Μουσειο Ιστοριας της Ελληνικης Ενδυμασιας
Ιστορικο
Το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων εγκαινιάστηκε το Μάρτιο του 1988 από την τότε Υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη. Στο Μουσείο αυτό στεγάζεται η ενδυματολογική συλλογή του Λυκείου των Ελληνίδων. Η συλλογή του ενδυματολογικού υλικού του Μουσείου ξεκινά το 1911, όταν η Καλλιρρόη Παρρέν, θέλοντας να παρουσιάσει τις ελληνικές τοπικές ενδυμασίες στις μεγάλες γιορτές του Παναθηναϊκού Σταδίου, ζήτησε και πέτυχε να τις δανείσουν φορεσιές από όλη την Ελλάδα.
Το αποτέλεσμα ήταν εκπληκτικό, καθώς άρχισαν να συρρέουν στο ΛτΕ δωρεές τοπικών ενδυμασιών. Έτσι δημιουργείται ο πρώτος πυρήνας της τότε Χρηστικής και σημερινής Μουσειακής Ιματιοθήκης του Τμήματος Εθνικών Ενδυμασιών του ΛτΕ, που εμπλουτίστηκε αργότερα με αγορές και άλλες πολυάριθμες δωρεές.
Εκτός από τις ελληνικές τοπικές ενδυμασίες και τα κοσμήματα τη συλλογή συμπληρώνουν και αντίγραφα μινωϊκών, αρχαϊκών και βυζαντινών ενδυμάτων. Δημιουργός τους είναι μια ομάδα Ελληνίδων, οπαδών ενός ρομαντικού κινήματος για την "επιστροφή στις ρίζες", που κυριάρχησε τη δεύτερη και τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Ανάμεσά τους είναι η Αγγελική Χατζημιχάλη, η Εύα Σικελιανού, η Μαρία Σωτηρίου.
Με την απόκτηση των πρώτων αυτών ενδυμασιών, η Καλλιρρόη Παρρέν θα εκφράσει πρώτη την επιθυμία της (1914) για να δημιουργηθεί "εν είδος μουσείου εθνογραφικού συμπληρούντος το επίσημον του κράτους". Με την πάροδο του χρόνου, η Ιματιοθήκη του ΛτΕ συνέχισε να εμπλουτίζεται με φορεσιές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Κατά τα πρώτα εκείνα χρόνια η συλλογή χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα για να καλύψει τις ενδυματολογικές ανάγκες της Χορευτικής Ομάδας του ΛτΕ στις εμφανίσεις της σε πολυάριθμες εκδηλώσεις.
Σύντομα όμως έγινε αντιληπτή η επιτακτική ανάγκη να χαρακτηριστούν οι φορεσιές αυτές ως μουσειακά αντικείμενα και να μη χρησιμοποιούνται πλέον ως θεατρικά κοστούμια. Η σκέψη αυτή οδήγησε, αρκετά χρόνια αργότερα, στην ίδρυση του Μουσείου Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας. Οι ενδυμασίες που μέχρι τότε φυλάσσονταν στο Κεντρικό κτίριο του ΛτΕ στη Δημοκρίτου 14, μεταφέρθηκαν το 1987 στον ιδιόκτητο χώρο του Μουσείου, στη Δημοκρίτου 7.
Το κτίριο του Μουσείου κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1920 από τον πολιτικό μηχανικό Ηλία Οικονόμου για προσωπική του κατοικία. Το εν λόγω κτίριο αγοράστηκε το 1985 από το Λύκειο των Ελληνίδων και με επιδότηση του ΥΠ.ΠΟ. διαμορφώθηκε κατάλληλα για να φιλοξενήσει τη μουσειακή ενδυματολογική του συλλογή. Οι εργασίες ανακαίνισης του κτιρίου κινήθηκαν σε δύο άξονες: στη διατήρηση, κατά το δυνατό, της μορφής της αστικής οικίας και τη λειτουργική προσθήκη δομικών στοιχείων, ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του και το κτίριο να αποκτήσει νέα χρήση.
Στο υπόγειο στεγάζεται το πωλητήριο, στο ισόγειο ο εκθεσιακός χώρος όπου και διεξάγονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα, στον πρώτο όροφο τα γραφεία και η βιβλιοθήκη με λαογραφικού και ενδυματολογικού ενδιαφέροντος βιβλία και στο δεύτερο οι αποθήκες. Μέσα σε αυτό το αρχιτεκτονικό κέλυφος διασώζεται και παρουσιάζεται η ιστορία της ελληνικής ενδυμασίας.
Την επίβλεψη του Μουσείου και τη διαχείριση της συλλογής του αναλαμβάνει η ενδυματολόγος-σκηνογράφος και κατόπιν Έφορος της Ιματιοθήκης επί 4 έτη, Ιωάννα Παπαντωνίου. Ήταν εκείνη που έδωσε πνοή στο Μουσείο και το έκανε ζωντανό οργανισμό συστήνοντας το 1994 την πρώτη ομάδα εργασίας καταρχήν με τους Ξένια Πολίτου και Βασίλη Ζηδιανάκη και την ιστορικό Νάντια Μαχά-Μπιζούμη από το 1997. Με την επίβλεψή της διοργανώνονται περιοδικές θεματικές εκθέσεις που αφορούν στην παρουσίαση φορεσιών κατά γεωγραφικά διαμερίσματα. Το 2004 το Μουσείο στελεχώνεται με τη μουσειολόγο Τάνια Βελίσκου.
Το 2007 ξεκινά η ψηφιοποίηση μέρους της μουσειακής συλλογής του, έργο που χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ Κ.Π.Σ. στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας".
Το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας φιλοδοξεί να αποτελέσει χώρο επιστημονικής έρευνας και πολιτισμικής δράσης συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με άλλα μουσεία ανάλογου ενδιαφέροντος.
Περιγραφη
Το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας είναι ένα κατ' εξοχήν θεματικό μουσείο με ενδυματολογικό περιεχόμενο. Στις συλλογές του περιλαμβάνει περίπου 25.000 αντικείμενα, κυρίως αυθεντικές τοπικές φορεσιές και κοσμήματα του ιστορικού ελληνικού χώρου (τέλη 19ου - αρχές 20ού αι.), αντίγραφα μινωϊκών, αρχαϊκών και βυζαντινών ενδυμάτων, καθώς και 23 πορσελάνινες κούκλες ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, που αποτελούν δωρεά της Βασίλισσας Όλγας στο Λύκειο των Ελληνίδων.
Σκοπός της ύπαρξής του είναι η συλλογή, η διαφύλαξη, η μελέτη και η προβολή της ιστορίας της ελληνικής τοπικής φορεσιάς. Βασική του δραστηριότητα αποτελεί η διοργάνωση περιοδικών θεματικών εκθέσεων σε ετήσια βάση. Στόχος των εκθέσεων αυτού του είδους είναι να παρουσιάζουν σφαιρικά και τεκμηριωμένα το αντικείμενο που κάθε φορά πραγματεύονται.
Από την ίδρυσή του το Μουσείο έχει οργανώσει δεκατρείς θεματικές εκθέσεις για τις ελληνικές τοπικές φορεσιές με βάση τα διακριτικά τους γνωρίσματα ανάλογα με το γεωγραφικό τους εντοπισμό, τις εθνοπολιτισμικές ομάδες, την τελετουργική τους χρήση και τις αναπαραστάσεις τους στην τέχνη.
Το Μουσείο στεγάζεται σε διώροφο κτίριο της οδού Δημοκρίτου 7, που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1920. Πρόκειται για κτίσμα που δεν έχει το χαρακτήρα του νεοκλασικού κτιρίου του 19ου αι., καθώς στο όλο οικοδόμημα είναι φανερή η αρχή της διείσδυσης της μοντέρνας αισθητικής αντίληψης στην αρχιτεκτονική έκφραση του αστικού κτιρίου και της λίγο μεταγενέστερης πολυκατοικίας.
Η παρουσίαση των θεματικών εκθέσεών του γίνεται σε ένα μικρό αλλά λειτουργικό εκθεσιακό χώρο που βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου, του οποίου το κύριο χαρακτηριστικό είναι τα καθαρά και λιτά σχήματα που κυριαρχούν σε όλη του την επιφάνεια. Για το λόγο αυτό το Μουσείο δεν έχει μόνιμη έκθεση, αλλά ετήσιες μικρές θεματικές εκθέσεις. Με αυτού του είδους τις εκθέσεις δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να γνωρίζει κάθε φορά και ένα τμήμα της πλούσιας συλλογής του.
Παράλληλα με τις εκθέσεις, το Μουσείο οργανώνει συμπληρωματικές δραστηριότητες, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις, σεμινάρια και συνεργασίες με άλλους φορείς με στόχο τον εμπλουτισμό της εκθετικής δραστηριότητάς του και την καλύτερη επικοινωνία του με το κοινό. Έτσι, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής του πολιτικής πραγματοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις μαθητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με στόχο να γίνει χώρος μάθησης, ανακάλυψης, ψυχαγωγίας και ανάπτυξης της ευαισθησίας των μικρών επισκεπτών.
Όντας ένας δυναμικός οργανισμός ανοιχτός στις προκλήσεις και τις προσκλήσεις κρατικών και ιδιωτικών φορέων, συμμετέχει σε ενδυματολογικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με στόχο την ανάδειξη του ενδυματολογικού πλούτου της Ελλάδας.
Τέλος, εκδίδει επιτραπέζια ημερολόγια με 54 έγχρωμες φωτογραφίες και εισαγωγικά κείμενα, τα οποία τα τελευταία χρόνια αποτελούν ένα είδος καταλόγου των εκθέσεων.
Το Μουσείο Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας αποτελεί τμήμα του Λυκείου των Ελληνίδων, σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκε το 1910 από την Καλλιρρόη Παρρέν. Από το 1997 είναι τακτικό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM).
Συντάκτης
Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Ιστορικός
Πληροφοριες και Επικοινωνια:
Δημοκρίτου 7, Τ.Κ. 10671,
Αθήνα (Νομός Αττικής),
Τηλέφωνο: +30 2103629513
email: [email protected]
Ιστοσελιδα και Χαρτης
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"