Ευρυνομη
Η Θεα των Παντων και η πρωιμη Βασιλισσα των Τιτανων
Θεότητα από τη γενιά των Τιτάνων, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος, δηλαδή μία από τις Ωκεανίδες. Πριν την εποχή του Κρόνου, η Ευρυνόμη συμβασίλευε με τον σύζυγό της Οφίων στον Όλυμπο, από όπου εκδιώχθηκε από τον Κρόνο και τη Ρέα.
Ο Οφίων και η Ευρυνόμη βρήκαν τότε καταφύγιο στη θάλασσα. Η Ευρυνόμη μαζί με τη Θέτιδα δέχθηκαν τον Ήφαιστο όταν τον πέταξαν από τον Όλυμπο στη θάλασσα. Ο Δίας ερωτεύθηκε την Ευρυνόμη και απέκτησαν μαζί τρεις κόρες, τις Χάριτες. Γιος της Ευρυνόμης ήταν και ο ποτάμιος θεός Ασωπός.
Πανάρχαιος ναός της Ευρυνόμης υπήρχε στη Φιγάλεια, μέσα σε ένα δάσος από κυπαρίσσια. Το λατρευτικό άγαλμα της θεάς την παρίστανε από τη μέση και πάνω ως γυναίκα και από τη μέση και κάτω ως ψάρι. Τον ναό αυτό τον άνοιγαν οι κάτοικοι της Φιγαλείας μόνο μια φορά τον χρόνο, πάντα την ίδια ημέρα, και προσέφεραν θυσίες στη θεά. Πιστευόταν ακόμα ότι «Ευρυνόμη» ήταν μία επίκληση της θεάς Αρτέμιδας.
[1]
Η Θεά των Πάντων με τις χρυσές αλυσίδες
Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, 8, 41, 4, 1
σταδίοις δὲ ὅσον δώδεκα ἀνωτέρω Φιγαλίας θερμά
τέ ἐστι λουτρὰ καὶ τούτων οὐ πόρρω κάτεισιν ὁ Λύμαξ
ἐς τὴν Νέδαν· ᾗ δὲ συμβάλλουσι τὰ ῥεύματα, ἔστι
τῆς Εὐρυνόμης τὸ ἱερόν, ἅγιόν τε ἐκ παλαιοῦ καὶ ὑπὸ
τραχύτητος τοῦ χωρίου δυσπρόσοδον· περὶ αὐτὸ καὶ
κυπάρισσοι πεφύκασι πολλαί τε καὶ ἀλλήλαις συνεχεῖς.
τὴν δὲ Εὐρυνόμην ὁ μὲν τῶν Φιγαλέων δῆμος ἐπίκλησιν
εἶναι πεπίστευκεν Ἀρτέμιδος· ὅσοι δὲ αὐτῶν
παρειλήφασιν ὑπομνήματα ἀρχαῖα, θυγατέρα Ὠκεανοῦ
φασιν εἶναι τὴν Εὐρυνόμην, ἧς δὴ καὶ Ὅμηρος ἐν
Ἰλιάδι ἐποιήσατο μνήμην ὡς ὁμοῦ Θέτιδι ὑποδέξαιτο
Ἥφαιστον. ἡμέρᾳ δὲ τῇ αὐτῇ κατὰ ἔτος ἕκαστον τὸ
ἱερὸν ἀνοιγνύουσι τῆς Εὐρυνόμης, τὸν δὲ ἄλλον χρόνον
οὔ σφισιν ἀνοιγνύναι καθέστηκε· τηνικαῦτα δὲ καὶ
θυσίας δημοσίᾳ τε καὶ ἰδιῶται θύουσιν. ἀφικέσθαι
μὲν δή μοι τῆς ἑορτῆς οὐκ ἐξεγένετο ἐς καιρὸν οὐδὲ
τῆς Εὐρυνόμης τὸ ἄγαλμα εἶδον· τῶν Φιγαλέων δ'
ἤκουσα ὡς χρυσαῖ τε τὸ ξόανον συνδέουσιν ἁλύσεις
καὶ εἰκὼν γυναικὸς τὰ ἄχρι τῶν γλουτῶν, τὸ ἀπὸ τούτου
δέ ἐστιν ἰχθύς. θυγατρὶ μὲν δὴ Ὠκεανοῦ καὶ ἐν
βυθῷ τῆς θαλάσσης ὁμοῦ Θέτιδι οἰκούσῃ παρέχοιτο
ἄν τι ἐς γνώρισμα αὐτῆς ὁ ἰχθύς· Ἀρτέμιδι δὲ οὐκ
ἔστιν ὅπως ἂν μετά γε τοῦ εἰκότος λόγου μετείη τοιούτου σχήματος.
Mία από τις παλαιότερες θεότητες και σύμφωνα με τον πελασγικό μύθο, θεά των πάντων που προέκυψε από το πρωταρχικό Xάος, υπήρξε η Ευρυνόμη.
Στον Πελασγικό μύθο πρώτη αναδύθηκε από το Χάος η Ευρυνόμη, η Θεά των Πάντων, αλλά δεν βρήκε τίποτε στέρεο για να ακουμπήσει τα πόδια της, και έτσι διαχώρισε τη θάλασσα από τον ουρανό χορεύοντας μόνη πάνω στα κύματα.
Η Ευρυνόμη χόρεψε κατά τα νότια, και ο αέρας που αναδεύθηκε πίσω της, φάνταξε κάτι καινούριο και ξεχωριστό, κάτι για να αρχίσει έργο δημιουργίας. Η Ευρυνόμη στράφηκε κι άδραξε αυτόν το βόρειο άνεμο, τον έτριψε μέσα στα χέρια της, και ιδού! Ο μέγας όφις Οφίων.
Η Ευρυνόμη χόρεψε, έξαλλα και ο Οφίων κουλουριάστηκε γύρω στα θεϊκά μέλη, και ορέχτηκε να σμίξει μαζί της.
Κατόπιν, η Ευρυνόμη έλαβε μορφή περιστέρας, πλανήθηκε πάνω στα κύματα, και όταν πέρασε ο καιρός που έπρεπε, γέννησε το Αβγό του Σύμπαντος. Με την προσταγή της, ο Οφίων κουλουριάστηκε επτά φορές γύρω στο αβγό, ώσπου το αβγό άνοιξε και χωρίστηκε στα δύο.
Από μέσα του κύλησαν όλα όσα υπάρχουν, τα παιδιά της Ευρυνόμης: ο ήλιος, η σελήνη, οι πλανήτες, τα αστέρια, η γη με τα βουνά και τους ποταμούς της, με τα δέντρα, τα βότανά της και τα ζωντανά πλάσματα.Η Ευρυνόμη και ο Οφίων έστησαν το σπιτικό τους στο όρος Όλυμπο.
Όμως ο Οφίων εξόργισε την Ευρυνόμη υποστηρίζοντας ότι αυτός ήταν ο δημιουργός του Σύμπαντος. Ευθύς εκείνη τον χτύπησε στο κεφάλι με τη φτέρνα της, του πέταξε τα δόντια, και τον εξόρισε στις σκοτεινές σπηλιές κάτω από τη γη.
Κατόπιν, η Θεά δημιούργησε τις επτά πλανητικές δυνάμεις, ορίζοντας μια Τιτανίδα και έναν Τιτάνα για καθεμιά. Τη Θεία και τον Υπερίωνα για τον Ήλιο, τη Φοίβη και τον Άτλαντα για τη Σελήνη, τη Διώνη και τον Κρίο για τον πλανήτη Άρη, τη Μήτι και τον Κοίο για τον πλανήτη Ερμή, τη Θέμιδα και τον Ευρυμέδοντα για τον πλανήτη Δία, την Τηθύ και τον Ωκεανό για την Αφροδίτη, τη Ρέα και τον Κρόνο για τον πλανήτη Κρόνο.
Αλλά ο πρώτος άνθρωπος ήταν ο Πελασγός, προπάτορας των Πελασγών, που ξεπήδησε από το έδαφος της Αρκαδίας και τον ακολούθησαν μερικοί άλλοι, που ο Πελασγός τους έμαθε να φτιάχνουν καλύβες, να τρώνε βελανίδια και να ράβουν χιτώνες από χοιρόδερμα.
Όταν κυριάρχησαν ο Kρόνος και η Pέα, η Eυρυνόμη αποσύρθηκε στη θάλασσα, όπου εκεί μαζί με τη Θέτιδα υποδέχτηκε τον Ήφαιστο όταν εκείνος εκδιώχθηκε από τον Όλυμπο.
Mετά την επικράτηση των Oλύμπιων θεών παρουσιάζεται σαν κόρη του Ωκεανού και της Tηθύος.
Εὐρυνόμη τε Θέτις θ᾽ ὑπεδέξατο κόλπῳ
Εὐρυνόμη θυγάτηρ ἀψορρόου Ὠκεανοῖο.
(Ομήρου Ιλιας Σ 398-399)
[2]
Βιβλιογραφια
Ησίοδος, Θεογονία 346 ff, 907 ff
Απολλόδωρος (ψευδο-), Βιβλιοθήκη 1. 8, 1. 13, 3. 156
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 8. 41. 4, 8. 41. 4 - 6
Όμηρος, Ιλιάδα 13. 397 ff
[1] Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
Πηγη
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"