Θεοδοσιος ο Τριπολιτης
Θεοδόσιος ο Τριπολίτης 150 π.Χ. Θεοδόσιος ο Τριπολίτης ο όποιος έζησε πιθανώς περί το 150 π.Χ. Αστρονόμος και μαθηματικός από την Τρίπολη της Βιθυνίας. Ο Θ. μελέτησε τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας σε συνάρτηση με τις εποχές του έτους και το γεωγραφικό πλάτος κάθε τόπου. Έγραψε τα έργα Περί ημερών και νυκτών, Περί οικήσεων κ.ά.
Η φήμη του προέρχεται κατά μέγα μέρος από ένα αξιόλογον εγχειρίδιο «Σφαιρικής», το όποιο γράφτηκε υπό τούτου και μεταφράστηκε κατά τον XI αιώνα εκ της αραβικής εις την λατινικής υπό ενός πολυμαθούς, γνωστού υπό το όνομα Πλάτων ο Τιβολίτης ή Τιμπουρτίνος, δημοσιεύθηκε δε βραδύτερον από τον Φραγκίσκον Μαυρόλυκον (1494-1575). Το ελληνικό πρωτότυπο, συνοδευόμενο από λατινική μετάφραση, είδε το φως της δημοσιότητας το 1558, φροντίδα του G.Pena.
Πρόκειται περί ενός έργου διηρημένου εις τρία βιβλία, το οποίον καλύπτει το πλήρες σχεδόν κενόν, πού υπάρχει εις τα Στοιχεία του Ευκλείδη, γύρω από τας ιδιότητας των σφαιρικών σχημάτων, κενόν μη δυνάμενον άλλως να εξηγηθεί, παρά μόνον διά της παραδοχής ότι πρόκειται περί ύλης θεωρούμενης τότε ξένης προς την καθαρά γεωμετρία, αφού ήτο κυρίως χρήσιμος εις την έρευνα των ουρανίων φαινομένων.
Είναι έργον στοιχειωδέστατον, το όποιον διδάσκει μόνον τας απλουστέρας σχέσεις μεταξύ μεγίστων και μικρών κύκλων της σφαίρας. Και διά να εξηγήσουμε γιατί ο Θεοδόσιος εμακρηγόρησε με τόσην συγκατάβαση, εφ' ενός θέματος τόσον μικρού διδακτικού ενδιαφέροντος, πρέπει να παραδεχθούμε, ότι ούτος είχε σταθερώς υπ' όψιν του τη χρήση, η οποία 50 θα εγίνετο από τους επιθυμούντος να εξηγήσουν θεωρητικώς τα όσα συνέβαιναν εις το αχανές θέατρο των ουρανών.
Ο Θεοδόσιος ο Τριπολίτης εφεύρε συσκευή για την μέτρηση του γεωγραφικού πλάτους, έγραψε το πρώτο βιβλίο μαθηματικής γεωγραφίας και διαπραγματεύθηκε αστρονομικά, αστρολογικά και αρχιτεκτονικά προβλήματα. Τον αναφέρουν ο Στράβων και η Σούδα.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ (Αναλυτικά)
«Περί ημερών και νυκτών» βιβλία 2,σώζεται σε λατινική μετάφραση. Περιέχει 32 προτάσεις σχετικά με την διάρκεια ημερών και νυκτών, αναλόγως με τις εποχές του έτους και το γεωγραφικό έτος, κάθε τόπου. Ασχολείται επίσης με προβλήματα υπολογισμού του χρόνου. Για την μέτρηση του γεωγραφικού πλάτους είχε εφεύρει συσκευή, όπως αναφέρει ο Βιτρούβιος.
«Διαγραφαί οικιών» διαπραγματεύεται προβλήματα αριτεκτονικής.
«Αστρολογικά» δεν σώζεται, εξέταζε εκτός απο τα αστρολογικά και καθαρά αστρονομικά προβλήματα.
«Υπόμνημα είς το Αρχιμήδους εφόδιον» δεν σώζεται, περιλαμβάνει σχόλια στην μελέτη του Αρχιμήδους.
«Σφαιρικά» βιβλία 3 .Διαπραγματεύονται τομές σφαίρας. Σώζονται 25 χειρόγραφα σε λατινικά.
«Περί οικήσεων» γεωγραφική μελέτη με στοιχεία μαθηματικής γεωγραφίας σχετικά με γήινες ζώνες, οι οποίες ονομάζονται «οικήσεις». Είναι το πρώτο βιβλίο μαθηματικής γεωγραφίας.
Θα βρείτε δωρεάν από την Online-Βιβλιοθήκη μας ολόκληρο το έργο: ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΡΙΠΟΛΙΤΟΥ – Σφαιρικά. Μπορείτε να το κατεβάσετε ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο:
"ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΤΡΙΠΟΛΙΤΟΥ - Σφαιρικά"
Πηγες
[1] "Encyclopedia.com" by Ivor Bulmer-Thomas
Strabo, GeographyXII , 4, 9 c 566, A. Meineke, ed. (Leipzig, 1853), II , 795, 13–14.
Vitruvius, De architecturaIX , 8, 1, F. Krohn, ed. (Leipzig, 1912), p. 218.7.
Suda Lexicon, under θєοδοϳσιοζ, Ada Adler, ed., 11 (Leipzig, 1931), θ 142 and 143, p. 693.
Diogenes Laërtius, Vitae philosophorumIX , 116, H. S. Long, ed. (Oxford, 1964), II , 493.14. He was, according to Diogenes, the fifth skeptical philosopher in succession to Aenesidemus, who flourished at the time of Cicero.
Even the definitive ed. by J. L. Heiberg (1927) is entitled “Theodosius Tripolites Sphaerica” but the first entry in the corrigenda (p. xvi)is “Tripolites deleatur ubique.”
The following propositions in the Sphaerics are certainly pre-Euclidean; bk. l , props. 1,6,7,8,11,12,13,15,20; bk. II , props. 1,2,3,5,8,9,10,13,15,17,18,19,20; bk. III , prop. 2.
‘Ο μικροζ ἀστρουομουμευος, Pappus, Collection VI titulus, F. Hultsch, ed., Pappi Alexandrini Collectionis quae supersunt, II (Berlin, 1877), 475.
Sphaerics, ibid., VI .1–33, props. 1–26, F. Hultsch, ed., 475–519; On Days and Nights, Ibid., VI . 48–68, props. 30–36, F. Hultsch, ed., II , 530–555.
H. Wenrich, De auctorum Graecorum Versionibus et commentarüs Syriacis Arabicis etc. (Leipzig, 1842), 206; H. Suter, Die Mathematiker und Astronomen der Araber und ihre Werke (Leipzig, 1900), 41.
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"