Μητις
θεα της σοφιας και της φρονησης
Η Μήτις ήταν, κατά τον Ησίοδο, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος και πρώτη σύζυγος του Δία. Κατά τον Ακουσίλαο, η Μήτις γεννήθηκε μαζί με τον Έρωτα και τον Αιθέρα, από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας, που προήλθαν από το Χάος.
Θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της Αθηνά. Η Μήτιδα ήταν η προσωποποίηση για τους αρχαίους όχι απλά της σοφίας και της φρόνησης αλλά του είδους της πονηριάς και της επαγρύπνησης που εκπροσωπεί από τους ανθρώπους ο Οδυσσέας και από τα ζώα η αλεπού.
Η Μήτις είναι αυτή που για να βοηθήσει το Δία προσέφερε στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που θα τον εξαναγκάσει να ξεράσει τα παιδιά του που είχε καταπιεί. Μετά την νίκη του στην Τιτανομαχία ο Δίας αρχίζει την βασιλεία του με το γάμο του με τη Μήτιδα που του προσφέρει μια πολύτιμη συμμαχία.
Σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του.
Το παιδί της Μήτιδος, η Αθηνά επίσης θεά της σοφίας γεννήθηκε πάνοπλο και τρομερό από το κεφάλι του Δία με τη βοήθεια μιας τσεκουριάς του Ηφαίστου.
Χαρακτηριστικά της Μήτιδας
Εν αντιθέσει με τη Θέμιδα τη δεύτερη σύζυγο του Δία, η Μήτις αντιπροσωπεύει μια πιο πρωτόγονη εποχή, όπου ο αδύνατος για να γλιτώσει από τον δυνατότερο πρέπει να χρησιμοποιήσει την πονηριά του. Η επαγρύπνηση αλλά και η αλλαγή των μορφών άλλωστε είναι χαρακτηριστικό πολλών θαλάσσιων θεοτήτων, όπως ο Πρωτέας και η Θέτιδα. Η Μήτις δεν ήταν καθαυτό θαλάσσια θεότητα αλλά όμως ήταν κόρη δύο μυθολογικών θαλασσών.
Και δεν είναι τυχαίο αφού το θαλάσσιο περιβάλλον είναι γεμάτο οργανισμούς που συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο.
[1]
Βιβλιογραφια
Ησίοδος, Θεογονία 346 ff, 886 ff, 924 ff
Απολλόδωρος (ψευδο-), Βιβλιοθήκη 1. 6, 1. 8, 1. 20
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 7. 26. 12
Πλάτων, ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ 178
M. Detienne and J.-P. Vernant,Μήτις: η πολύτροπη νόηση στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδόσεις Δαίδαλος Ζαχαρόπουλος
