τα περιγράφει ο Φιλόστρατος. Το πρώτο περιστατικό είναι ή περίπτωση ενός εξορκισμού:

«Στην διάρκεια αυτής της κουβέντας παρουσιάστηκε στους σοφούς ο αγγελιαφόρος, οδηγώντας τους Ινδούς πού είχαν ανάγκη σωτηρίας. Παρουσίασε μπροστά τους μια γυναίκα πού παρακαλούσε νια το παιδί της. Έλεγε ότι είχε γίνει δεκαέξι χρονών και δύο χρόνια ήταν δαιμονισμένο.

Τα χαρακτηριστικά του δαίμονα ήταν η ειρωνεία και η ψευτιά. Όταν κάποιος από τους σοφούς ρώτησε από που βγάζει αυτό το συμπέρασμα, είπε: «Ο δαίμονας δείχνει προτίμηση στην όψη αυτού του παιδιού, επειδή είναι όμορφο και δεν το αφήνει να βρει τα λογικά του. Ούτε σε δάσκαλο το αφήνει να πάει ούτε να μάθη να τοξεύει ούτε να μένη στο σπίτι.

Το οδηγεί σε περιοχές έρημες κι έχει χάσει το παιδί την χροιά της φωνής του και μιλάει βαριά και βαθιά, όπως οι άνδρες. Μάλλον βλέπει με αλλά μάτια παρά με τα δικά του. Για όλα αυτά εγώ κλαίω και χτυπιέμαι και συμβουλεύω τον γιο μου όσο μπορώ. Όμως αυτός δεν με αναγνωρίζει. Όταν αποφάσισα να έρθω εδώ - πέρυσι έκανα αύτη τη σκέψη - ο δαίμονας αποκάλυψε τον εαυτό του χρησιμοποιώντας το παιδί μου ως προσωπείο.

Μου έλεγε λοιπόν ότι είναι είδωλο ενός άνδρα πού κάποτε πέθανε στον πόλεμο επιθυμώντας την γυναίκα του. Επειδή όμως η γυναίκα του τρεις μέρες μετά τον θάνατο του παντρεύτηκε με άλλον, προσβάλλοντας το κρεβάτι τους, μίσησε από τότε τις σχέσεις με γυναίκες και μεταπήδησε στο σώμα αυτού του παιδιού. Μου υποσχέθηκε να δώσει στο παιδί πολλά και καλά, αν δεν τον πρόδιδα σε σας.

Εγώ επηρεάστηκα από αυτές τις υποσχέσεις κι έτσι τώρα εδώ και καιρό κυβερνάει μόνος του το σπίτι μου, χωρίς να σχεδιάζει τίποτα έντιμο και αληθινό. Ό σοφός ρώτησε πάλι, αν ήταν μαζί της το παιδί κι αύτη του είπε όχι, αν και του είχε τάξει πολλά για να έρθει, Ο δαίμονας με απείλησε με γκρεμούς και βάραθρα και ότι θα σκοτώσει το παιδί μου, αν τον έφερνα εδώ να δικαστή», είπε. «Κάνε κουράγιο», είπε ο σοφός.

Δεν θα το σκοτώσει, αν διάβαση αυτά». Έβγαλε από τον κόρφο του μια επιστολή και την έδωσε στην γυναίκα. Η επιστολή απευθυνόταν στο είδωλο, για να το απειλήσει και να το τρομάξει».

Πράγματι ο δαίμονας εξήλθε από το παιδί, το όποιο απέκτησε και πάλι την ψυχική του ισορροπία. Βλέπουμε για μια ακόμη φορά ότι τέτοια φαινόμενα συνέβαιναν περισσότερο με ανήσυχες ψυχές νεκρών, παρά με ανώτερες οντότητες' πραγματικών δαιμόνων.


Η δεύτερη περίπτωση άφορα στην ανάσταση μιας νεκρής από τον Απολλώνιο Τυανέα:

«Μια κοπέλα είχε πεθάνει την ώρα του γάμου της και ο γαμπρός ακολουθούσε το φέρετρο θρηνώντας για τον ανολοκλήρωτο γάμο. Μαζί του θρηνούσε και όλη ή Ρώμη, γιατί ή κοπέλα ήταν από οικογένεια υπάτων. Ο Απολλώνιος έτυχε να βρίσκεται εκεί όταν συνέβη το θλιβερό γεγονός και είπε πλησιάζοντας την πομπή: «Ακουμπήστε κάτω το φέρετρο, θα σταματήσω τα δάκρυα πού χύνετε γι' αυτήν την κοπέλα».

Αμέσως μετά ρώτησε ποιο ήταν το όνομα της. Οι περισσότεροι νόμισαν ότι θα εκφώνηση έναν από τους επικήδειους πού ξεσηκώνουν τον θρήνο. Άλλα εκείνος δεν έκανε κάτι τέτοιο. Απλώς άγγιξε την κοπέλα και είπε κάτι άπα πάνω της πού δεν ακούσθηκε, και την ξύπνησε από αυτό πού φαινόταν σαν θάνατος. Η νέα άφησε μια κραυγή και γύρισε στο σπίτι του πατέρα της».

Είναι πολλές οι περιπτώσεις πού τα θαύματα του Απολλώνιου Τυανέως περνάνε σε σφαίρες πού ακόμη και ένα ανοικτό μυαλό δεν μπορεί να ακολουθήσει. Ακριβώς όμως αυτός είναι ο κόσμος της θεουργίας και της μαγείας. Όλα αυτά τα θαύματα του Απολλώνιου Τυανέα έκαναν κάποιους συγγραφείς, και όντως δικαιολογημένα, να πιστέψουν ότι ο Απολλώνιος ήταν ο Χριστός και ότι όσα έχουν αναφέρει στα Ευαγγέλια είναι διασκευές του δικού του βίου.

Τα φαινόμενα δαιμονοποίησης ψυχών, δαιμονοκατάληψης ή ανάστασης νεκρών είναι αρκετά συχνά ιδιαίτερα στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Αναφέρονται σε διάφορα κείμενα μέχρι και φαινόμενα πού μας θυμίζουν τα ζόμπι των νήσων της Καραϊβικής. Ίσως να ξενίσει κάποιους αναγνώστες, αν ακούσουν ότι ακόμα και ο Σωκράτης είχε σχέση με την μαγεία. Ωστόσο αυτή είναι μια αλήθεια πού μας την διασώζει ο Πλάτων στο έργο του «Χαρμίδης». Σ' αυτό το έργο του Πλάτωνος ο Σωκράτης διηγείται το πώς ένας Θρακιώτης θεουργός μύησε τον Σωκράτη στην θεουργία και την μαγεία.

Λέγει ο Σωκράτης στον Χαρμίδη:

«Τώρα θα σου μιλήσω πιο ελεύθερα για τα ξόρκια, τι είδους είναι. Πριν οπό λίγο δεν ήξερα με ποιον τρόπο να σου δείξω την δύναμη τους. Τα ξόρκια λοιπόν, Χαρμίδη, είναι τέτοια, ώστε δεν θεραπεύουν μόνο τον πονοκέφαλο, άλλα όπως ακριβώς και οι καλοί γιατροί και όπως και εσύ ίσως έχεις ήδη ακούσει, όταν τους επισκεφθεί κάποιος με πονόματο, του λένε πώς δεν μπορούν να επιχειρήσουν να του γιατρέψουν μόνο τα μάτια ....και λένε επίσης ότι το να νομίζει κάποιος πώς είναι δυνατόν να θεραπευθεί χωριστά το κεφάλι, χωρίς να θεραπευθεί μαζί ολόκληρο το σώμα, είναι μεγάλη ανοησία.

Κάτι παρόμοιο λοιπόν συμβαίνει με τα ξόρκια, Χαρμίδη. Τα έμαθα στον στρατό από κάποιον από τους Θρακιώτες γιατρούς, οπαδούς του Ζαλμόξιδος (νομοθέτης και θρησκευτικός μεταρρυθμιστής του θρακικού φύλου των Γετών, υπηρέτης και αργότερα καλός φίλος του Πυθαγόρα), οι οποίοι λέγεται ότι μπορούν να εξασφαλίσουν την αθανασία.... Η ψυχή θεραπεύεται, μου έλεγε καλέ μου, με ορισμένα μαγικά ξόρκια και αυτά τα ξόρκια είναι οι καλοί λόγοι. Από τέτοιους λόγους γεννιέται στην ψυχή σωφροσύνη, η οποία μόλις γεννηθεί και βρεθεί μέσα στην ψυχή, είναι πια εύκολο να εξασφάλιση την υγεία και στο κεφάλι και στο υπόλοιπο σώμα. Μαθαίνοντας μου λοιπόν το φάρμακο και τα ξόρκια, μου είπε «Πρόσεξε μήπως κάποιος σε πείσει να θεραπεύσεις με το φάρμακο αυτό το κεφάλι του, χωρίς προηγουμένως να σου παραδώσει για θεραπεία την ψυχή του με τα ξόρκια πού ξέρεις».

ΧΑΡΜΙΔΗΣ: Πιστεύω ακράδαντα Σωκράτη ότι χρειάζομαι τα ξόρκια πολύ».

[1]

Βιβλιογραφια

Φιλόστρατος, «Τὰ ἐς τὸν Τυανέα Ἀπολλώνιον» 4. 20 ff