Υριεας
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Υριέας (Υριεύς) είναι κυρίως γνωστός ο πατέρας του Νυκτέως και του Λύκου. Ο ίδιος ο Υριέας μυθολογείται ως γιος του θεού της θάλασσας Ποσειδώνα και της Αλκυόνης, μιας από τις Πλειάδες.
Μία άλλη μυθική μορφή με το ίδιο όνομα είναι ο «επώνυμος ήρωας» της πόλεως Υρίας στη Βοιωτία. Αυτός ο Υριέας δεν είχε παιδιά και ήταν χήρος όταν έλαβε τον Ωρίωνα ως δώρο από τους θεούς.
Μυθολογία
O θησαυρός του Υριέα
Ο Τροφώνιος και ο αδελφός του ο Αγαμήδης ήταν από τους καλύτερους αρχιτέκτονες. Σε αυτούς αποδίδουν την κατασκευή σημαντικών κτιρίων. Το σπίτι του Αμφιτρίωνα στην Θήβα, το ναό του Ποσειδώνα έξω από τη Μαντίνεια, το ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, το θησαυρό του Αυγεία στην Ήλιδα, το θησαυρό του Υριέα, πόλη κοντά στην Αυλίδα, το ιερό του Απόλλωνα στις Παγασές και άλλα πολλά αξιόλογα έργα.
Σύμφωνα με κάποιους τοπικούς μύθους όταν τα δυο αδέλφια κατασκεύασαν το κτίριο όπου αποθήκευε το θησαυρό του ο Υριέας, άφησαν σκόπιμα μια κρυφή είσοδο, μια άχτιστη πέτρα για να μπορούν να μπαίνουν κρυφά μέσα και να παίρνουν διάφορα κομμάτια από το κρυμμένο θησαυρό. Ο Υριέας αντιλήφθηκε ότι κάποιοι του έκλεβαν κρυφά το χρυσό του, έστησε παγίδα.
Έβαλε πάνω από τα πιθάρια του με το χρυσό και το ασήμι ειδικά δόκανα που θα αιχμαλώτιζαν τον εισβολέα. Μπαίνοντας τα δυο αδέλφια το βράδυ στο κτίριο του Υριέα το δόκανο αιχμαλώτισε τον Αγαμήδη. Για να μην αναγνωριστεί ο Αγαμήδης, ο Τροφώνιος του έκοψε το κεφάλι, το οποίο πήρε μαζί του και εξαφανίστηκε σε ένα χάσμα, το γνωστό βόθρο του Αγαμήδη στο άλσος της Λιβαδειάς.
Από την περίοδο αυτή ο Τροφώνιος θεοποιήθηκε, ίδρυσε το γνωστό μαντείο με το όνομά του, του οποίου η φήμη ξεπέρασε τα όρια της Ελλάδας. Ένας άλλος μύθος λέει ότι όταν τα δυο αδέλφια έκτισαν το ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, ζήτησαν από τον Απόλλωνα να πληρωθούν για την εργασία τους και να τους δώσει ό,τι καλύτερο αυτός θεωρούσε.
Ο Απόλλωνας τους ζήτησε να περιμένουν επτά ημέρες για να τους πληρώσει και μέχρι τότε τα αδέλφια έπρεπε να τρώνε και να πίνουν. Ακολούθησαν τη συμβολή του θεού. Κουρασμένοι την έβδομη μέρα ξάπλωσαν και κοιμήθηκαν. Ποτέ τους όμως δεν ξύπνησαν, οι θεοί τους χάρισαν ένα ευτυχισμένο θάνατο. Ο Απόλλωνας για αμοιβή έδωσε στον Τροφώνιο μαντικές ικανότητες.
Η γέννηση του Ωρίωνα
Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ο Υριέας, ιδρυτής της βοιωτικής Υρίας (πάνω από την Αυλίδα), υποδέχεται μια μέρα τους θεούς Δία, Ποσειδώνα, Ερμή, οι οποίοι, για να τον ανταμείψουν για τη φιλοξενία του, του ανακοινώνουν ότι θα πραγματοποιήσουν μια του επιθυμία. Ο Υριέας ζήτησε να γίνει πατέρας και τότε οι τρεις θεοί τον διέταξαν να γδάρει ένα βόδι, στο δέρμα του οποίου ουρούν (κατουρήσαν)· στη συνέχεια το θάβουν κάτω από τη γη. Σε εννέα μήνες γεννήθηκε ένα αγόρι που ο Υριέας ονόμασε Ωρίωνα σε ανάμνηση της προέλευσής του.
Σύμφωνα με τη Lilly Kahil, η οποία θεωρεί ότι τα τελετουργικά αυτά βασίζονται σε ένα υπόστρωμα δοξασιών πλατιά διαδεδομένων που έχουν αγροτικό χαρακτήρα. Ή, για να το πούμε με τα λόγια του Mircea Eliade:
Το νερό είναι φορέας σπερμάτων. Και η γη μεταφέρει σπέρματα, αλλά στη γη καθετί δίνει γρήγορα καρπό. Οι λανθάνουσες δυνάμεις και τα σπέρματα μένουν μερικές φορές για πολλούς κύκλους μέσα στο νερό πριν κατορθώσουν να εκδηλωθούν […]. Τα νερά βρίσκονται στην αρχή και στο τέλος κάθε κοσμικού γεγονότος […] Κάθε εκδήλωση συντελείται πάνω από τα νερά και επανέρχεται στο αρχέγονο Χάος μέσα από ένα ιστορικό ή κοσμικό κατακλυσμό.
Κάθε ζωτική εκδήλωση επιτελείται χάρη στην καρπερότητα της γης· κάθε μορφή γεννιέται από αυτή ζωντανή και σε αυτή επιστρέφει, τη στιγμή που η ζωή που της έχει προσδιοριστεί έχει εξαντληθεί· επιστρέφει για να ξαναγεννηθεί· πριν όμως ξαναγεννηθεί, πρέπει να αναπαυθεί, να εξαγνιστεί, να ανανεωθεί. […] η ζωντανή σαν είδος μορφή δεν εξαφανίζεται ποτέ κατά τη διάρκεια της ανάπαυλας που τα νερά παρέχουν στη γη.
Πηγες
Strabo, Geography, 9. 2. 12
Hyginus, Fabulae, 195; Poetical Astronomy 2.34
Scholia on Homer, Iliad, 24. 544
Ovid, Fasti, 5. 499
Nonnus, Dionysiaca, 13. 97
Pseudo-Apollodorus, Bibliotheke 3.10.1; cf. 3.5.5, which calls the father of Lycus and Nycteus Chthonius ("earthman", one of the Spartoi)
Pausanias, Description of Greece, 9. 37. 5–6
Antoninus Liberalis, Metamorphoses, 25
Ovid, Fasti, 5. 493 - 536
Nonnus, Dionysiaca, 13. 96 - 105
Corinna, fragment 1 (ed. Page)
Υγ., Μύθοι 195. Ευστ., Παρεκβολαί εις την Ομήρου Ιλιάδα Α 403.23. Παρθένιος, Ερωτικά Παθήματα 20. Οβ., Ημερολόγιο V 499 και 535. Σχ. του Ομ., Σ 488. Ομ., λ 310.
Kahil 1994, σ. 217-223.
Eliade 1981, σ. 243.
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"