Θεων ο Αλεξανδρευς
Ο Θέων ο Αλεξανδρεύς (περ. 335 - περ. 405) ήταν Έλληνας λόγιος και μαθηματικός που έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Ο Θέων υπήρξε ο τελευταίος διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας πριν την καταστροφή της, καθώς και του «Μουσείου» (πανεπιστημίου) της (Λεξικό της Σούδας, όπου αναφέρεται ως σύγχρονος του Πάππου), μέχρι που και το δεύτερο έπαψε να λειτουργεί με διαταγή του Αυτοκράτορα Θεοδοσίου το 391. Ο Θέων ήταν ο πατέρας της περίφημης μαθηματικού και νεοπλατωνικής φιλοσόφου Υπατίας.
Το κορυφαίο επίτευγμα του Θέωνος μάλλον αποδείχθηκε η έκδοση από αυτόν των Στοιχείων του Ευκλείδη, περί το 364, από την οποία η ανθρωπότητα διδασκόταν Γεωμετρία επί 15 αιώνες, και ανατυπωνόταν μέχρι το 1814 — «παραμένει ακόμα ένα λαμπρό βοήθημα» κατά τη διατύπωση του Καρλ Σαγκάν. Ακόμα, ο Θέων συνέγραψε Αριθμητική και έγραψε ακόμα για τα «σημεία και εξετάσεις» των πτηνών, για την ανατολή του Σειρίου και για τις πλημμύρες του Νείλου.
Ωστόσο, ο κύριος όγκος της συνεισφοράς του Θέωνος αποτελείται από σχόλια πάνω σε σημαντικά έργα των συγγραφέων των ελληνιστικών χρόνων. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι ευκλείδειες «συνομιλίες» («Συνουσίαι») και σχολιασμοί («Εξήγησεις») του «Προχείρου Κανόνος», του «Μικρού αστρολάβου» και της «Αλμαγέστης» του Πτολεμαίου, καθώς και του αστρονομικού ποιητή Αράτου. Σήμερα σώζεται το πρώτο βιβλίο από τα σχόλια στον Πτολεμαίο και αποσπάσματα από τα άλλα.
Στον Θέωνα αυτόν αποδίδονται, χωρίς μεγάλη βεβαιότητα, δύο επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας (VII 292, IX 41).
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ (Αναλυτικά)
«Μαθηματικά»,
«Αριθμητικά»,
«Περί σημείων και εξετάσεων των ορνέων»,
«Περί της επιστολής του Σειρίου»,
«Περί των πλημμυρών του Νείλου»,
«Σχόλια είς την του Πτολεμαίου πραγματείαν,Πρόχειρος Κανών»,
«Σχόλια είς τον Μικρόν Αστρολάβον του Πτολεμαίου»,
«Σχόλια είς την Αλμαγέστην του Πτολεμαίου»,
«Στοιχεία του Ευκλείδου»,
«Μετακίνησις της Ισημερίας», δέχεται την τιμή που αναφέρει ο Πτολεμαίος 1 μοίρα ανά αιώνα. Σημειώνει ότι,κατά την γνώμη μερικών αστρονόμων,η μετακίνηση δεν μεταβάλλεται προοδευτικά, αλλά περιορίζεται σε μία διακύμανση 8 μοιρών κατά μήκος του τόξου.
Συνολικά έγγραψε 13 συγγράμματα.Σώζεται πλήρως το πρώτο βιβλίο από «Τα σχόλια είς του Πτολεμαίου πραγμάτειαν» και αποσμάσματα απο τ’άλλα. Το έργο του το αναφέρουν και το σχολιάζουν διάφοροι συγγραφείς,όπως μας πληροφορεί η Σούδα.
Το κορυφαίο επίτευγμα του Θέωνος μάλλον αποδείχθηκε η έκδοση από αυτόν των Στοιχείων του Ευκλείδη, περί το 364, από την οποία η ανθρωπότητα διδασκόταν Γεωμετρία επί 15 αιώνες,και ανατυπωνόταν μέχρι το 1814 — «παραμένει ακόμα ένα λαμπρό βοήθημα» κατά τη διατύπωση του Καρλ Σαγκάν. Ακόμα,ο Θέων συνέγραψε Αριθμητική και έγραψε ακόμα για τα «σημεία και εξετάσεις» των πτηνών, για την ανατολή του Σειρίου και για τις πλημμύρες του Νείλου.
Ωστόσο,ο κύριος όγκος της συνεισφοράς του Θέωνος αποτελείται από σχόλια πάνω σε σημαντικά έργα των συγγραφέων των ελληνιστικών χρόνων. Σε αυτά περιλαμβάνονται οι ευκλείδειες «συνομιλίες» («Συνουσίαι») και σχολιασμοί («Εξήγησεις») του «Προχείρου Κανόνος»,του «Μικρού αστρολάβου» και της «Αλμαγέστης» του Πτολεμαίου, καθώς και του αστρονομικού ποιητή Αράτου.Σήμερα σώζεται το πρώτο βιβλίο από τα σχόλια στον Πτολεμαίο και αποσπάσματα από τα άλλα.
Στον Θέωνα αυτόν αποδίδονται, χωρίς μεγάλη βεβαιότητα, δύο επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας (VII 292,IX 41).
Πηγες
Βιβλία:
G J Toomer, Biography in Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990).
T L Heath, A History of Greek Mathematics (2 Vols.) (Oxford, 1921).
O Neugebauer, A history of ancient mathematical astronomy (New York, 1975).
A Rome, Commentaires de Pappus et de Théon d'Alexandrie sur l'Almageste Tome III. Théon d'Alexandrie (Rome, 1943).
A Tihon (ed.), Le 'Grand commentaire' de Théon d'Alexandrie aux 'Tables faciles' de Ptolémée Livre I (Vatican City, 1985).
A Tihon (ed.), Le 'Grand commentaire' de Théon d'Alexandrie aux 'Tables faciles' de Ptolémée Livre II, III (Vatican City, 1991).
Άρθρα:
W Müller, Das isoperimetrische Problem im Altertum mit einer übersetzung der Abhandlung des Zenodoros nach Theon von Alexandrien, Sudhoffs Arch. 37 (1953), 39-71.
D Pingree, An illustrated Greek astronomical manuscript : Commentary of Theon of Alexandria on the 'Handy tables' and scholia and other writings of Ptolemy concerning them, J. Warburg Courtauld Inst. 45 (1982), 185-192.
A Rome, The calculation of an eclipse of the sun according to Theon of Alexandria, in Proceedings of the International Congress of Mathematicians 1950 1 (Providence, R. I., 1952), 209-219.
A Tihon, Le livre V retrouvé du 'Commentaire à l'Almageste' de Théon d'Alexandrie, Antiquité Classique 56 (1987), 201-218.
A Tihon, Théon d'Alexandrie et les 'Tables faciles' de Ptolémée, Arch. Internat. Hist. Sci. 35 (114-115) (1985), 106-123.
A Tihon, Notes sur l'astronomie grecque au Ve siècle de notre ère (Marinus de Naplouse - un commentaire au 'Petit commentaire' de Théon), Janus 63 (1-3) (1976), 167-184.
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"