ΝΥΞ - ΠΡΩΤΟΓΕΝΝΟΙ
Νυχτα
Νύξ είναι γνωστή η θεότητα που προσωποποιούσε τη νύχτα. Η Νυξ αναφέρεται ιδιαίτερα από τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, αλλά η μεγάλη σημασία της στην ελληνική μυθολογία υπερβαίνει τα απλά λογοτεχνικά πλαίσια.
Η Νυξ ήταν κυρίαρχη αρχέγονη και κοσμογονική μορφή, την οποία φοβόταν και σεβόταν ακόμα και ο ίδιος ο θεός Δίας. Η μορφή της ήταν αυτή μιας όμορφης γυναίκας με μεγάλες μαύρες φτερούγες. Υπήρχε δικό της ανάθημα μέσα στον ναό της Δήμητρας στην Πέργαμο.
Η Νυξ αναφέρεται ακόμα ως θυγατέρα του Φάνητα, τον οποίο και διαδέχθηκε. Στη συνέχεια, παρότι παραδίνει το σκήπτρο στον γιο της τον Ουρανό, εξακολουθεί να συμβουλεύει τόσο αυτόν όσο και τις επόμενες γενεές, τον Κρόνο και ιδιαίτερα τον Δία, ως προς τον τρόπο δημιουργίας του κόσμου.
Η επιρροή της οφειλόταν στις μαντικές της ικανότητες, τις οποίες ασκούσε μέσα σε μια σπηλιά. Σύμφωνα με κάποια ένδειξη, κατά τις παλαιότερες ορφικές δοξασίες η Νυξ ήταν η πρωταρχική δύναμη, αντί του Χάους. Στον Αριστοφάνη μνημονεύεται ως προϋπάρχουσα του `Ερωτα (Φάνης).
Η ίδια η Νυξ δεν ήταν αντικείμενο σημαντικής λατρείας από τους πιστούς της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, αλλά συνδεόταν με τα μαντεία.
Σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησιόδου, η Νυξ είχε γεννηθεί από το Χάος και με παρθενογένεση (χωρίς πατέρα) ήταν μητέρα στα παρακάτω πρόσωπα:
Κήρες: Δαίμονες του βιαίου θανάτου. Κατά τον Ησίοδο ήταν πτερωτά πνεύματα του θανάτου και της εκδίκησης. Έφεραν μαύρες πτέρυγες, ερυθρά ενδύματα, μεγάλους κυνόδοντες και γαμψά νύχια. Είχαν μαύρες φτερούγες, γαμψά νύχια, κόκκινα ρούχα και μεγάλους κυνόδοντες.
Αλληγορικά, ήταν εκείνες οι δυνάμεις που επιφέρουν το μοιραίο τέλος των βαριά τραυματισμένων και κατά μια άλλη έννοια αποτελούν την «κακιά μοίρα» κάθε ανθρώπου που τον συνοδεύει σε όλη τη ζωή του.
Μώμος: Ήταν ένας ασήμαντος θεός της ελληνικής μυθολογίας που αμφισβήτησε το Δια. Ήταν ο θεός της χλεύης, της κοροϊδίας και του σαρκασμού. Μια προσωποποίηση της ειρωνείας και της αποδοκιμασίας. Στη φαντασία των ανθρώπων αναποδογύριζε τις τύχες τους απότομα. Τους έριχνε από την ευτυχία στη δυστυχία, μετέτρεπε την επιτυχία σε δυστυχία.
Απάτη: Μπορούσε να ξεγελάσει και να βλάψει τους ανθρώπους με πάρα πολλούς τρόπους
Έρις: Ήταν θεότητα της διχόνοιας, της ζήλιας και του καυγά.
Θάνατος: Ό,τι χαρακτηρίζει το θάνατο είναι η μαυρίλα και το σκότος.
Ύπνος: Δαίμονας που προσωποποιούσε τον ύπνο και δίδυμος αδελφός του Θάνατου. Κατοικούσε στα Τάρταρα μαζί με τον αδελφό του.
Όνειρ: Ο Ύπνος ο Θάνατος και τα όνειρα ζούνε στο σκοτάδι και ποτέ δεν έβλεπαν τον Ήλιο, ούτε όταν ανέβαινε ψηλά στον ουρανό,ούτε όταν κατέβαινε.
Εσπερίδες: Νύμφες που φύλαγαν τα χρυσά μήλα στον κήπο των θεών, στη χώρα του Άτλαντα,γιατί αυτές κατοικούν στην απώτατη δύση, όπου κατοικεί και η Νύχτα. Η φύλαξη τους είχε ανατεθεί από την Ήρα
Οϊζύς: Έφερνε την δυστυχία και τα βάσανα στους ανθρώπους.
Φιλότης: Η ερωτική ευχαρίστηση
Νέμεσις: Γεννήθηκε για να κρατά σε ισορροπία τις ανθρώπινες υποθέσεις. Σύμβολα της θεάς ήταν ο πήχυς και το χαλινάρι, που συμβολίζουν το ρόλο της να θέτει ένα όριο στις ασύδοτες ενέργειες των ανθρώπων, στον εγωισμό τους και να ρυθμίζει τις σκέψεις και τις δράσεις τους. Τιμωρούσε την αλαζονεία και την υπεροψία των ανθρώπων (ύβρις).
Μόρος: (Κλήρος). Δεν άφηνε κανέναν άνθρωπο, ζώο ή φυτό να αποφύγει τον θάνατο.
Γήρας: Δεν άφηνε κανέναν να μείνει πάντα νέο και όλοι τον καταριόντουσαν.
Μοίρες: Που ήταν γεμάτες καλοσύνη.
Από την σμίξη της με τον Έρεβο…
Αιθήρ: Οι Ορφικοί στην κοσμογονική τους θεωρία αναφέρουν ότι είναι ένα πρωταρχικό, βασικό δομικό στοιχείο της Δημιουργίας, ότι είναι η ψυχή του κόσμου, το Θείον Πύρ, ο σπινθήρας που δίνει ζωή σε όλα τα δημιουργήματα.
Ο Αιθήρ σύμφωνα με την αρχαία ελληνική γραμματεία είναι και το Πυρ που δίνει ζωή, είναι ο σπινθήρας της ζωής για κάθε πλάσμα. Ο Πλάτων στον «Κρατύλο» ετυμολογεί την λέξη λέγοντας ότι παράγεται από «αεί θεί» που σημαίνει αυτό που κινείται συνεχώς.
Ημέρα: Γιατί η μέρα την ακολουθεί, προκύπτει απ’ αυτήν. Ήταν η θεότητα που προσωποποιούσε το φως της ημέρας. Στην Αγορά των Αθηνών υπήρχαν πήλινα αγάλματα της Ημέρας ως «ακρωτήρια» στη στέγη της «Βασιλείου Στοάς».
Απεικονιζόταν επίσης η Ημέρα στον θρόνο του Αμυκλαίου Απόλλωνα, ενώ στην Ολυμπία, κοντά στο Ιπποδάμειον, υπήρχαν αγάλματα της Ημέρας και της Θέτιδας να ικετεύουν τον Δία για χάρη των παιδιών τους. Στον ναό του Δία στην Πέργαμο, η Ημέρα παριστανόταν στη ζωφόρο της νότιας πλευράς, πίσω από τη Σελήνη.
Χάρος: Πορθμέας του Άδη. Μετέφερε με τη βάρκα του, τους πρόσφατα θανόντες από τη μια όχθη του ποταμού Αχέροντα στην άλλη, όπου σύμφωνα με τη μυθολογία βρισκόταν η είσοδος του Άδη. Οι νεκροί έπρεπε οπωσδήποτε να πληρώσουν στον Χάροντα έναν οβολό για τα ναύλα.
Γι αυτό στην αρχαία Ελλάδα τοποθετούσαν πάντα έναν οβολό κάτω από τη γλώσσα των νεκρών σωμάτων πριν τα ενταφιάσουν, για να έχει να πληρώσει ο νεκρός τον Χάροντα. Όσοι δεν είχαν να πληρώσουν ήταν καταδικασμένοι να περιπλανιούνται στις όχθες του Αχέροντα για εκατό χρόνια Παριστανόταν σαν ένας ιδιότροπος, σκελετωμένος γέροντας ή ως φτερωτός δαίμονας με ένα διπλό σφυρί.
Στυξ: (Κατά μία άλλη εκδοχή κόρη του Ωκεανού και της Θέτιδας). Είχε το παλάτι της στα Τάρταρα και τη φυλούσαν μέρα νύχτα δράκοι ακοίμητοι. Από το παλάτι της προέρχονταν τα νερά της πηγής Στυγός. (η ομώνυμη πηγή βρίσκεται σήμερα στη βόρεια Πελοπόννησο, στην ανατολική πλαγιά του Χελμού).
Στην Τιτανομαχία ήταν με το μέρος του Δία όταν αυτός πολέμησε τον πατέρα του τον Κρόνο. Κατά τη μυθολογία, η Στυξ ήταν ένα από τα ποτάμια στις πύλες του Κάτω Κόσμου Θεοί και θνητοί έδιναν όρκο στα νερά της και η παραβίαση του όρκου από τους θεούς ισοδυναμούσε με δέκα χρόνια λήθαργο όμοιο με το θάνατο. Στα νερά αυτά η Θέτιδα είχε βουτήξει τον Αχιλλέα όταν τον γέννησε και του έκανε άτρωτο το σώμα, εκτός από το μέρος που τον κρατούσε την φτέρνα του.
Επίφρων: Από την ένωση με τον Ουρανό γέννησε την Λύσσα που είναι η εκπρόσωπος της μανίας, της οργής και της ορμής.
[1]
Νυξ, η Πανίσχυρη Θεά
Η Νυξ είναι μία πανίσχυρη θεά που το σκοτεινό της ύφασμα καλύπτει ολόκληρο τον ουράνιο θόλο.
Θεά τόσο ισχυρή που ακόμη και το Δία έκανε να σκεφτεί προσεκτικά πριν πράξει…
Όλα συνέβησαν κατά τον Τρωικό πόλεμο όταν η Ήρα «λάδωσε» τον Ύπνο να κάνει το Δία να πέσει σε βαθύ ύπνο.
Ο Ύπνος το σκέφτηκε, και με μεγάλο δισταγμό υπάκουσε στην Ήρα.
Μετά από αυτό η Ήρα παρακίνησε τους Ολύμπιους θεούς να συμμετάσχουν ενεργά στον Τρωικό πόλεμο.
Κάποια στιγμή ο Δίας ξύπνησε… καθώς αντιλήφθηκε τι του συνέβη και συνάμα αντικρίζοντας το «μπάχαλο» που επικρατούσε στον Τρωικό πόλεμο, εκνευρισμένος έπιασε στο κυνήγι τον Ύπνο ο οποίος έτρεχε - πετούσε πανικόβλητος, δώθε κείθε, να σωθεί από την οργή του Δία.
Και εκεί που έπιασε τον Ύπνο και ήταν έτοιμος να τον στείλει στον «αγύριστο» μπαίνει ανάμεσα τους η Νυξ και λέει στο Δία να του τι χαρίσει του Ύπνου.
Το σκέφτεται από δω, το σκέφτεται από εκεί… και συνειδητοποιεί πως καλό θα ήταν να μην έρθει σε ρήξη με τη Νυξ (ας μην ξεχνάμε πως η Νυξ και ο σύζυγός της, ο Έρεβος, ανήκουν στις αρχικές θεότητες - παλιότερες ακόμη και από τους Ολύμπιους… που σημαίνει ότι ήταν ισχυρότατοι θεοί)…
Εν κατακλείδι, αφού έριξε μερικές σφαλιάρες στον Ύπνο ώστε να αποκτήσει χαρακτήρα τον άφησε να φύγει μαζί με τη μητέρα του…
Πηγες
Ησίοδος, Θεογονία 115 ff, 211 ff, 744 ff
Αριστοφάνης, Όρνιθες 685 ff
Νόννος, Διονυσιακά 31. 115 ff, 35. 276 ff
Ορφέας - Αργοναυτικά 12 ff
Όμηρος, Ιλιάδα 8. 485 ff, 14. 231 ff
Ησίοδος, Έργα και Ημέραι 17 ff
Αισχύλος, Ευμένιδες 321 ff, 415 ff, 745 ff, 844 ff, 961 ff
Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις 1. 40. 6, 5. 18. 1, 7. 5. 1
Αισχύλος, Αγαμέμνων 355 ff
Αισχύλος, Προμηθέας Δεσμώτης 23 ff
Ευριπίδης - Ίων 1150 ff
Ορφικοί Ύµνοι προς Νυξ
Απολλώνιος ο Ρόδιος - Αργοναυτικά 3. 1192 ff, 3. 742, 4. 627 ff, 4. 1057 ff, 4. 1170 ff
Οβίδιος, Μεταμορφώσεις 2. 142 ff, 4. 451 ff, 7. 192 ff , 10. 403 ff, 11. 602 ff
[1] "Olympus Gaia"
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"