Οδυσσεας
ΠΗΓΑΙΝΕ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ:
ΟΙ ΣΤΡΟΒΙΛΟΙ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ (Επιστημονική Εξήγηση)
Ο ΤΡΩΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΚΙΡΚΗ - ΜΑΓΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ
Η ΝΥΜΦΗ ΚΑΛΥΨΩ
ΠΗΝΕΛΟΠΗ
ΟΙ ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ
ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΙ Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ;
Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ;
ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΙ Η NASA ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΟ ΜΥΘΟ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΑΝΑ ΡΑΨΩΔΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ιστορία του Οδυσσέα, βασιλιά της Ιθάκης, δεν είναι όπως οι ιστορίες των άλλων μυθολογικών ηρώων. Δεν είναι θεός με ιδιαίτερες υπερδυνάμεις. Ο χαρακτήρας του είναι όπως αυτός ενός συνηθισμένου ανθρώπου, που προσπαθεί να επιστρέψει στο σπίτι του μετά από ένα δεκαετή πόλεμο, στη σύζυγο που αγαπάει και στο παιδί του. Το δρόμο του εμποδίζουν αιμοδιψή τέρατα, γοητευτικές πλανεύτρες, ύπουλες θάλασσες και θυμωμένοι θεοί. Αυτή είναι η ιστορία του Οδυσσέα, η επική περιπέτεια ενός από τους πιο μεγάλους μυθικούς ήρωες όλων των εποχών. Για μας είναι μύθος, αλλά για τους αρχαίους ήταν πραγματικότητα. Αυτή είναι η πραγματική ιστορία της Οδύσσειας, όπως ειπώθηκε αρχικά.
Αλλά η Οδύσσεια δεν είναι μόνον η επιστροφή στο σπίτι, είναι ένας αγώνας ενάντια στο χρόνο. Ενώ ο Οδυσσέας μάχεται με τον κίνδυνο στα πελάγη, η γυναίκα του, η Πηνελόπη, περιμένει με αγωνία την επιστροφή του και αναρωτιέται αν έχει γίνει χήρα ενός ναυτικού. Στο μεταξύ, μια άγρια ομάδα μνηστήρων, η αριστοκρατία της περιοχής, την πιέζει να ξεχάσει τον άνδρα της και να παντρευτεί ξανά, καθώς όλοι τη θεωρούσαν χήρα. Της λένε: «Ο Οδυσσέας δεν επιστρέφει. Δεν γνωρίζουμε τι του συνέβη, αλλά δεν θα επιστρέψει. Πρέπει να αποφασίσουμε ποιος θα γίνει βασιλιάς στη θέση του». Σύμφωνα με το έθιμο, όποιος κερδίσει τη βασίλισσα, θα κερδίσει και τον θρόνο. Αν ο Οδυσσέας δεν επιστρέψει στο σπίτι του εγκαίρως, θα χάσει την οικογένειά του και το βασίλειό του.
Η προσπάθεια του Οδυσσέα να γυρίσει σπίτι του εγκαίρως είναι το κεντρικό θέμα της Οδύσσειας. Αυτός ο επικός μύθος ήταν το πιο διάσημο έργο του Έλληνα συγγραφέα, του Ομήρου. Και για τους αρχαίους ήταν κάτι περισσότερο από μια διασκεδαστική και φανταστική ιστορία. Ήταν ένας οδηγός επιβίωσης σ’ έναν επικίνδυνο κόσμο.
Για να κατανοήσουν τον κόσμο, οι άνθρωποι έπρεπε να λένε ιστορίες. Έτσι οι Έλληνες είχαν τους μύθους. Μέσα σ’ αυτούς υπάρχουν απίστευτα ανθρώπινοι χαρακτήρες, που περνούν απίστευτα ανθρώπινες συγκινήσεις.
Οι περιπέτειες του Οδυσσέα στη θάλασσα απεικονίζουν το πώς έβλεπαν οι Έλληνες τον άγνωστο κόσμο πέρα από τις ακτές τους. Ο μύθος γράφτηκε σε μια εποχή που η επικράτειά τους άρχισε να επεκτείνεται πέρα από τη θάλασσα.
Ο Οδυσσέας αντιπροσωπεύει κάποιον που είναι το γνήσιο πρότυπο του Έλληνα. Η Ελλάδα την εποχή εκείνη ήταν μια πολύ φτωχή χώρα. Ένας βραχώδης τόπος που περιβάλλεται από θάλασσα. Έτσι οι άνθρωποι έπρεπε να κάνουν την τύχη τους με την τόλμη τους. Ήταν ο μόνος τρόπος για να τα καταφέρετε στην αρχαία Ελλάδα.
ΣΤΟΥΣ ΚΥΚΛΩΠΕΣ
Στον μύθο, το ηρωικό ταξίδι της επιστροφής του Οδυσσέα άρχισε με την αναχώρησή του από την Τροία, όπου είχε περάσει δέκα χρόνια πολεμώντας στον Τρωικό πόλεμο. Είχε την ελπίδα ότι η επιστροφή του στο νησί του, την Ιθάκη, θα ήταν γρήγορη και ανώδυνη. Αλλά, για τον ίδιο και τους στρατιώτες του, μετατράπηκε σ’ ένα ταξίδι στην κόλαση.
Σε μια στάση τους για προμήθειες, μετά από αρκετές εβδομάδες περιπλάνησης στη θάλασσα, ο Οδυσσέας μόλις που γλύτωσε τον θάνατο από έναν ανθρωποφάγο Κύκλωπα, μόνο και μόνο για να επισύρει την οργή του πατέρα του τέρατος, του ισχυρού θεού της θάλασσας, του Ποσειδώνα.
Όταν επιτέθηκε και τύφλωσε το γιο ενός θεού, έκανε ένα διπλό λάθος. Πρώτον, θύμωσε ένα θεό και δεύτερον, ενώ πλέει για το σπίτι του, εξόργισε τον θεό της θάλασσας! Και αυτή η οργή λειτουργεί εναντίον του Οδυσσέα σε όλο το υπόλοιπο ταξίδι του. Ο Ποσειδώνας, ένας από τους πιο ισχυρούς θεούς, έχει προσωπική αντιπάθεια προς τον Οδυσσέα. Τώρα ο Οδυσσέας είναι τελείως εκτός πορείας και ταξιδεύει για μήνες σ’ ένα ταξίδι που θα έπρεπε να του είχε πάρει λίγες εβδομάδες. Δεν γνωρίζει ότι θα του πάρει χρόνια. Αλλά ο Οδυσσέας δεν είναι από αυτούς που τα εγκαταλείπουν όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Μπορεί να πέσει, όπως κι εμείς ή και χειρότερα από εμάς, αλλά πάντα επανέρχεται, πάντα βρίσκει τον τρόπο. Κι αυτό διαμορφώνει την επιθυμία όλων μας να τα καταφέρουμε, να επιμείνουμε. Είναι μόνον ένας άνθρωπος ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, ενάντια στους θεούς και πρέπει να τα καταφέρει μόνο με την πονηριά του.
ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ
Απελπισμένος και για να ξεφύγει από τις θυελλώδεις θάλασσες του Ποσειδώνα, ο ήρωας και οι άνδρες του βγαίνουν στην ξηρά, σε μια ακτή γεμάτη τρόφιμα. Ο Οδυσσέας στέλνει μια ομάδα ανιχνευτών για εξερεύνηση, ενώ ο ίδιος μένει στην ακτή. Οι άνδρες ανακαλύπτουν ένα πέτρινο παλάτι περικυκλωμένο από λύκους και λιοντάρια. Εκεί συναντούν την όμορφη μάγισσα Κίρκη. Γι’ αυτούς τους Έλληνες πολεμιστές, που έχουν μείνει στη θάλασσα για τέσσερις μήνες, η Κίρκη είναι ένα θέμα που τους ενθουσιάζει. Το ίδιο και οι υπηρέτριές της. Η Κίρκη προσκαλεί τους άνδρες στο σπίτι της για να απολαύσουν μια πολυτελή γιορτή με τρόφιμα και σάρκα. Η Κίρκη συμβολίζει το τι συμβαίνει όταν οι άνδρες χάνουν το δρόμο τους, όχι από ναρκωτικά, αλλά από το σεξ.
Και τι συμβαίνει στους άνδρες που γυρίζουν στο σπίτι τους και συναντούν προκλητικές γυναίκες με μεγάλη δύναμη, που μπορούν να τους κάνουν ευτυχισμένους και να τους δώσουν ό,τι θέλουν; Οι άνδρες αυτοί γίνονται γουρούνια. Καθώς οι άνδρες του Οδυσσέα παραδίνονται στις απολαύσεις των ορέξεων, η μάγισσα τους διδάσκει ένα σκληρό μάθημα. Τους μεταμορφώνει σε γουρούνια. Αλλά ένας άνδρας καταφέρνει να ξεφύγει από τα μάγια της Κίρκης και επιστρέφει για να προειδοποιήσει τον Οδυσσέα.
Αυτός, χωρίς δισταγμό, ξεκινάει για να αντιμετωπίσει τη θεά. Έχει την αισιοδοξία για το πώς είναι τα πράγματα. Έχει την ιδέα ότι οποιαδήποτε πρόκληση και αν βρεθεί στο δρόμο του, αυτός μπορεί να τη νικήσει. Και ποτέ δεν υποχωρεί.
Σύμφωνα με τον μύθο, στο δρόμο για το παλάτι της Κίρκης, όπου οι άνδρες του έχουν μεταμορφωθεί σε γουρούνια, ο Οδυσσέας συναντά έναν πολύτιμο σύμμαχο, τον αρχαίο Έλληνα θεό αγγελιαφόρο, τον Ερμή.
Είναι ο θεός που τον στέλνουν συνήθως από τον Όλυμπο στη Γη για να εκτελέσει διάφορα θελήματα. Τον έστειλαν στον Οδυσσέα μ’ ένα βότανο που λέγεται «μώλυ» και είχε μαγικές ιδιότητες. Το δίνει στον Οδυσσέα κι αυτός το παίρνει και έτσι δεν επηρεάζεται από τις δυνάμεις της Κίρκης. Με τη δύναμη του βότανου να τον προστατεύει, ο Οδυσσέας μπαίνει με θάρρος στο παλάτι της Κίρκης. Η Κίρκη προσπαθεί να τον μεταμορφώσει σε γουρούνι, αλλά αποτυγχάνει. Έτσι αλλάζει τακτική: Τον δελεάζει στην κρεβατοκάμαρά της, αλλά ο Οδυσσέας το παίζει δύσκολος.
Ο Οδυσσέας απαντάει: «Όχι τόσο γρήγορα! Πριν συμφωνήσω σε κάτι τέτοιο, πρέπει να ξανακάνεις τους άνδρες μου ανθρώπους και να μου υποσχεθείς ότι δεν θα ξανακάνεις τέτοια κόλπα, δεν θα μεταμορφώσεις ξανά κανέναν από εμάς σε ζώο». Η Κίρκη συμφωνεί με τους όρους αυτούς. Έτσι ο Οδυσσέας μπαίνει στο εσωτερικό ιερό της ερωτικής θεάς και δεν βγαίνει για έναν ολόκληρο χρόνο.
Αυτό σε μας φαίνεται σαν εξωσυζυγική σχέση. Ο Όμηρος, όμως, με κανέναν τρόπο δεν φαίνεται να θεωρεί ότι αυτό αποτελεί πρόβλημα. Ίσως αυτό να σχετίζεται με τα διπλά πρότυπα της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή, οι γυναίκες έπρεπε να είναι αγνές και πιστές, να μην επιδιώκουν και να μην απολαμβάνουν ιδιαίτερα τις σεξουαλικές σχέσεις, ενώ οι άνδρες μπορούσαν να βγουν και να κάνουν πολλές διαφορετικές εξωσυζυγικές σχέσεις, χωρίς αυτό να θεωρείται λάθος.
Μετά από ένα χρόνο, ο Οδυσσέας αποφασίζει ότι φτάνει πια. Είχε την περιπέτειά του, αλλά η καρδιά του είναι με τη γυναίκα του, την Πηνελόπη, και γι’ αυτό πρέπει να επιστρέψει σπίτι του.
Νομίζω ότι στο σημείο αυτό η Οδύσσεια προσπαθεί να μας δείξει κάτι για τον Οδυσσέα. Είναι ένας άνδρας, όπως όλοι οι άλλοι. Θα έπρεπε να προσπαθήσει να γυρίσει σπίτι του. Το οφείλει στην Πηνελόπη έναν σύζυγο και στην Ιθάκη έναν βασιλιά και όσο περισσότερο μένει με την Κίρκη, τόσο περισσότερο τους αρνείται αυτά που τους οφείλει. Πριν όμως μπορέσει να σαλπάρει για την Ιθάκη, πρέπει να κάνει μια ακόμα παράκαμψη και να επισκεφτεί ένα μέρος που δεν είναι πάνω στον χάρτη, αλλά κάτω από αυτόν. Τον Κάτω Κόσμο των νεκρών. Είναι ένα οδυνηρό κεφάλαιο στο ταξίδι του Οδυσσέα.
ΣΤΟΝ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟ
Οι Σειρήνες είναι πλάσματα που τραγουδάνε τόσο όμορφα, ώστε σας βγάζουν από την πορεία σας και ναυαγείτε. Ο Οδυσσέας ξέρει ότι πλησιάζει το νησί τους και διατάζει τους άνδρες του να καλύψουν τα αυτιά τους με κερί μέλισσας, για να τους εμποδίσει να ακούσουν το τραγούδι των Σειρήνων. Ο Οδυσσέας, όμως, άνθρωπος με ακόρεστη περιέργεια, εξαιρεί τον εαυτό του από τον κανόνα που ο ίδιος έθεσε. Βάζει το πλήρωμα να τον δέσει στο κατάρτι του πλοίου. Έτσι, μπορεί να ακούσει τις Σειρήνες, χωρίς να οδηγήσει το πλοίο του στις βραχώδεις ακτές του νησιού.
Καθώς περνούν από το νησί φωνάζει: «Λύστε με, λύστε με!», αλλά δεν μπορούν να τον ακούσουν. Με τον τρόπο αυτόν ακούει το τραγούδι των σειρήνων. Είναι ο μόνος άνθρωπος που το έκανε και επέζησε. Βλέπουμε τους αρχαίους να απεικονίζουν αυτήν τη σκηνή ξανά και ξανά, ζωγραφίζοντάς την στο ένα αγγείο μετά το άλλο. Ο σκοπός τους ήταν να δείξουν το τι σημαίνει ιδανικός άνδρας: να κάνει οτιδήποτε χρειάζεται για να μάθει κάτι καινούργιο.
Η συνάντηση του Οδυσσέα με τις Σειρήνες είναι μια από τις πιο γνωστές ιστορίες της Μυθολογίας. Αλλά καινούργια στοιχεία δείχνουν ότι το τραγούδι των Σειρήνων ίσως να είναι κάτι περισσότερο από ένας μύθος.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Τα ιταλικά νησιά Li Galli, παραδοσιακά αναφέρονται σαν η τοποθεσία της ιστορίας αυτής. Πριν από αιώνες ονομάζονταν Le Sirenuse, τα «νησιά των Σειρήνων». Το 2004 μια ομάδα Γερμανών επιστημόνων ξεκίνησε να ερευνήσει τη σχέση τους με την Οδύσσεια και έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη.
Αυτό που η γερμανική ομάδα βρήκε πάνω στο νησί αυτό είναι ότι υπήρχε ένας φυσικός σχηματισμός βράχων που λειτουργούσε σαν ένα είδος φυσικού μεγάφωνου. Αν μια πηγή ήχου τύχαινε να βρίσκεται εκεί, τα ηχητικά κύματα θα χτυπούσαν πάνω στα βράχια, που θα τα ενίσχυαν και θα τα έστελναν μακριά από την ακτή.
Αλλά ακόμα και με αυτό το ενσωματωμένο μεγάφωνο, οι ανθρώπινες φωνές είναι αδύνατον να ακουστούν μακριά από την ακτή. Συνεπώς, τι θα μπορούσε να κάνει έναν τόσο δυνατό ήχο; Οι φώκιες. Πριν από αιώνες υπήρχαν σε όλη τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων και των νησιών Li Galli.
Η ομάδα των Γερμανών κατάφερε να δείξει ότι ο ήχος των κραυγών τους θα μπορούσε πραγματικά να ακουστεί αρκετά καθαρά μακριά από την ακτή. Θα μπορούσε άραγε να ήταν αυτή η φωνή που παρέσερνε τους ναυτικούς σ’ έναν βραχώδη τάφο;
Ο Οδυσσέας επέζησε από την επαφή του με τις Σειρήνες, αλλά μια ακόμα πιο θανατηφόρα πρόκληση τον περιμένει στην πορεία του. Για να φτάσει στην Ιθάκη πρέπει να αντιμετωπίσει δυο από τις πιο τρομακτικές απειλές. Μερικοί ερευνητές θεωρούν ότι αυτοί οι κίνδυνοι ήταν πραγματικοί και ότι μπορεί ακόμα να υπάρχουν εκεί έξω.
Η ΠΟΝΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ
Η πονηριά του Οδυσσέα τον βοήθησε να επιζήσει από μια σειρά από θανατηφόρα εμπόδια στη θάλασσα. Αλλά δεν είναι ο μόνος που χρησιμοποιεί την εξυπνάδα του. Εκατοντάδες μίλια μακριά, στο βασίλειό του στην Ιθάκη, η γυναίκα του κρατά τους μνηστήρες σε απόσταση μ’ ένα έξυπνο δικό της τέχνασμα. Υπόσχεται ότι θα παντρευτεί έναν από αυτούς, αμέσως μόλις τελειώσει ένα σάβανο για τον πατέρα του Οδυσσέα. Αλλά κάθε νύχτα ξηλώνει αυτό που έχει υφάνει στη διάρκεια της ημέρας. Το τέχνασμα αυτό της εξασφάλιζε χρόνο για αρκετό διάστημα.
Όπως ακριβώς ο Οδυσσέας χαρακτηρίζεται για την πανουργία του, την εξυπνάδα του και τη δυνατότητά του να υφαίνει πλοκές και σχέδια, έτσι και η Πηνελόπη μπορεί να υφαίνει πλοκές και σχέδια. Η Πηνελόπη κάνει ό,τι μπορεί για να παραμείνει αισιόδοξη, αλλά δεν ξέρει τι απέγινε ο άνδρας της. Δεν έχει ιδέα για το αν ο Οδυσσέας είναι ακόμα ζωντανός και αν είναι, τότε βρίσκεται άραγε στο δρόμο της επιστροφής ή μήπως αποφάσισε να πάει κάπου αλλού; Είναι μια φοβερή κατάσταση αβεβαιότητας.
Η ΣΚΥΛΑ ΚΑΙ ΧΑΡΥΒΔΗ
Στο μεταξύ, ένα τρομερό σύνολο νέων εμποδίων στέκεται ανάμεσα στον Οδυσσέα και στο σπίτι του. Τώρα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε δυο θανάσιμες διαδρομές. Η πρώτη περνάει μέσα από τις Συμπληγάδες Πέτρες, τεράστιους βράχους που συντρίβουν πλοία. Ο δεύτερος δρόμος περνά μέσα από ένα στενό πορθμό, που από τη μια μεριά έχει ένα ανθρωποφάγο θαλάσσιο τέρας, που λέγεται Σκύλα, και από την άλλη μεριά μια τεράστια δίνη, τη Χάρυβδη.
Η Σκύλα είναι ένα τρομακτικό θαλάσσιο τέρας με πολλά κεφάλια και πολλά μάτια. Αυτό το τρομακτικό πλάσμα είναι σίγουρο ότι θα αρπάξει έξι από τους άνδρες του και θα τους φάει. Απέναντι από τη Σκύλο είναι η Χάρυβδη, μια τεράστια δίνη που στροβιλίζεται, ρουφά μέσα της οτιδήποτε υπάρχει σε κοντινή απόσταση και μετά το ξαναβγάζει. Αν ο Οδυσσέας την πλησιάσει, κινδυνεύει να αναποδογυρίσει ολόκληρο το πλοίο του και να το ρουφήξει στον πάτο της θάλασσας. Ο Οδυσσέας είναι κυριολεκτικά παγιδευμένος ανάμεσα στη Σκύλα και στη Χάρυβδη. Προφανώς, από εδώ δημιουργήθηκε η γνωστή έκφραση. Διατάζει τους άνδρες του να αποφύγουν τις «Συμπληγάδες Πέτρες» και πλέουν προς το δύσκολο σημείο: το στενό της Σκύλας και της Χάρυβδης.
Εκεί ο Οδυσσέας αντιμετωπίζει δυο τραγικές επιλογές: θάνατος για μερικούς ή θάνατος για όλους. Συνειδητοποιεί μ’ έναν ψυχρό υπολογιστικό τρόπο ότι το να χάσει ολόκληρο το πλοίο του θα ήταν χειρότερη έκβαση από το να χάσει μερικούς άνδρες του. Έτσι αποφασίζει εκούσια να οδηγήσει το πλοίο πιο κοντά στη Σκύλα.
Εδώ, φυσικά, υπάρχει ένα μάθημα και αυτό είναι ότι ακόμα και ο πιο ευγενικός και προστατευτικός διοικητής μερικές φορές πρέπει να είναι πρόθυμος να θυσιάσει μερικούς από τους άνδρες του προκειμένου να εκπληρωθεί η αποστολή του.
Καθώς μπαίνουν στο στενό, ο ουρανός σκοτεινιάζει. Ξαφνικά πολλαπλά κύματα εμφανίζονται από το πουθενά. Ο Οδυσσέας οδηγεί το πλοίο μακριά από τη Χάρυβδη. Καθώς περνά από κοντά της, βλέπει τη γιγάντια δίνη να ρουφά τη θάλασσα, καταπίνοντας οτιδήποτε βρίσκεται κοντά της. Ξαφνικά, από την αντίθετη μεριά του πλοίου, χτυπά η Σκύλα. Αρπάζει έξι άνδρες από το κατάστρωμα του πλοίου και τους καταπίνει ζωντανούς.
Ο Οδυσσέας περιγράφει αυτή τη στιγμή σαν τη χειρότερη του ταξιδιού του. Οι άνδρες που βρίσκονται στα στόματα αυτού του φοβερού πλάσματος φωνάζουν το όνομά του: «Οδυσσέα, βοήθα μας! Βοήθα μας!» Και εκείνος, όχι μόνο δεν μπορεί, αλλά γνωρίζει ότι οι άνδρες αυτοί πεθαίνουν εξαιτίας της δικής του απόφασης.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ
Για αιώνες οι μελετητές της Οδύσσειας προβληματίζονταν για το τι ήταν αυτό που είχε εμπνεύσει στον Όμηρο την τερατώδη Σκύλα. Τελικά στα μέσα του 1800, κουφάρια από τεράστια κήτη εξόκειλαν σε ακτές σε όλη την υδρόγειο. Αυτή ήταν η απάντηση: γιγάντια καλαμάρια. Μέσα σε μια νύχτα η μυθιστοριογραφία έγινε γεγονός.
Ένα γιγάντιο καλαμάρι είναι ένα πλάσμα τόσο μεγάλο όσο ένα σχολικό λεωφορείο. Τώρα, φανταστείτε πόσο μεγάλο πρέπει να φαινόταν ένα γιγάντιο καλαμάρι στους ναυτικούς, των οποίων τα πλοία είχαν μήκος μερικές δεκάδες πόδια. Βασιζόταν άραγε η περιγραφή της Σκύλας σε πραγματική εμφάνιση γιγάντιου καλαμαριού; Και τι ήταν ο γείτονάς της, η δίνη Χάρυβδη; Οι σύγχρονοι ωκεανογράφοι έχουν ανακαλύψει μια γιγάντια ζώνη από δίνες, που ταιριάζει με την περιγραφή της Χάρυβδης, στο στενό πορθμό της Μεσσήνης, ανάμεσα στην Ιταλία και τη Σικελία.
Στο βορρά υπάρχει το Τυρρηνικό πέλαγος, στο νότο το Ιόνιο πέλαγος. Τα νερά του Τυρρηνικού και του Ιονίου πελάγους είναι διαφορετικά. Κατά συνέπεια, η κίνηση των νερών μπρος-πίσω, μέσα από αυτά τα στενά, προκαλεί μεγάλη ανάδευση και σχηματίζονται τεράστιες δίνες και επικίνδυνες παλίρροιες. Μόλις που μπορούμε να φανταστούμε το πόσο ισχυρές πρέπει να ήταν στην αρχαιότητα, ειδικά για τους ναυτικούς που περνούσαν μέσα από τα στενά αυτά.
Γιγάντια καλαμάρια, επικίνδυνες δίνες, δυο πραγματικές απειλές που αντιμετώπιζαν οι αρχαίοι ναυτικοί. Θα μπορούσαν άραγε να ενέπνευσαν το υπόβαθρο γι’ αυτό το κεφάλαιο της Οδύσσειας;
ΤΑ ΒΟΔΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
Στον μύθο, ο Οδυσσέας μόλις είδε έξι από τους άνδρες του να ξεσχίζονται από τη Σκύλα. Όταν το πλοίο του είναι ασφαλές, υποχωρεί στην απαίτηση του σοκαρισμένου πληρώματός του για ξεκούραση. Παρά την προειδοποίηση του μάντη Τειρεσία, να μείνει μακριά από τα βόδια του θεού Ήλιου, συμφωνεί να βγουν στο νησί, όπου υπάρχουν τα προστατευόμενα βοοειδή.
Ο Οδυσσέας τα βλέπει και λέει στους άνδρες του: «Εντάξει, θα μείνουμε στο νησί για απόψε. Ό,τι και αν κάνετε, μη τα φάτε. Μη τα φάτε!».
Αλλά οι προμήθειες τελειώνουν και με την πείνα να πλησιάζει, το πλήρωμα δεν υπακούει τον Οδυσσέα και σφάζει τα βόδια. Θα είναι και το τελευταίο τους γεύμα. Ο θεός Ήλιος εξαγριώνεται και προσφεύγει στον Δία, τον βασιλιά των θεών, για δικαιοσύνη.
Το να εξοργίσετε έναν θεό στην αρχαιότητα, ήταν μια από τις χειρότερες κινήσεις που θα μπορούσατε να κάνετε. Οι θεοί δεν είχαν πολλούς δισταγμούς στο να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις τους για να τιμωρήσουν τους θνητούς που δεν συμπαθούσαν.
Ο Δίας, λοιπόν, συμφωνεί να τιμωρήσει τους παραβάτες. Στέλνει μια φοβερή θύελλα που χτυπάει το πλοίο του Οδυσσέα. Όλοι οι άνδρες χάνονται, εκτός από έναν. Ο Οδυσσέας τη γλίτωσε, επειδή μόνον αυτός δεν έφαγε από τα βόδια. Εδώ, όμως, τελειώνουν τα καλά νέα. Τώρα δεν έχει κανέναν άνδρα, κανένα πλοίο και καμιά ιδέα για το πού βρίσκεται.
Η ΝΥΜΦΗ ΚΑΛΥΨΩ
Μετά από τρία χρόνια στη θάλασσα, ο Οδυσσέας έχασε όλους τους άνδρες του και τα πλοία του. Είναι μόνος, απομονωμένος και εντελώς μακριά από το σπίτι του. Η θάλασσα τον βγάζει σ’ ένα παραδεισένιο νησί, όπου κατοικεί μια άλλη όμορφη πλανεύτρα, η νύμφη Καλυψώ. Στην ελληνική μυθολογία, οι νύμφες ήταν πολύ όμορφα νεαρά κορίτσια με μαγικές δυνάμεις. Η πιο άγρια φαντασίωση κάθε άνδρα. Ζούσαν στα δάση και στις δασώδεις περιοχές. Οι νύμφες ήταν πολύ εύθυμες στη συμπεριφορά τους.
Στο σημείο αυτό, ο Οδυσσέας απλά χαίρεται που είναι ζωντανός. Το να βγει στο νησί μιας όμορφης νύμφης, είναι ένα απροσδόκητο δώρο. Ενώ η γυναίκα του, η Πηνελόπη, συντηρεί πιστά την αγνότητά της, ο Οδυσσέας προσφέρει στον εαυτό του ακόμα μία εξωσυζυγική σχέση. Αυτή τη φορά καταλήγει να μείνει εκεί για εφτά χρόνια.
Στον Οδυσσέα δίνεται ουσιαστικά η άδεια να κοιμηθεί λίγο-πολύ με όποια θέλει. Δεν φαίνεται να υπάρχει στην ιστορία του Ομήρου κάποια ιδιαίτερα αρνητική παρατήρηση που να συνδέεται με τα χαριεντίσματα του Οδυσσέα. Στην πραγματικότητα, μάλλον τον κάνουν σπουδαιότερο και ισχυρότερο άνδρα, επειδή μπορεί να κατακτήσει όλες αυτές τις γυναίκες.
Η Καλυψώ υπόσχεται στον Οδυσσέα την αθανασία, αν μείνει μαζί της για πάντα. Αλλά αυτός αρνείται, γνωρίζοντας ότι πρέπει να επιστρέψει στη γυναίκα του και στο βασίλειό του. Στην πραγματικότητα είναι μια ανόητη επιλογή, το να επιλέξει τη θνητότητα και να συνεχίσει να είναι άνθρωπος αντί ημίθεος, αλλά για τον Οδυσσέα δεν τίθεται θέμα, πρέπει να απορρίψει την Καλυψώ και να την αφήσει, για να εκπληρώσει το πεπρωμένο του σαν άνθρωπος.
Αλλά χωρίς πλοίο που να τον φέρει στο σπίτι του, ο Οδυσσέας πρέπει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Φτιάχνει ο ίδιος ένα πλοίο.
Για τους αρχαίους Έλληνες η ξυλουργική ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χαρίσματα της διανοητικής ολοκλήρωσης. Συχνά λέμε ότι ο Οδυσσέας έφτιαξε μια σχεδία, αλλά μόνο σχεδία δεν ήταν. Έχει κατάρτι, έχει πηδάλιο, έχει κουπαστή. Ήταν ένα μεταφορικό μέσο που έδειχνε τη σοφία του. Είναι μέρος της εξυπνάδας του το γεγονός ότι είναι ικανός να είναι τόσο σοφός ξυλουργός.
Όταν το πλοίο ολοκληρώνεται, ο Οδυσσέας επιστρέφει στη θάλασσα. Έχει περάσει σχεδόν είκοσι χρόνια μακριά από το σπίτι του. Τώρα, επιτέλους, φαίνεται το τέλος του δρόμου. Πάνω στην ώρα, επειδή πίσω στην πατρίδα, η πιστή του γυναίκα, η Πηνελόπη, έχει εξαντλήσει όλες τις τακτικές καθυστέρησης για να αποκρούσει τους άνδρες που την κυνηγάνε όλα αυτά τα χρόνια. Οι μνηστήρες χάνουν την υπομονή τους και λένε: «Δεν θα επιστρέψει σπίτι του. Το πλοίο του θα καταστράφηκε στο δρόμο. Πρέπει να διαλέξεις έναν από εμάς ως διάδοχο του Οδυσσέα».
Θα καταφέρει, άραγε, ο Οδυσσέας να επιστρέψει στην Ιθάκη πριν είναι πολύ αργά;
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΘΑΚΗ
Όπως πολλά στοιχεία στην Οδύσσεια του Ομήρου, έτσι και το νησί του Οδυσσέα έχει σαφή σύνδεση με την πραγματικότητα. Για αιώνες οι μελετητές αναρωτιόντουσαν ποιο ελληνικό νησί είχε κατά νου ο Όμηρος, όταν έγραφε την επική του ιστορία. Παραδοσιακά θεωρείται ότι πρόκειται για το ελληνικό νησί που είναι γνωστό σήμερα ως Ιθάκη. Αλλά τα γραπτά του Ομήρου για την Ιθάκη δεν ταιριάζουν με το σύγχρονο συνονόματό του.
Κοιτάξτε τι λέει ο Όμηρος: «Η Ιθάκη είναι το δυτικό νησί. Το πιο απομακρυσμένο προς τη θάλασσα και το πιο χαμηλό». Και σκέφτεσαι: «αυτό είναι εντελώς λάθος». Η Ιθάκη δεν είναι το πιο δυτικό, ούτε το πιο απομακρυσμένο νησί προς τη θάλασσα.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τους αρχαίους χάρτες με τις σύγχρονες δορυφορικές εικόνες, το νησί της Κεφαλονιάς, δίπλα στην Ιθάκη, τράβηξε την προσοχή τους. Φάνηκε να ταιριάζει με την περιγραφή της ομηρικής Ιθάκης σε όλα τα σημεία, εκτός από ένα: Ο Όμηρος περιγράφει τέσσερα νησιά. Λέει ότι εκεί πρέπει να υπάρχουν τέσσερα νησιά. Εδώ όμως έχουμε ένα πρόβλημα, επειδή υπάρχουν μόνο τρία νησιά. Πού είναι το τέταρτο νησί; Και λέει επίσης ότι η Ιθάκη του Οδυσσέα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο δυτικά. Το πρόβλημα όμως λύνεται αν χωρίσουμε την Κεφαλονιά στα δύο. Αν πούμε ότι η δυτική χερσόνησος της Κεφαλονιάς, πριν από 3.000 χρόνια ήταν ίσως ένα ανεξάρτητο νησί. Θα μπορούσε άραγε το ενιαίο αυτό νησί να ήταν κάποτε δύο;
Το 2006 μια ομάδα επιστημόνων ξεκίνησε για να λύσει το μυστήριο. Χρησιμοποιώντας ερευνητικό εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας, σαν αυτόν που χρησιμοποιείται στην εξόρυξη πετρελαίων και φυσικού αερίου, έσκαψαν μια τρύπα 400 ποδιών με τρυπάνι στο έδαφος της χαμηλής κοιλάδας που βρίσκεται ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Κεφαλονιά. Αν υπήρξε ποτέ χώρισμα στο νησί, αυτή θα ήταν η θέση του.
Συνέχισαν με το τρυπάνι μέχρι που ξέμειναν από κεφαλές και βρίσκονταν περίπου 15 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Σε κανένα όμως σημείο δεν χτύπησαν σκληρό στρώμα βράχου. Ξέρετε πόσο απίθανο είναι αυτό; Η απλούστερη εξήγηση είναι ότι κάποτε η θάλασσα περνούσε μέσα από εκείνη την κοιλάδα και μπορείτε ακόμα να δείτε τα υπολείμματα σήμερα. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η κοιλάδα κάποτε ήταν κάτω από το νερό, κάτι που κάνει την Κεφαλονιά υποψήφια για τη θέση της ομηρικής Ιθάκης, το νησί που τελικά είδε ο Οδυσσέας στον ορίζοντα, είκοσι χρόνια μετά την αναχώρησή του για τον Τρωικό πόλεμο. Ο Οδυσσέας ποτέ δεν τα παρατάει. Πέρασε πολλά προσπαθώντας να γυρίσει σπίτι, αλλά θα γυρνούσε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Η ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ
Παρά τις αρνητικές πιθανότητες, ο Οδυσσέας φτάνει τελικά στο σπίτι του. Όταν φτάνει στην Ιθάκη, δεν έρχεται σαν τον μεγαλοπρεπή βασιλιά που επιστρέφει, ούτε έχει μια μεγάλη ακολουθία. Αντίθετα, μεταμφιέζεται σε γέρο ζητιάνο και αυτό το κάνει εν μέρει, επειδή δεν είναι σίγουρος για το είδος της υποδοχής που θα λάβει. Η επιστροφή του στην Ιθάκη ήταν ένα ταξίδι που κράτησε είκοσι χρόνια, έστειλε πάνω από 600 άτομα στον τάφο και δεκατέσσερα πλοία στο βυθό της θάλασσας. Τελικά, μετά από όλα αυτά, ο ήρωας επιστρέφει. Είναι η στιγμή που ονειρευόταν για δυο δεκαετίες, αλλά γι’ αυτόν δεν υπάρχει γιορτή καλωσορίσματος. Αντίθετα, κανονίζονται οι τελικές ρυθμίσεις για να του αρπάξουν την εξουσία. Μήπως είναι πολύ αργά για να σώσει τη γυναίκα του και το βασίλειό του; Αν δεν τα καταφέρει να κάνει ένα ακόμα θαύμα, ο Οδυσσέας θα χάσει όλα εκείνα για τα οποία πάλεψε, για να γυρίσει σπίτι του. Στήνεται το σκηνικό για ένα δραματικό φινάλε.
Όταν ο Οδυσσέας επιστρέφει σπίτι του, το νησί του, το βασίλειο της Ιθάκης, είναι σε κατάσταση πλήρους χάους και η γυναίκα του πολιορκείται από 108 μνηστήρες. Ο Οδυσσέας αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί απλά να μπει στο παλάτι του και να πάρει πίσω την προηγούμενη ζωή του. Οι μνηστήρες εποφθαλμιούν τη βασίλισσα και το βασίλειό του. Αν ανακαλύψουν ότι ο Οδυσσέας επέστρεψε, αναμφισβήτητα θα προσπαθήσουν να τον σκοτώσουν, πριν μπορέσει να ξαναπάρει το θρόνο του. Για μια ακόμα τελευταία φορά, ο Οδυσσέας πρέπει να φανεί πιο έξυπνος και πιο ανθεκτικός και να ξεγελάσει τους εχθρούς του για να επιζήσει.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑΣ
Στο μεταξύ, η πολυβασανισμένη γυναίκα του Οδυσσέα, η Πηνελόπη, υποκύπτει τελικά στις πιέσεις των μνηστήρων και αναγγέλλει ένα διαγωνισμό τοξοβολίας για να ορίσει το νέο της άνδρα. Αυτός που θα μπορέσει να τεντώσει το τόξο του Οδυσσέα και να ρίξει ένα βέλος που θα περάσει μέσα από δώδεκα τσεκούρια, θα κερδίσει το χέρι της βασίλισσας και θα την παντρευτεί.
Είναι η μοιραία ημέρα για την Ιθάκη. Λίγο πριν ξεκινήσει ο αγώνας, ο Όμηρος γράφει ότι ο ήλιος μαύρισε στον ουρανό. Για αιώνες ερευνούσαν τον στίχο αυτόν. Είναι άραγε ένα ποιητικό επινόημα για να αυξήσει την αγωνία ή η καταγραφή ενός πραγματικού γεγονότος; Ακόμα και οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν ότι ίσως αυτό να σήμαινε ότι ο Οδυσσέας επέστρεψε στο σπίτι του την ημέρα της ολικής έκλειψης.
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Θα μπορούσε άραγε η επιστροφή του Οδυσσέα να συνέβη πραγματικά, και αν ναι, πότε; Χρησιμοποιώντας τις ενδείξεις που κρύβονται στην Οδύσσεια, οι σύγχρονοι αστρονόμοι κατάφεραν να επισημάνουν την ακριβή ημερομηνία που είχε στο μυαλό του ο Όμηρος. Μελέτησαν την Οδύσσεια για αστρονομικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την ακριβή ημερομηνία στην οποία αναφερόταν ο Όμηρος για την επιστροφή του Οδυσσέα. Κοίταξαν προσεκτικά όλες τις αναφορές στην Οδύσσεια που μπορεί να σχετίζονταν με αστρονομικά γεγονότα. Μετά προσπάθησαν να ταιριάξουν αυτούς τους συνδυασμούς των γεγονότων με τις ημερομηνίες των εκλείψεων. Τελικά, διαπίστωσαν ότι πράγματι όλα ταίριαζαν με μια από αυτές τις εκλείψεις, αυτή που συνέβη στις 16 Απριλίου του 1178 π.Χ. Έτσι, είναι πιθανόν, αυτή να ήταν η ημέρα που ο Οδυσσέας επέστρεψε σπίτι του στην Πηνελόπη.
Η ΘΑΝΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΜΝΗΣΤΗΡΩΝ
Στον μύθο, οι δυο δεκαετίες πολιορκίας της Πηνελόπης καταλήγουν τώρα σ’ ένα καταλυτικό γεγονός. Ο ένας μετά τον άλλον, οι μνηστήρες αποδεικνύονται πολύ αδύναμοι για να τεντώσουν το τόξο του Οδυσσέα. Ετοιμάζονται να τα παρατήσουν, όταν εμφανίζεται ένας κουρελιάρης ζητιάνος, που βγαίνει μπροστά και απαιτεί να δοκιμάσει. Σύμφωνα με τους κανόνες έχει αυτό το δικαίωμα. Η αντίδραση των μνηστήρων ήταν να οργιστούν και να τον ειρωνευτούν. Αλλά ο ζητιάνος τεντώνει το τόξο χωρίς να διστάσει και ξαφνικά τα γέλια σταματούν. Ρίχνει ένα βέλος που περνά κατ’ ευθείαν μέσα από τις λαβές των δώδεκα τσεκουριών. Ο διαγωνισμός τελειώνει, αλλά οι μνηστήρες δεν θα παραδοθούν χωρίς μάχη. Η τελική μάχη του Οδυσσέα τελειώνει με τους μνηστήρες σκοτωμένους και τον ήρωα νικητή. Έχει κερδίσει ξανά το θρόνο του. Τώρα πρέπει να κερδίσει ξανά τη γυναίκα του. Ο βασιλιάς της πονηριάς πρέπει να περάσει μια τελευταία δοκιμασία.
Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ
Μετά τη θανάτωση των μνηστήρων από τον Οδυσσέα, αυτός και η Πηνελόπη απολαμβάνουν στιγμές μεγάλης οικειότητας και κάθονται ο ένας απέναντι από τον άλλον, με μοναδικό φως εκείνο της φωτιάς. Η Πηνελόπη έχει ακόμα μια τελευταία δοκιμασία. Μετά από μια μεγάλη συζήτηση λέει στις υπηρέτριες: «Θέλω ο ξένος να είναι άνετα. Γι’ αυτό, φέρτε το κρεβάτι μου από το δωμάτιο μου και βάλτε το στη βεράντα για να κοιμηθεί ο ξένος στο κρεβάτι μου». Στο σημείο αυτό ο Οδυσσέας καταλαβαίνει ότι η γυναίκα του τον περνάει από μια τελευταία δοκιμασία και λέει: «Πηνελόπη, ξέρω ότι αυτό είναι μια δοκιμασία. Εγώ έφτιαξα το κρεβάτι μας γύρω από αυτό το δένδρο. Είναι ριζωμένο στο έδαφος, το κρεβάτι μας δεν μπορεί να μετακινηθεί». Καθώς δεν έχει επιτρέψει σε κανέναν να μπει στην κρεβατοκάμαρά τους, η Πηνελόπη γνωρίζει με βεβαιότητα ότι μόνον ο Οδυσσέας θα ήξερε ότι το κρεβάτι δεν μετακινείται. Το μακρύ ταξίδι του Οδυσσέα, η Οδύσσειά του, έχει φτάσει στο τέλος του, αλλά ο θρύλος του θα διαρκέσει για πάντα.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Υπήρχε η συνήθεια ανάμεσα στους αρχαίους Έλληνες πολεμιστές να έχουν σαν διακόσμηση στην πανοπλία του; τη μορφή του Οδυσσέα. Ήταν πάντα εκεί γι’ αυτούς, σαν ένα έμβλημα κάποιου που άντεξε στον πόνο. Το ίδιο το όνομά του σημαίνει «άνθρωπος του πόνου». Υποφέρει όπως όλοι εμείς, αλλά ίσως αντίθετα από εμάς, ο Οδυσσέας πάντοτε αντέχει. Έτσι, νομίζω ότι αυτή η ιδιότητά του, το να συνέρχεται δηλαδή αμέσως μετά το χτύπημα, τον κάνει τον χαρακτήρα εκείνον, με τον οποίον οι άνθρωποι ταυτίζονται εδώ και τόσους αιώνες.
[1]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Κιρκη - Μαγισσα της αρχαιοτητας
Κίρκη, ονομαστή μάγισσα της αρχαιότητας, ζούσε στο μακρινό νησί Αία, σε ένα θαυμάσιο παλάτι κτισμένο σε ένα πολύ όμορφο δάσος. Τα περίλαμπρα ανάκτορά της ήταν γεμάτα λύκους, λιοντάρια και άλλα ζώα, στα οποία είχε μεταμορφώσει τους ανθρώπους που έρχονταν στο νησί της.
Με πολλή φιλοφροσύνη κατάκτησε τους συντρόφους του Οδυσσέα και, αφού τους προσέφερε φαγητά και μαγεμένα βότανα για να λησμονήσουν την πατρίδα τους, τους μεταμόρφωσε σε χοίρους με το ραβδί της. Ο Ευρύλοχος, που βρισκόταν έξω από τα ανάκτορα, είδε το γεγονός και το εξιστόρησε στον Οδυσσέα.
Αυτός, πήρε ένα βότανο που εξουδετέρωνε τις μεταμορφώσεις της Κίρκης από το θεό Ερμή και επισκέφτηκε την Κίρκη, υποχρεώνοντάς την να επαναφέρει τους συντρόφους του στην κανονική τους μορφή και έμεινε μαζί της για ένα χρόνο. Καρποί της σχέσης τους υπήρξαν ο Άγριος, η Κασσιφόνη, ο Λατίνος και ο Τηλέγονος. Λατρευόταν στη Ρώμη ως θεά, ενώ ο Βιργίλιος αναφέρει ότι ζούσε στην Τυρρηνική θάλασσα.
Ο Λατίνος, βασιλιάς του Λατίου, ίδρυσε την πόλη Λάτιο, από την οποία κατάγονται οι Λατίνοι και οι Ρωμαίοι, ενώ αποτελούσε συνεκτικό κρίκο της Ιταλίας με την Τροία. Η Κασσιφόνη έγινε σύζυγος του Τηλέμαχου αλλά τον σκότωσε γιατί έγινε αίτιος του θανάτου της μητέρας της, Κίρκης, αιτιολογώντας την ετυμολογία του ονόματός της (κασσιφόνη = αδελφοκτόνος). Ο Τηλέγονος όταν ενηλικιώθηκε τον έστειλε η μητέρα του να αναζητήσει τον Οδυσσέα, αλλά τον σκότωσε, αγνοώντας την ταυτότητά του. Παρέλαβε την Πηνελόπη και πήγε στο νησί των Μακάρων.
Πάντα, η γοητεία είναι που προχωρά από τα θεία θηλυκά όντα, θαυμάσια ειδικευμένα στη μαγεία και στις ιατρικές τέχνες, που ξέρουν μόνο τις αρετές ορισμένων χορταριών, ορισμένων λουλουδιών, φτιάχνοντας με αυτά φίλτρα και ποτά που δίνουν το θάνατο και τη ζωή, την ασθένεια και την υγεία στο απέραντο βασίλειο της Φύσης. Πώς μπορεί η Κίρκη να ερμηνευθεί επισημαίνοντας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που την συνδέουν, αυτή τη μεγάλη θεά της μεσογειακής θρησκείας;
Εξετάζοντας τις τόσες πολλές επαναστατικές αλλαγές στον τομέα της αρχαιολογίας, αναγκαζόμαστε σε μια απολύτως νέα προοπτική για την προηγούμενη ιστορία ολόκληρου του πλανήτη και ίσως αυτό να καταστήσει όλα τα σχολικά βιβλία μας ξεπερασμένα.
Η Κίρκη είναι πολύ περισσότερο από μια θηλυκή γόησσα, είναι το αρχέτυπο του Ποντία Φωτών, το πιο πλήρες παράδειγμα των φαρμακίδων (μαγισσών), η Θεά στην πλήρη εκδήλωσή της ως Κυρία των Άγριων (Φυτών και Ζώων), θεραπεύτρια, η πιο γνωστή μάγισσα του Αρχαίου Μεσογειακού κόσμου απόλυτα συσχετισμένη με τη Μήδεια, την πλέον διάσημη μάγισσα της Ανατολίας και τόσο δημοφιλούς και βαθιά ριζωμένης στην παράδοση για να επιζήσει ως καθορισμένη και ισχυρή εικόνα ακόμη και στις γραπτές αφηγήσεις του πιο πρόσφατου πατριαρχικού πολιτισμού μέσω του Ομήρου και του Ευριπίδη.
Η γενεαλογία της Κίρκης είναι πολλαπλάσιος: κόρη της Εκάτης και του Ηλίου ή της Περσηίδος και του Ηλίου, ή ακόμα από την Αστερόπη μια Ωκεανίδα και τον Υπερίωνα. Εάν είναι κόρη του Ηλίου, είναι όχι μόνο αδελφή της Μήδειας αλλά και της Πασιφάης και του Αιήτη. Και στις δύο περιπτώσεις, έχει παραχθεί από τον ωκεανό και από τον ουρανό. Ο Παυσανίας στα Λακωνικά, μας λέγει πως υπήρχε ιερό με μαντείο, όπου βρισκόταν ένα χάλκινο άγαλμα της Πασιφάης μαζί με τον πατέρα της τον Ήλιο.
Οι κάτοικοι της Μεσογείου σέβονται μια μεγάλη θεά, κυρία των ανθέων των βοτάνων, κυρία των κτηνών και των κοπαδιών, κυρίας των ναυτικών, κυρίας των παρθένων έτοιμων για γάμο και των καρπερών συζύγων (γυναικών): σε αυτόν τον διαδεδομένο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων όλων των ζωντανών όντων στη γη, κοιτάζει με τα γενναιόδωρα και καταπραϋντικά μάτια, έτοιμη να ενθαρρύνει και να προστατεύσει την καταπληκτική συνεχή αύξησή τους. Αυτή η παντοδύναμη θεότητα λατρεύεται προ πάντων ως δωρητής της υγείας.
Με ποια μέσα εκπληρώνει την ουσιαστική εργασία της; Μέσω της γνώσης των βοτάνων και των ανθέων, από την οποία είναι σε θέση να λάβει τους χυμούς και τις αλοιφές που αποκαθιστούν άφθονα την υγεία, τη νεότητα και τη ζωή. Συνεπώς, χάρη σε αυτήν την συνεχή ευγενή εργασία ως ποντία φυτών, προσδιορίζεται με τη γη, η καρποφόρος τροφοδότηση της ζωής, η οποία άυπνα δίνει ζωή στα προσφερόμενα βότανα, στα άφθονα φρούτα και τους ισχυρούς κορμούς. Σε αυτήν την συνεχή περιστροφή της ζωής κάθε έτος ανανεώνεται στις σκιές των ξύλων όπως στα ανοικτά χωράφια που οργώνονται τρεις φορές.
Η αρσενική δύναμη του Ήλιου συνεργάζεται φέρνοντας φως και θερμότητα στη γη, η οποία το λιπαίνει. Αρχικά ήταν ο Ήλιος που θεωρήθηκε από τους κατοίκους της Μεσογείου ως χορηγός ζωής, λειτουργώντας δίπλα στη μεγάλη θεά, την αληθινή Ποντία της οικουμένης, της οποίας αυτός ήταν πάρεδρος (συνέταιρος). Η Πασιφάη και ο ταύρος Ήλιος στην Κρήτη (η Πασιφάη φίλησε τον ταύρο και έγινε ο Μινώταυρος) είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η επόμενη μετάβαση από πάρεδρος στον πατέρα - επίσης εξετάζει την εναλλαγή των διαφορετικών ρόλων στα θεία ζεύγη της Μινωικής θρησκείας - δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί.
Με το διαχωρισμό της μεγάλης θεάς σε πολλές θείες προσωπικότητες, κάθε μια από αυτές με το καλά καθορισμένο όνομά της αλλά πάντα κρατώντας την ιδιαίτερη δυνατότητα των φαρμακίδων.
Ο Ήλιος έγινε αντιληπτός όχι μόνο ως πατέρας του φυτικού κόσμου αλλά και των ευατών τους, οι οποίες είχαν μια τέτοια οικειότητα με όλες τα φυτά και ήταν οι θεματοφύλακες του κρυμμένου μυστικού σε κάθε στεφάνη άνθους, φρούτο, ρίζα κλπ.
Όπως η μητέρα της Εκάτη, η Κίρκη έζησε αρχικά στην Κολχίδα, όπως λέει ο Όμηρος, στον κήπο στο δάσος στην Κολχίδα που ήταν ήδη ιερό στη μητέρα της και καλείτο Αιαίη. Αλλά όταν συναντά τον Οδυσσέα ζει σε έναν άλλο καταπληκτικό κήπο, την Τυρρηνία Αιαίη ή Κολχική Αιαίη, την οποία ο Όμηρος τοποθετεί πλησίον του Άιδου. Έτσι έχουμε δύο Αιαίης Κιρκαιδίας, το όρος Κίρκαιον πολυφάρμακον στην Ιταλία και το Κίρκαιον πεδίον της Κολχίδας, όπου "η πρώτη ακτίνα του Ηλίου το πρωί ξυπνά τη ζωή στο μυστικό κήπο, φωτίζοντας το θαυμάσιο πρόσωπο της θεάς.
Επιπλέον, υπάρχουν άλλες όψεις της Κίρκης και της Μήδειας που, εκτός από την ιδιαίτερη αντιπροσώπευση των Θεών όπως αναπτύσσεται στο κεντρικό-δυτικό μέρος της Μεσογείου και της Ευρώπης, τις συνδέουν με τα κύρια γνωρίσματα της Θεάς: είναι επίσης "παρθένα, μητέρα και γριά" και η Κίρκη έχει τη σκοτεινή πλευρά της ως κυρία των νεκρών όπως τη μητέρα της, Εκάτη. Και στα νησιά Φαρμακούσσες στο Σαρωνικό κοντά στη Σαλαμίνα, είναι η θέση του ενταφιασμού της Κίρκης.
Η πρώτη μαγική λειτουργία που έχει καταγραφεί στην αρχαιοελληνική λογοτεχνία αναφέρεται στο 10ο βιβλίο της Οδύσσειας.
Τη μαγική λειτουργία εκτέλεσε η Κίρκη, μια μάγισσα που ζούσε στο νησί Αιαία στις παρυφές του γνωστού κόσμου.
Η αρχαιοελληνική κοσμολογία απεικόνιζε τον κόσμο επίπεδο, γύρω από τον οποίο κυλούσε ο ποταμός του ωκεανού.
Η Κίρκη ζούσε στα σύνορα αυτού του κόσμου - όσο μακρύτερα γινόταν από το εννοιολογικό πλαίσιο του πολιτισμού- κοντά στην είσοδο του Άδη, του κάτω κόσμου.
Ήταν Ηλιάδα, κόρη του θεού Ήλιου, και ήταν αδελφή του Αιήτη, του πατέρα της Μήδειας, και της Πασιφάης, της μητέρας του Μινώταυρου.
Το πιθανότερο είναι ότι η Κίρκη ήταν κάποια αρχαία θεά, πιθανώς μια Πότνια Θηρών, αφιερωμένη στο ζωικό βασίλειο.
Είναι επίσης αρπακτική πλανεύτρα, και το όνομά της, Κίρκη, συνδέεται με τον κίρκο, το αρπακτικό που κυκλώνει την πτήση του, ή τον λύκο και συνδέεται στον Όμηρο με το γεράκι.
Στο δρόμο της επιστροφής από τον Τρωικό πόλεμο ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφθασαν σε ένα νησί, στο οποίο υπήρχαν γύρω τους λιοντάρια και λύκοι του βουνού, θεριά μαγεμένα από τα βοτάνια της θεάς, που δεν επιτίθονταν σε ανθρώπους, αλλά ήλθαν κατά πάνω τους, κουνώντας τις μακριές ουρές τους.
Η Κίρκη με τα μαγικά της τεχνάσματα μεταμόρφωσε τους σύντροφους του Οδυσσέα σε χοίρους, ζώα που σύμφωνα με την παράδοση ήταν αφιερωμένα στη Δήμητρα και την Περσεφόνη και συνδέονταν με τη γονιμότητα της γης.
Ως μάγισσα, λοιπόν, η Κίρκη πρόσφερε στις χθόνιες θηλυκές θεότητες, όσους δοκίμασαν τα μαγικά της βοτάνια.
Με τη βοήθεια του θεού Ερμή, που έδωσε στον Οδυσσέα το μαγικό φυτό ‘μώλυ’ με τη μαύρη ρίζα και τα λευκά άνθη, ο ήρωας έγινε άτρωτος στα μαγικά τεχνάσματα της Κίρκης, υποχρεώνοντας τη μάγισσα σε όρκο ιερόπρεπο να μην τον πειράξει με τις γητειές της.
Τελικά ο Οδυσσέας την έπεισε να επαναφέρει τους συντρόφους του πίσω στην ανθρώπινη μορφή τους, και όλοι παρέμειναν στο νησί για ένα χρόνο.
Όμως, ο Οδυσσέας χρειαζόταν τη συμβουλή του μάντη Τειρεσία, για το πώς ακριβώς θα επέστρεφε σπίτι του και θα διεκδικούσε το βασίλειό του.
Η Κίρκη του εξηγεί όλες τις τελετουργικές διαδικασίες που απαιτούνται για να εισέλθει στον κάτω κόσμο και εδώ φαίνεται πλέον ως φύλακας της πύλης και το νησί της μια πύλη για τον κόσμο των νεκρών.
Άλλες φιλολογικές μαρτυρίες για κάποιες μαγικές δραστηριότητες και τη γενεαλογία της Κίρκης μπορεί κανείς να αναζητήσει στον Παυσανία και τον Απολλόδωρο, όπου επιβεβαιώνεται ότι ήταν αδελφή του Αιήτη, ότι εξάγνισε τους Αργοναύτες για το φόνο του Άψυρτου, όπως επίσης και τον Οδυσσέα, όπου αναφέρεται η ηλιακή της γενεαλογία και το γεγονός ότι μετέτρεψε τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους, χωρίς όμως να καταφέρει τον ήρωα, γενόμενη τελικά ερωμένη του.
Ο καρπός αυτού του έρωτα ήταν ο Τηλέγονος, που θα συναντηθεί αργότερα με τον Οδυσσέα και θα αποδειχθεί μοιραίος για τη ζωή του.
Οι Αργοναύτες διέσχισαν, παραπλέοντας τα νότια παράλιά του, όλο τον Εύξεινο Πόντο. Ύστερα παραπλέοντας πάλι την ακτή, κινήθηκαν βορειοδυτικά και μπήκαν σ' έναν παραπόταμο του Ίστρου -του Δούναβη-, για τον οποίο πίστευαν ότι είχε και μια άλλη εκβολή στην Αδριατική θάλασσα. Μετά βγήκαν στην Αδριατική και μπήκαν σε μια θάλασσα ελληνική, το Ιόνιο πέλαγος. Παρέπλευσαν τη "Μέλαινα Κέρκυρα", το σημερινό νησί Κόρτσουλα, αλλά σ' αυτό το σημείο συνέβη ένα παράδοξο γεγονός.
Ακούστηκε να μιλάει δυνατά το ίδιο το πλοίο, που παρότρυνε τα παλικάρια να πάρουν το δρόμο που οδηγεί προς τον τόπο όπου έμενε η μάγισσα Κίρκη, που θα μπορούσε να εξαγνίσει τη Μήδεια και τον Ιάσονα από το φόνο του Άψυρτου.
Η Κίρκη ήταν κόρη της Εκάτης (της θεάς του Κάτω Κόσμου) και αδερφή του Αιήτη, θεία επομένως της Μήδειας. Ήταν φημισμένη μάγισσα, που μας είναι γνωστή και από την "Οδύσσεια", σύμφωνα με τη διήγηση της οποίας είχε μεταμορφώσει τους συντρόφους του Οδυσσέα σε χοίρους. Κατοικούσε δυτικά, εκεί όπου υψώνεται το "Κιρκαίο όρος", σε μια χερσόνησο της τυρρηνικής ακτής.
Γι' αυτό οι Αργοναύτες διάλεξαν μια πορεία προς το Βορρά γύρω από τη χερσόνησο των Απεννίνων, για την οποία πίστευαν ότι ήταν ένα νησί που συνόρευε στα βόρεια με δυο μεγάλους ποταμούς: τον Ηριδανό, δηλαδή τον Πάδο και τον Ροδανό. Οι ήρωες ανάπλευσαν τον ένα, μέχρις ότου έφτασαν στον άλλο, για τον οποίο έλεγαν ότι είχε, εκτός από την κοίτη του Ηριδανού, και άλλους δυο ακόμα παραπόταμους, ο ένας από τους οποίους χυνόταν στον Ωκεανό και ο άλλος στο Τυρρηνικό πέλαγος. Λίγο έλειψε να κάνουν λάθος και ν' αφήσουν τον τυρρηνικό παραπόταμο. Τους απέτρεψε η Ήρα που, φανερή ή αθέατη, τους συνόδευε πάντα και τους ενθάρρυνε, υποδεικνύοντάς τους τι έπρεπε να κάνουν. Το ίδιο έκανε και η Αθηνά και ποτέ οι δυο θεές δεν τους εγκατέλειψαν εντελώς μόνους.
Μόλις το καράβι έφτασε στο νησί Αία, όπου έμενε η μάγισσα, πήγαν στο παλάτι της μόνο η Μήδεια και ο Ιάσονας, ενώ τα άλλα παλικάρια έμειναν στο καράβι, για λόγους ασφαλείας. Μόλις η μάγισσα είδε την ανιψιά της, την αναγνώρισε από τη χρυσή ανταύγεια των ματιών της. Αυτή τη χαρακτηριστική ανταύγεια είχαν όλα τα παιδιά και τα εγγόνια του θεού Ήλιου. Γιατί - όπως είναι γνωστό- ο πατέρας της Μήδειας ο Αιήτης, ήταν γιος του Ήλιου. Η Κίρκη εξάγνισε το ζευγάρι μετά από μια απλή ιεροτελεστία.
Αφού έσφαξε ένα νεογέννητο γουρουνάκι, το κράτησε πάνω από τα κεφάλια τους και άρχισε να κάνει προσευχή στον Δία. Καθώς έσταζε το αίμα ζεστό πάνω στους "μιασμένους" νέους, ήταν σαν να θυσιάζονταν οι ίδιοι και μ' αυτόν τον τρόπο έκτιαν την ποινή τους. Διότι το αίμα με το αίμα μόνο θα μπορούσε να ξεπληρωθεί. Έτσι ο Ιάσονας και η Μήδεια εξαγνίστηκαν.
Αλλά η μάγισσα θεά ήταν πάρα πολύ δυσαρεστημένη με την ανιψιά της, που φέρθηκε τόσο άσχημα στον πατέρα της. Για έναν ξένο πρόδωσε τον πατέρα της και τον πότισε με το πιο πικρό ποτήρι, στερώντας τον από τον αγαπημένο του γιο Άψυρτο και από το χρυσόμαλλο δέρας, που ήταν η πιο πολύτιμη οικογενειακή παρακαταθήκη. Μάταια η Μήδεια προσπάθησε να δικαιολογήσει τον εαυτό της. Η Κίρκη την έδιωξε αμέσως από το παλάτι της.
[2]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Ο Οδυσσεας στην Αμερικη
Όποιον κι αν ρωτήσετε σήμερα σχετικά με την ανακάλυψη της Αμερικής, είναι σίγουρο ότι θα σας αναφέρει την γνωστή ιστορία με τον Χριστόφορο Κολόμβο, ο οποίος τον 15ο αιώνα έχοντας μελετήσει κάποια αρχαία κείμενα, αποφασίζει να διασχίσει τον ατλαντικό, και να βρει ξηρά στην απέναντι πλευρά του. Ήταν τόσο σίγουρος ότι η γη ήταν σφαιρική, που έθεσε σκοπό της ζωής του να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι. Όλα αυτά, μας τα μάθανε οι δάσκαλοί μας από όταν ήμασταν ακόμη στο δημοτικό. Δυστυχώς όμως κανένας από εμάς, όταν του λέγανε αυτή την ιστορία, δεν ρώτησε τον δάσκαλό του ποιά ήταν αυτά τα αρχαία κείμενα τα οποία αναγράφανε με τόση σιγουριά ότι αν κάποιος διασχίσει τον ατλαντικό ωκεανό, στην άλλη του μεριά θα βρει ξηρά.
Αλήθεια, ακόμη και τώρα, έχετε αναρωτηθεί ποια ήταν αυτά τα κείμενα και τι περιεχόμενο είχαν;
Αναρωτήθηκε ποτέ κανένας από εσάς για ποιό λόγο ο Οδυσσέας, ο πολυμήχανος αυτός βασιλιάς, ο ικανότατος αυτός μηχανικός και γνώστης της ναυσιπλοΐας, να περιπλανιέται για 10 χρόνια στον χώρο της Μεσογείου, μία περιοχή αποδεδειγμένα γνωστή στους Έλληνες από αρχαιοτάτων χρόνων; Η περιπλάνηση αυτή του Οδυσσέα, είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει πολλούς συγγραφείς και ερευνητές κατά καιρούς.
Υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η περιπλάνηση του Οδυσσέα έλαβε χώρα και εκτός της περιοχής της Μεσογείου και μάλιστα μέχρι τις ακτές της Αμερικανικής ηπείρου, βοηθούμενος από τα θαλάσσια ρεύματα.
Αρκετοί ερευνητές, έχουν εντοπίσει τα μέρη που επισκέφθηκε ο Οδυσσέας με βάση την ταχύτητα που κινούνται τα θαλάσσια ρεύματα και την διάρκεια των ταξιδιών από σταθμό σε σταθμό όπως αναφέρονται στην Οδύσσεια. Όλες αυτές οι απόψεις των ερευνητών, ενισχύονται και από αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί στην Αμερικανική ήπειρο, τα οποία έχουν πολλές ομοιότητες με αντίστοιχα ευρήματα που εντοπίστηκαν στην Ελλάδα.
Χάρτης στον οποίο φαίνεται το ταξίδι του Οδυσσέα μέσω του Ατλαντικού Ωκεανού, μέχρι την Αμερική.
Η μοναδικότητα του Ελληνικού γεωγραφικού χώρου, δηλαδή η περιορισμένη σε έκταση ηπειρωτική Ελλάδα, οι μεγάλες σε μήκος ακτές και το Αιγαίο Πέλαγος με τα αμέτρητα νησιά, επέτρεψε στους Αρχαίους Έλληνες, να αναπτύξουν την θαλάσσια επικοινωνία νωρίτερα από κάθε άλλο λαό της εποχής τους.
Όσο περνούσαν τα χρόνια, τόσο πιο πολύ πείρα αποκτούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες στα θαλάσσια ταξίδια. Είχαν ταξιδέψει σε όλες τις πλευρές της Μεσογείου, από τον Εύξεινο πόντο ως την Αίγυπτο και από τους Φοίνικες ως την Ιταλία και την Ιβηρική χερσόνησο. Ο ίδιος ο Όμηρος, στο έπος του "Οδύσσεια", βεβαιώνει ότι οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν ανακαλύψει ότι η Μεσόγειος θάλασσα περιβάλλετε παντού από ξηρά με μία μόνο έξοδο, αυτό που σήμερα εμείς ξέρουμε σαν Γιβραλτάρ.
Από όλα τα σχετικά βιβλία των Αρχαίων Ελλήνων, προκύπτει ότι οι Έλληνες είχαν μεγάλη εξοικείωση με τις αστρονομικές παρατηρήσεις και οι ναυτικοί της εποχής χρησιμοποιούσαν τους αστερισμούς για να προσανατολίζονται κατά την διάρκεια της νυχτερινή πλεύσης τους.
Μεγάλη βαρύτητα στην έρευνα του ταξιδιού του Οδυσσέα έχουν οι αστρονομικές αναφορές της Οδύσσειας.
Αναφέρεται από τον Όμηρο ότι:
«ΑΡΚΤΟΝ Θ' ΗΝ ΚΑΙ ΑΜΑΞΑΝ ΕΠΙΚΛΗΣΙΝ ΚΑΛΕΟΥΣΙΝ, ΗΤ' ΑΥΤΟΥ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ Τ' ΩΡΙΩΝΑ ΔΟΚΕΥΕΙ, ΟΙΗ Δ' ΑΜΜΟΡΟΣ ΕΣΤΙ ΛΟΕΤΡΩΝ ΩΚΕΑΝΟΙΟ ΤΗΝ ΓΑΡ ΔΗ ΜΙΝ ΑΝΩΓΕ ΚΑΛΥΨΩ, ΔΙΑ ΘΕΑΩΝ, ΠΟΝΤΟΠΟΡΕΥΟΜΕΝΑΙ ΕΠ' ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΧΕΙΡΟΣ ΕΧΟΝΤΑ»
(ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ε 273)
Δηλαδή: "και την Άρκτον (Μ. Άρκτο) που την ονομάζουν και Άμαξα, που κλωθογυρίζει αυτού και παραφυλάει τον Ωρίωνα και που μονάχα αυτή είναι αμέτοχη στα λουσίματα του Ωκεανού, τον συμβούλεψε λοιπόν η υπέροχη θεά η Καλυψώ να ταξιδεύει έχοντας στο αριστερό του χέρι αυτήν".
Στο κείμενο αυτό περιέχονται σημαντικότατες πληροφορίες. Ο Όμηρος μιλάει περί "Ωκεανού" και όχι "Πόντου" και όπως ξέρουμε, "Ωκεανό" οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την θάλασσα που περιβάλλει την οικουμένη.
Με τα παραπάνω συμφωνεί και ο Στράβων, ο οποίος αναφέρει: "ΤΑΥΤΑ ΓΑΡ ΠΑΝΤΑ ΦΑΝΕΡΩΣ ΕΝ ΤΩ ΑΤΛΑΝΤΙΚΩ ΠΕΛΑΓΕΙ ΠΡΑΤΤΟΜΕΝΑ ΔΗΛΟΥΤΑΙ" δηλαδή: "Όλα αυτά που αναφέρει ο Όμηρος, είναι φανερό ότι συνέβαιναν στον Ατλαντικό".
Σε άλλο σημείο του έπους, αναφέρει ο Όμηρος:
"ΔΩΚΕ ΜΟΙ ΕΚΔΕΙΡΑΣ ΑΣΚΟΝ ΒΟΟΝ ΕΝΝΕΩΡΟΙΟ, ΕΝΘΑ ΔΕ ΒΥΚΤΑΩΝ ΑΝΕΜΟΝ ΚΑΤΕΔΗΣΕ ΚΕΛΕΥΘΑ, ΚΕΙΝΟΝ ΓΑΡ ΤΑΜΙΗΝ ΑΝΕΜΩΝ ΠΟΙΗΣΕ ΚΡΟΝΙΩΝ ΗΜΕΝ ΠΑΥΜΕΝΑΙ ΗΔ' ΟΡΝΥΜΕΝ ΟΝ Κ' ΕΘΕΛΗΣΙΝ. ΝΗΙ Δ' ΕΝΙ ΓΛΑΦΥΡΗ ΚΑΤΕΔΕΙ ΜΕΡΜΙΘΙ ΦΑΕΙΝΗ ΑΡΓΥΡΕΗ, ΗΝΑ ΜΗΤΙ ΠΑΡΑΠΝΕΥΣΗ ΟΛΙΓΟΝ ΠΕΡ, ΑΥΤΑΡ ΕΜΟΙ ΠΝΟΙΗΝ ΖΕΦΥΡΟΥ ΠΡΟΕΗΚΕΝ ΑΗΝΑΙ, ΟΦΡΑ ΦΕΡΟΙ ΝΗΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΣ" (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Κ 19)
Μετάφραση: "Μου έδωσε ένα ασκί εννιάχρονου βοδιού, που το έγδαρε κι έκλεισε εκεί μέσα τις κινήσεις των ανέμων με τα πολλά τους βουητά, γιατί εκείνον είχε κάνει ο γιός του Κρόνου επιστάτη στους ανέμους, για να σταματάει και να αφήνει όποιον του αρέσει. Κι έδεσε το ασκί μέσα στο βαθουλωτό καράβι με γυαλιστερή, ασημένια κλωστή, για να μην φυσάει έστω και λίγο. Άφησε μόνο τον Ζέφυρο (δυτικό) να φυσάει για χάρη μου, για να πάει στην πατρίδα και τα πλοία κι εμάς τους ίδιους."
Εδώ φαίνετε λοιπόν, ότι ο Αίολος, παρακληθείς από τον Οδυσσέα, δέσμευσε όλους τους ανέμους, αφήνοντας μόνο τον ούριο (δυτικό) άνεμο, πράγμα που σημαίνει ότι ο Οδυσσέας βρισκότανε δυτικά της Ιθάκης και περίπου στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με αυτήν.
Και η διήγηση του Ομήρου, συνεχίζει:
"ΕΝΝΗΜΑΡ ΜΕΝ ΟΜΩΣ ΠΛΕΟΜΕΝ ΝΥΚΤΑΣ ΤΕ ΚΑΙ ΗΜΑΡ, ΤΗ ΔΕΚΑΤΗ Δ' ΗΔΗ ΑΝΕΦΑΙΝΕΤΟ ΠΑΤΡΙΣ ΑΡΟΥΡΑ" (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Κ 28)
Μετάφραση: "Εννιά μερόνυχτα συνέχεια ταξιδεύαμε και την δέκατη ημέρα άρχισε να ξεχωρίζει πια η γη της πατρίδας"
Άρα η νήσος Αιολία, στην οποία αναφέρεται ο Όμηρος στην συγκεκριμένη στροφή, πρέπει να είναι ένα νησί που να βρίσκεται δυτικά της Ιθάκης και να απέχει απόσταση που ισοδυναμεί με ταξίδι 9 ημερών με ευνοϊκό άνεμο.
Η απόσταση των νήσων Lipari (όπου αναφέρουν οι συμβατικοί ερμηνευτές και ερευνητές της Οδύσσειας πως έφτασε ο Οδυσσέας) με την Ιθάκη, δεν υπερβαίνει τα 270 μίλια. Για να καλυφθεί αυτή η απόσταση σε 9 ημέρες, η μέση ταχύτητα πρέπει να είναι (270 μίλια : 9 ημέρες : 24 ώρες η μέρα =) 1,25 κόμβοι, αλλά μία ταχύτητα πλεύσης 1,25 κόμβων δεν είναι "εύνοια" του Αιόλου, όπως αναφέρει ο Όμηρος.
Απ' την άλλη μεριά, η απόσταση: Μαγιόρκα - Σαρδηνία - Σικελία - Ιθάκη είναι 870 μίλια και για να καλυφθεί μέσα σε 9 ημέρες, η μέση ταχύτης πρέπει να είναι (870 μίλια : 9 ημέρες : 24 ώρες την ημέρα =) 4,03 κόμβοι, δηλαδή μία ταχύτητα ενός θαλάσσιου ταξιδιού δεκτή από όλες τις απόψεις.
Άρα το πιο λογικό είναι ο Οδυσσέας να έφτασε στην Μαγιόρκα και όχι στους νήσους Lipari όπως θέλουν αρκετή να φαίνεται.
[3]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Τι απεγινε ο Οδυσσεας;
Το όνομα «Οδυσσέας» που προέρχεται από το ρήμα «ὀδύσσομαι» (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές. δυσαρέσκειας, το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), ο Αυτόλυκος...
Σύμφωνα με τον Όμηρο το όνομα σημαίνει «γιος της πέτρας», αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά με την λέξη «οδηγός». Μπορεί επίσης να προέρχεται από το ρήμα «ὀδυνάω» που σημαίνει «προκαλώ πόνο» με την έννοια «αυτός που προκαλεί και αισθάνεται πόνο».
Ο Οδυσσέας εξάλλου αισθάνεται έναν διαρκή πόνο πνευματικό ή/και σωματικό - προκαλεί δηλαδή πόνο σε κάποιον άλλο και παράλληλα κάποιος άλλος σ΄αυτόν.
Στον Οδυσσέα αποδίδεται μερικές φορές και το πατρωνυμικό ουσιαστικό Λαερτιάδης, δηλαδή «γιος του Λαέρτη».
Οι περισσότεροι θεωρούν ότι αφού σκότωσε τους μνηστήρες και ανακατέλαβε το βασίλειο του, "ζήσανε (με την Πηνελόπη και τον Τηλέμαχο), αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα". Είναι όμως έτσι;
Προσπάθησε να ξαναφτιάξει τη ζωή του όμως η σχέση του με την Πηνελόπη δεν εξελίχθηκε καλά. Άρχισαν οι τσακωμοί καθώς η Πηνελόπη, ακούγοντας τον Οδυσσέα να τις ιστορεί τα κατορθώματα και τις περιπέτειες της, ζήλεψε την Καλυψώ, στο νησί της οποίας ο Οδυσσέας είχε περάσει επτά χρόνια. Η ίδια τον περίμενε υπομονετικά και δεν υπέκυπτε στους μνηστήρες, ενώ αυτός έπεφτε από την αγκαλιά της Κίρκης και της Καλυψούς.
Τι απέγινε λοιπόν ο Οδυσσέας; Ας δούμε παρακάτω.
Οι εκατό μνηστήρες της βασίλισσας Πηνελόπης είχαν σκοτωθεί και τα πτώματά τους, το ένα μετά το άλλο, τα έβγαλαν από τη σάλα της γιορτής τυλιγμένα με χαλιά. Μολονότι κόντευαν μεσάνυχτα, το σπίτι ήταν ακόμη στο πόδι μετά τα φοβερά συμβάντα, τα παράθυρα άπλωναν φως μέσα στη νύχτα κι οι υπηρέτες έτρεχαν πέρα - δώθε.
Στο λαμπροφώτιστο υπνοδωμάτιο ο Οδυσσέας άρχισε να μιλάει στη γυναίκα του την Πηνελόπη για τις εικοσάχρονες του περιπέτειες,για την Τροία, για τη διαμάχη των βασιλιάδων στο στρατόπεδο, για το ταξίδι της επιστροφής και τα παράξενα της μακρινής θάλασσας.
Συγκεκριμένα στο τέλος της Ι Ραψωδίας αναφέρεται :
Είπα, κ' εκείνος εύχονταν στον μέγαν Ποσειδώνα, στον αστροφόρον ουρανόν απλώνοντας τα χέρια «ω Ποσειδώνα, εισάκου με, γεωφόρε μαυροχήτη αν είμ' υιός σου αληθινά, πατέρα, μην αφήσης ο Οδυσσηάς ο πορθητής 'ς σπίτι του να φθάση Λαερτιάδης, κάτοικος της πετρωτής Ιθάκης αλλ' αν το θέλ' η μοίρα του να ιδή τους ποθητούς του, το σπίτι το καλόκτιστο, και την γλυκειά πατρίδα, ας κακοφθάση αργά πολύ και από συντρόφους έρμος, με ξένην πλώρη, και κακά 'ς το σπίτι μέσα ναύρη
Όμως όταν έφτασε στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη, παρατήρησε πως η Πηνελόπη δίπλα του είχε αποκοιμηθεί. Και σκέφτηκε: "τράβηξε πολλά σήμερα η καημένη θα συνεχίσω αύριο."
Κι ακούμπησε το κεφάλι του πλάι στο δικό της, πάνω στο πορφυρένιο προσκεφάλι.
Στο μακρινό ταξίδι της επιστροφής απ' όλα πιο πολλή χαρά έδινε στον Οδυσσέα το πως θα διηγιόταν στη γυναίκα του όλες αυτές τις περιπέτειες και πως εκείνη θα κρεμόταν αχόρταγα απ' τα χείλη του και θα τον διέκοπτε με ερωτήσεις.
Όμως γρήγορα κατάλαβε πως δεν ήταν τόσο προσεκτικός ακροατής σαν τους Φαίακες, που δύο μέρες ολάκερες άκουγαν με προσήλωση τη μελωδική του αφήγηση.
Όταν άρχισε τη διήγηση στην Πηνελόπη, εκείνη δούλευε αμίλητη το χρυσό σχέδιο ενός κεντήματος και κοίταζε αφηρημένη απ' το παράθυρο.
Όταν κάποτε της έκανε μια ερώτηση, κατάλαβε πως μπέρδευε τους Λαιστρυγόνες με τους Λωτοφάγους, κι αυτό τον πόναγε, γιατί θυμόταν με ακρίβεια τις εμπειρίες του, που όσο γίνονταν πιο μακρινές, όλο και πιο πολύ τις αγαπούσε.
Μόνον όταν μιλούσε για τη νύμφη Καλυψώ φαινόταν ν' ακούει προσεκτικότερα. Και το ενδιαφέρον της αυτό τον ερέθιζε κι εξιστορούσε τούτο το κομμάτι της περιπλάνησής του πιο διεξοδικά: το μοναχικό νησί, το θαυμαστό ιερό άλσος, που στα δέντρα του φώλιαζαν τα θαλασσοπούλια, και την ευωδιαστή σπηλιά της θεάς.
-Πόσο καιρό έμεινες σ' αυτή την Καλυψώ; ρώτησε μια φορά.
-Επτά χρόνια, απάντησε αυτός.
Έσκυψε στο εργόχειρό της και τα μάτια της σκοτείνιασαν.
-Περισσότερο θα ήθελα να μάθω για σένα, τι έκανες αυτά τα δέκα χρόνια στην Καλυψώ.
-Επτά χρόνια, απάντησε.
-Χθες έλεγες δέκα έχεις, φαίνεται, πει τόσα ψέματα στα ταξίδια σου, καημένε μου φίλε, που δεν ξέρεις πια να πεις την αλήθεια. Όμως είτε δέκα χρόνια ήταν είτε επτά, ήταν σίγουρα πολύς καιρός και φαίνεται πως καλοπέρασες εκεί. Απάντησε λοιπόν στην ερώτησή μου: τι έκανες τόσο καιρό;
Τώρα έπρεπε να της απαντήσει:
"-Γυναίκα, όλα αυτά τα χρόνια νοσταλγούσα εσένα, αυτά τα χρόνια καθόμουν στην αμμουδιά του μακρινού νησιού, κοίταζα πέρα από τη θάλασσα και παρακαλούσα τους θεούς, να μπορέσω να δω μια φορά μονάχα ακόμα τον καπνό του σπιτιού σου. "
Έτσι έπρεπε να απαντήσει....
Βλέποντας όμως πως τα μάτια της τον κοίταζαν παγερά και σκληρά, τα κράτησε μέσα του αυτά.
Και ποτέ της δεν έμαθε για τη μεγάλη του νοσταλγία για την πατρίδα.
-Έπινα κρασί εκεί, απάντησε ήρεμα, το κρασί είναι καλό σ' αυτά τα νησιά, μολονότι λίγο ξινό...
Στη διάρκεια της Οδύσσειας, ο Οδυσσέας, είχε κατέβει στον Άδη για να συμβουλευτεί τον μάντη Τειρεσία.
Αυτός, μεταξύ άλλων, του προφήτεψε ότι θα σκοτωθεί από τη θάλασσα και από το γιο του.
Ο χρησμός του Τειρεσία κρατά συνεχώς δέσμιο τον ήρωα:
"Πηνελόπη, πρέπει να ξαναφύγω. Ξύπνα. Ξύπνα. Γυρίζω απ’ τους νεκρούς. Πλέοντας όλο προς τη δύση, βρέθηκα στη χώρα των νεκρών, ρώτησα το νεκρό Τειρεσία για το γυρισμό μου, κι εκείνος μου ’πε πως μια δοκιμασία ακόμα με περιμένει, μια δοκιμασία φοβερή. Πρέπει να ξαναφύγω μ’ ένα κουπί στον ώμο, να πάω από πόλη σε πόλη, από χώρα σε χώρα, να περπατάω συνέχεια ωσότου συναντήσω ανθρώπους που δε γνωρίζουν τη θάλασσα. Μια μέρα, στο δρόμο μου, θ’ ανταμώσω έναν άλλον οδοιπόρο που θα με ρωτήσει: «Γιατί έχεις ένα δίκρανο στον ώμο;» Την ημέρα αυτή, και στο ίδιο μέρος, θα φυτέψω το κουπί μου στη γη. Και θα γυρίσω στην πατρίδα, στην Ιθάκη. Αργότερα είπε, όταν θα ’μαι πια γέρος, θα ’ρθει προς εμέ ο θάνατος, θα ’ρθει από τη θάλασσα. Από τη θάλασσα; Ή μακριά από τη θάλασσα; "
Η Πηνελόπη μάταια προσπαθεί να τον καθησυχάσει. Ο Οδυσσέας εξακολουθεί να ανησυχεί, να αναρωτιέται: Από πού θα ’ρθει θάνατος; Από τη θάλασσα ή μακριά απ’ τη θάλασσα; Και ποιος θα με χτυπήσει;
Παρακάτω στην Ψ Ραψωδία, κατά τη συνομιλία με την Πηνελόπη, λέει:
«Ω τρομερή, πόσο σφοδρά με βιάζεις να τον είπω· κ' ιδού τον φανερόνω εγώ, χωρίς το ουδέν να κρύψω,αλλά ποσώς δεν θα χαρής, καθώς κ' εγώ δεν χαίρω· ότ' εις πολλαίς χώραις θνητών παράγγειλε μου εκείνος να πάρω δρόμο, φέρνοντας ίσιο κουπί μαζή μου, όσο να φθάσω 'ς τους θνητούς 'που θάλασσα δεν ξεύρουν, και οπού δεν τρώγουν φαγητό με άλατ' αρτυμένο. Ούτε τα κοκκινόπλωρα καράβι' αυτοί γνωρίζουν, ούτε τα ίσια κουπιά, 'που 'ναι πτερά των πλοίων, κ' ένα σημάδι φανερό μου είπε, οπού δεν κρύβω· 'ς τον δρόμον άμ' απαντηθή μ' εμέν' άλλος οδίτης και ειπή, 'ς τον λαμπρόν ώμον μου πως έχω λιχνιστήρι, 'ς την γη να στήσω το κουπί, μου είπε, και, αφού κάμω του Ποσειδώνα βασιληά καλόδεκταις θυσίαις, κριάρι, ταύρον σφάζοντας, και χοίρον αναβάτην, να γύρω 'ς την πατρίδα μου και να δώσ' εκατόμβαις των αθανάτων, 'πώχουσι των ουρανών τους θόλους, με την σειρά του καθενός· και θάνατος θα μ' εύρη έξω απ' τα πέλαγα ελαφρός, και θα με σβύση αγάλι μες τα λαμπρά γεράματα· και ωστόσ' ολόγυρά μου θα 'ναι μακάριος ο λαός· τούτ' όλ', είπε, θα γείνουν.
Υποψιάζεται τον Τηλέμαχο, τον οποίο και αποφασίζει να εξορίσει στην Κεφαλληνία. Αργότερα, όμως, το μετανιώνει, πείθεται και ηρεμεί. O Τηλέμαχος ανησυχεί, καθώς είναι βέβαιος ότι αυτός, σύμφωνα με τον χρησμό, θα σκοτώσει τον πατέρα του. Αργότερα αποχαιρετά τους γονείς του και φεύγει. Ο Οδυσσέας εκφράζει στην Πηνελόπη την λύπη αλλά και την ανακούφισή του για την φυγή του Τηλεμάχου, το κέφι του να κατέβει στη θάλασσα με τα σκυλιά, και την επιθυμία του να βρεθούν επιτέλους μόνοι το βράδυ. Ο Τειρεσίας, τον είχε επίσης συμβουλεύσει ότι για να εξευμενίσει τον Ποσειδώνα έπρεπε, όταν θα γύριζε στην Ιθάκη, να φύγει από τον τόπο το να πάρει ένα κουπί στον ώμο και να ταξιδέψει στη στεριά μέχρι να βρει κάποιον που να μην γνωρίζει τη θάλασσα και τι είναι το κουπί. Εκεί να θυσιάσει στους θεούς.
Σ' αυτή τη νέα περιπλάνησή του θα συναντήσει κάποιον που θα νομίσει πως το κουπί στον ώμο του είναι λιχνιστήρι (ξύλινο, αγροτικό εργαλείο με το οποίο ξεχωρίζεται ο καρπός των σιτηρών από το άχυρο). Εκεί να σταματήσει, θυσιάζοντας στον Ποσειδώνα ένα κριάρι, έναν κάπρο κι έναν ταύρο.
Μόνο έτσι θα εξασφαλίσει τον οριστικό του πια νόστο στην Ιθάκη· όπου τον περιμένουν ήσυχα χρόνια και βαθιά γεράματα· και γύρω του όλοι οι λαοί του θα ζουν ευτυχισμένοι εκεί θα τον βρει ανώδυνος θάνατος, κάπου μακριά ωστόσο από το νερό της θάλασσας. (ἐξ ἁλὸς). Πράγματι κατά τη μυθολογία έτσι κι έγινε.
Ο Οδυσσέας μετά τον φόνο των μνηστήρων έφυγε πάλι γρήγορα μ' ένα κουπί στον ώμο, για τη Θεσπρωτία της Ηπείρου. Προχωρώντας στο εσωτερικό της χώρας, συνάντησε κάποιους ανθρώπους που τον ρώτησαν γιατί κουβαλούσε μαζί του το λιχνιστήρι. Τότε κατάλαβε πως αυτός ήταν ο τόπος που έπρεπε να μπήξει το κουπί και να θυσιάσει στον Ποσειδώνα.
Στη Θεσπρωτία ο Οδυσσέας παντρεύτηκε τη βασίλισσα Καλλιδίκη. Απέκτησε μαζί της ένα παιδί τον Πολυποίτη. Μετά τον θάνατο της Καλλιδίκης ύστερα από έναν πόλεμο των Θεσπρωτών με τους Βρύγους, ο Οδυσσέας παρέδωσε τη βασιλεία των Θεσπρωτών στον Πολυποίτη και επέστρεψε στην Ιθάκη, πιστεύοντας πως θα περάσει ήρεμα γεράματα.
Στην Χρηστομάθεια του Πρόκλου διαβάζουμε τα εξής:
"Μετά την ταφή των μνηστήρων, ο Οδυσσέας, αφού θυσίασε στις Νύμφες, ταξίδεψε στην Ήλιδα, για να επιθεωρήσει τα βουκόλιά του. Εκεί φιλοξενήθηκε από τον Πολύξενο, από τον οποίο και έλαβε ως δώρο έναν κρατήρα. Έπειτα επέστρεψε στην Ιθάκη και τέλεσε τὰς ὑπὸ Τειρεσίου ῥηθεῖσας θυσίας. Στην συνέχεια πήγε στην Θεσπρωτία, παντρεύτηκε την βασίλισσα Καλλιδίκη, ηγήθηκε δε των Θεσπρωτών στον πόλεμο που ξέσπασε ανάμεσα σ’ αυτούς και τους Βρύγους. Μετά τον θάνατο της Καλλιδίκης, την εξουσία ανέλαβε ο Πολυποίτης, γιος του Οδυσσέα από την Καλλιδίκη, ο δε Οδυσσέας επέστρεψε στην Ιθάκη."
Στο μεταξύ ο Τηλέγονος, γιος που απέκτησε ο Οδυσσέας με την Κίρκη, αναζητώντας τον πατέρα του αποβιβάστηκε στην Ιθάκη και οι σύντροφοί του κατέστρεψαν το νησί.
Όταν ο Οδυσσέας έμαθε πως κάποιο καράβι είχε αράξει στην Ιθάκη, και πως οι ναύτες είχαν βγει έξω για λεηλασίες, έτρεξε με τον στρατό του, να τους διώξει. Χτυπήθηκε όμως από τον αρχηγό των επιδρομέων μ’ ένα κοντάρι, που αντί για σιδερένια λόγχη είχε το αγκάθι ενός σαλαχιού. Ετοιμοθάνατος μεταφέρθηκε στο παλάτι, όπου παραπονέθηκε για το μαντείο που τον είχε γελάσει, λέγοντάς του να φυλάγεται από τον γιο του, ενώ τελικά χτυπήθηκε από κάποιον ξένο.
Σύντομα όμως φανερώθηκε πως ο φονιάς ήταν ο γιος του Τηλέγονος, που του είχε γεννήσει η Κίρκη, ο οποίος δεν τον γνώριζε. Η αιχμή του δόρατος, με το οποίο ο Τηλέγονος τραυμάτισε θανάσιμα τον Οδυσσέα, ήταν κατασκευασμένη από το κέντρον τρυγόνος (το σημερινό όνομα είναι «σελάχι» ή «σαλάχι»). Πρόκειται για ψάρι με πιεσμένο στη ράχη και την κοιλιά σώμα, πλακοειδή λέπια, μεγάλη ουρά σαν μαστίγιο που έχει μερικές φορές δηλητηριώδες αγκάθι, το οποίο κολυμπά γρήγορα και συνήθως κινείται σε αμμώδεις και λασπώδεις βυθούς.
Ο Ι. Κακριδής (Ελληνική Μυθολογία. Εκδοτική Αθηνών,) αναφερόμενος στην νεκρομαντεία του Τειρεσία, παρατηρεί ότι:
«…οι προφητείες είναι πάντα διφορούμενες…» και ότι «πραγματικά, ο θάνατος βρίσκει τον Οδυσσέα από τη θάλασσα, όχι μόνο επειδή ο φονιάς είχε φθάσει στην Ιθάκη με καράβι, αλλά και γιατί το φονικό όπλο ήταν θαλασσινό».
Όταν ο Τηλέγονος κατάλαβε πως είχε σκοτώσει τον πατέρα του, ήταν πια αργά. Πήρε το άψυχο κορμί του, το γιο του, τον Τηλέμαχο, και την Πηνελόπη και κατευθύνθηκε στην Αία.
Εκεί η Κίρκη τους έκανε όλους αθάνατους. Ο Μύθος λέει ότι η Κίρκη παντρεύτηκε τον Τηλέμαχο και η Πηνελόπη τον Τηλέγονο...
Ίσως τελικά οι Ιθάκες δεν είναι φτιαγμένες για να τις φτάνουν οι άνθρωποι... είναι για να τις νοσταλγούν.
[4]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Επιβεβαιωνει η NASA την ιστορια στο μυθο του Οδυσσεα
Η χρονολόγηση των Ομηρικών Επών αποτελεί εδώ και δεκαετίες για τους επιστήμονες άλυτο γρίφο αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα.
Ωστόσο μία ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, χρησιμοποιώντας την αστροφυσική, φέρνει τα αριστουργήματα του Ομήρου πιο κοντά στην ιστορική τους διάσταση.
Όπως αναφέρει η «Καθημερινή», πολλά από τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έργα, φαίνεται πως συνέβησαν στην πραγματικότητα, κάτι που με απλά λόγια σημαίνει πως εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι ήρωες του Ομήρου ήταν πραγματικά πρόσωπα, κερδίζουν έδαφος.
Η ερευνητική ομάδα μάλιστα, κάνει λόγο για «ιστορικό πυρήνα στο μύθο», κάτι που φαίνεται πως επιβεβαιώνεται και από τη χρήση των χαρτών της NASA.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ματθαίου Τσιμιτάκη, πρόκειται για την ακριβέστερη μέχρι στιγμής απόπειρα χρονολόγησης, η οποία συγκρίνει τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έπη με αστρονομικά φαινόμενα, και ελέγχει την ιστορική αλήθεια της αφήγησης.
Αποτέλεσμα, ο εντοπισμός ημερομηνιών για συμβάντα που αποτυπώνονται στα έπη, και μια νέα αντίληψη για την ιστορικότητά τους, η οποία φιλοδοξεί να παρέμβει στο Ομηρικό ζήτημα.
Όπως τονίζει στην εφημερίδα η κ. Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα»,.
Η ίδια μαζί με διεπιστημονική ομάδα, η οποία και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, πιστεύουν ότι μερικά από τα γεγονότα που περιγράφονται συνέβησαν στ’ αλήθεια και αποδεικνύουν ότι τα φυσικά φαινόμενα που αναφέρονται συμπίπτουν με τον χρόνο της αφήγησής τους.
«Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. Πέντε μέρες αργότερα έγινε έκλειψη ηλίου σε ποσοστό 75%, η οποία σκέπασε το Ιόνιο Πέλαγος και τότε συνέβη και η μνηστηροφονία», λέει η κ. Παπαδήμα, διευκρινίζοντας ότι η πεποίθηση για την αλήθεια του συμβάντος είναι προσωπική.
Η έκλειψη ηλίου όπως και μερικά από τα γεγονότα που αναφέρονται αποδείχθηκαν με χάρτες της NASA, οι οποίοι περιγράφουν τα προβλέψιμα φυσικά φαινόμενα από το 4500 π.Χ. έως το 10.000 μ.Χ., αναφέρει ακόμα το ρεπορτάζ.
«Από το 1300 π.Χ. ώς το 1130, που είναι τα χρόνια στα οποία τοποθετούνται τα δύο έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε και δύο από αυτές είχαν ποσοστό απόκρυψης του ηλίου 2%, επομένως δεν έγιναν αντιληπτές. Αλλη μία έγινε με τη Δύση του ηλίου, επομένως μας αφορούν μόνο δύο» εξηγεί η κ. Παπαδήμα.
Μια ολική έκλειψη ηλίου έγινε το 1143, δηλαδή πολύ κοντά στην παρακμή των Μυκηναϊκών κέντρων και γι’ αυτό αποκλείσθηκε από τους επιστήμονες. Η δεύτερη όμως έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 1207, από τις δυόμισι το μεσημέρι ώς τις πέντε και μισή το απόγευμα και αυτή θεωρούν ότι αποτυπώνεται στην Οδύσσεια.
Στη ραψωδία Υ, λίγο πριν από το φονικό, ο Ομηρος βάζει τον Θεοκλύμενο τον «θεοδιωματάρη», όπως τον αποκαλεί ο Καζαντζάκης στη μετάφραση, να λέει στους μνηστήρες: «Σαν τι κακό σας δέρνει, δύστυχοι, κι έχουν ζωστεί με νύχτα και οι κεφαλές σας και τα πρόσωπα και χαμηλά τα γόνα; Κι άναψε σύθρηνο, και γέμισαν τα μάγουλά σας δάκρυα, και ραντισμένοι οι τοίχοι μ’ αίματα και τα ώρια μεσοδόκια· ίσκιους πλημμύρισε κι η αυλόπορτα, κι η αυλή πλημμύρισε ίσκιους, που ξεκινούν στα μαύρα Τρίσκοτα να κατεβούν, κι ο γήλιος από τα ουράνια εχάθη, κι άπλωσε βαριά καταχνιά ολούθε!».
«Πρόκειται για μια περιγραφή της έκλειψης η οποία έκρυβε τα 3/4 του ηλιακού δίσκου» λέει η κ. Παπαδήμα. «Η ημερομηνία της έκλειψης, 30 Οκτωβρίου 1207 π.Χ., είναι σε απόλυτη συμφωνία με τις ομηρικές περιγραφές για τις καιρικές συνθήκες, τη φθινοπωρινή αγροτική ζωή και τη μεσημεριανή ώρα δολοφονίας των μνηστήρων», σύμφωνα με την κ. Παπαδήμα.
Η διεπιστημονική ομάδα που ερευνά τα έπη αποτελείται από τους καθηγητές Σ. Παπαμαρινόπουλο, Π. Πρέκα-Παπαδήμα, επίκουρη καθηγήτρια Αστροφυσικής στο ΕΚΠΑ και τους ερευνητές Π. Αντωνόπουλο, Φυσικό και ερασιτέχνη αστρονόμο, Π. Μητροπέτρο, φιλόλογο και εκπαιδευτικό, Ε. Μητροπέτρου, φιλόλογο και αρχαιολόγο, Α. Τσιρώνη, επίσης φιλόλογο-αρχαιολόγο και Γ. Σαραντίτη, συγγραφέα, ηλεκτρ. μηχανικό.
«Υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο»
Όσον αφορά στο ερώτημα σχετικά με το αν όλα όσα περιγράφονται στα έπη είναι μεταφορικά ή κυριολεκτικά, η κ. Πρέκα-Παπαδήμα, τονίζει πως την απάντηση, τη δίνει ο Πλούταρχος, ο οποίος εξηγεί ότι Φυσική Επιστήμη, Θεολογία και Μυθολογία ταυτίζονται στην Αρχαία Ελλάδα.
«Το φαινόμενο στην Οδύσσεια το δημιουργεί η Αθηνά και στην Ιλιάδα ο Απόλλωνας. Πιστεύουμε ότι υπάρχει ιστορικός πυρήνας στον μύθο», λέει η ίδια.
Προς επίρρωσιν, αναφέρει την εμφάνιση μιας βροχής πεφταστεριών που περιγράφεται ως εξής: «Ως άρα οι ειπόντι επέπτατο δεξιός όρνις, κίρκος, Απόλλωνος ταχύς άγγελος· εν δε πόδεσσι τίλλε πέλειαν έχων, κατά δε πτερά χεύεν έραζε μεσσηγύς νηός τε και αυτού Τηλεμάχοιο».
«Το γεράκι που περιγράφει ο Όμηρος, το οποίο είναι αδύνατον να είδε με λεπτομέρεια μέσα στο σκοτάδι, και μάλιστα από μακριά, τοποθετείται στη θέση που βρίσκεται ο αστερισμός Κόρακας. Βρίσκεται ανατολικά (δεξιά το βλέπει) και είναι αγγελιοφόρος του Απόλλωνα, σύμφωνα με τον Ερατοσθένη. Στα πόδια του –δηλαδή αντιδιαμετρικά από τον Κόρακα– βρίσκεται το σμήνος των πλειάδων (πελειάδες στα αρχαιοελληνικά, που σημαίνει αγριοπεριστέρες), που βρίσκονται στον αστερισμό του Ταύρου. Από εκεί λέει ότι πέφτουν πούπουλα, δηλαδή αστέρια, μια ποιητική περιγραφή του ουρανού και της πορείας του ταξιδιού», εξηγεί η ίδια.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, οι επιστήμονες, χρησιμοποιώντας τους χάρτες της NASA, διαπίστωσαν ότι πράγματι υπήρξε βροχή διαττόντων αστέρων στις 28 Οκτωβρίου, ημέρα της επιστροφής του Τηλέμαχου από το ταξίδι στην Πύλο και τη Σπάρτη.
Ο Κόρακας, όμως, είναι απεσταλμένος του Απόλλωνα και καλός οιωνός για τον Τηλέμαχο, που αναζητάει τον πατέρα του. Η 30ή Οκτωβρίου ήταν ημέρα της γιορτής του Απόλλωνα, κατά την οποία μάλιστα λάμβανε χώρα εκατόμβη (θυσία εκατό βοδιών), πράγμα που σημαίνει ότι όλο το νησί είχε πάει να την παρακολουθήσει.
Οι μνηστήρες βρέθηκαν στην τέλεια παγίδα και φονεύθηκαν με τη βοήθεια των δύο θεών, της Αθηνάς και του Απόλλωνα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δύο τόσο σημαντικές ειδήσεις, όπως η δολοφονία όλων των διαδόχων στην Ιθάκη και η έκλειψη, δεν μπορεί παρά να διαδόθηκαν ταχύτατα σε όλη την Ελλάδα ως ένα εξαιρετικά σημαντικό γεγονός.
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Περιληψη ολης της Οδυσσειας ανα ραψωδια
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Η Οδύσσεια, όπως και η Ιλιάδα, αρχίζει με μία επίκληση στη Μούσα και με την παρουσίαση του κεντρικού της θέματος που είναι οι περιπέτειες του πολυμήχανου άντρα. Χωρίστηκε και αυτή από τους αλεξανδρινούς φιλολόγους σε 24 ραψωδίες που συμβολίζονται στα ελληνικά με τα πεζά γράμματα του αλφάβητου.
α (Θεών αγορά. Αθηνάς παραίνεσις προς Τηλέμαχον. Μνηστήρων ευωχία): Η διήγηση ξεκινάει με την τελευταία από τις περιπέτειες του Οδυσσέα στο νησί της Καλυψώς. Τα προηγούμενα γεγονότα θα εξιστορηθούν με μία μεγάλη αναδρομή από τον ίδιο τον Οδυσσέα στις επόμενες ραψωδίες. Ο Ποσειδώνας θυμωμένος εμποδίζει την επιστροφή του ήρωα στην Ιθάκη. Όμως, κατά την απουσία εκείνου στους Αιθίοπες, η Αθηνά αποσπά από το Δία την υπόσχεση να βοηθήσει τον Οδυσσέα. Προτείνει την αποστολή του Ερμή στην Καλυψώ, ενώ η ίδια με ανθρώπινη μορφή παρουσιάζεται και δίνει συμβουλές στον Τηλέμαχο. Ύστερα από αυτές η στάση του Τηλέμαχου απέναντι στους μνηστήρες, που γλεντούν στο παλάτι, μοιάζει πιο συνετή.
β (Ιθακησίων εκκλησία. Τηλεμάχου αποδημία): Την άλλη μέρα στη συνέλευση του λαού ο Τηλέμαχος εκφράζει την απόφασή του να ερευνήσει την τύχη του πατέρα του και αποφασίζει να ταξιδέψει στην Πελοπόννησο. Η θέση του συναντά την κοροϊδία και το θράσος των μνηστήρων, αλλά η Αθηνά με τη μορφή του Μέντορα βοηθά στην ετοιμασία του καραβιού με το οποίο ο Τηλέμαχος αναχωρεί τη νύχτα.
γ (Τα εν Πύλω): Στην Πύλο ο Τηλέμαχος συναντά το Νέστορα, που όμως τίποτα δε γνωρίζει να τον πληροφορήσει για τον πατέρα του. Την άλλη μέρα μαζί με τον Πεισίστρατο, το γιο του Νέστορα, φεύγει για τη Σπάρτη.
δ (Τα εν Λακεδαίμονι): Στη Σπάρτη ο Μενέλαος γιορτάζει τους διπλούς γάμους του γιου και της κόρης του. Από αυτόν ο Τηλέμαχος μαθαίνει τις ιστορίες της επιστροφής άλλων αρχηγών των Αχαιών και ότι ο πατέρας του βρίσκεται στο νησί της Καλυψώς. Πίσω στην Ιθάκη οι μνηστήρες σχεδιάζουν το φόνο του Τηλεμάχου, ενώ η Αθηνά παρηγορεί την Πηνελόπη.
ε (Οδυσσέως σχεδία): Σε συμβούλιο των θεών ο Δίας αποφασίζει να στείλει τον Ερμή στην Καλυψώ. Εκείνη υπακούοντας στη θεϊκή θέληση καθοδηγεί τον Οδυσσέα να φτιάξει μία σχεδία και του επιτρέπει να φύγει. Μετά από πλεύση 18 ημερών, ο Ποσειδώνας τον αντιλαμβάνεται και προκαλεί καταιγίδα. Ο Οδυσσέας σώζεται από το θάνατο χάρις στην επέμβαση της Λευκοθέας και φτάνει στην ακτή της Σχερίας, στη χώρα των Φαιάκων, τρεις μέρες μετά το ναυάγιο. Εκεί πέφτει σε βαθύ ύπνο.
ζ (Oδυσσέως άφιξις εις Φαίακας): Η Αθηνά στέλνει όνειρο στη Ναυσικά -κόρη του βασιλιά των Φαιάκων- το οποίο την παρακινεί να πάει με τις φίλες της στην ακτή. Εκεί συναντούν τον Οδυσσέα. Οι κοπέλες τρομάζουν, αλλά η Ναυσικά τού προσφέρει βοήθεια και τον οδηγεί σε άλσος έξω από την πόλη.
η (Oδυσσέως είσοδος προς Aλκίνουν): Καλυμμένος με ομίχλη σταλμένη από την Αθηνά ο Οδυσσέας κατορθώνει να μπει στο παλάτι, όπου ζητά άσυλο από τη βασίλισσα Aρήτη. Διηγείται τις περιπέτειές του μετά την αναχώρηση από την Καλυψώ και ο Αλκίνοος υπόσχεται να τον βοηθήσει να επιστρέψει στην πατρίδα του.
θ (Oδυσσέως σύστασις προς Φαίακας): Την άλλη μέρα, στο γιορταστικό τραπέζι που γίνεται προς τιμήν του Οδυσσέα, ο Δημόδοκος τραγουδά για τα κατορθώματα του Αχιλλέα και του Οδυσσέα, γεγονός που τον κάνει να κλάψει κρυφά. Ο Αντήνορας το αντιλαμβάνεται και διακόπτει τη γιορτή. Ακολουθούν αγώνες, στους οποίους ο Οδυσσέας εντυπωσιάζει στη ρίψη του δίσκου. Στο βραδινό τραπέζι ο Δημόδοκος τραγουδά αυτή τη φορά για το Δούρειο ίππο. Ο Οδυσσέας συγκινείται και τώρα πια ο Αλκίνοος τον ρωτά το όνομά του και τις περιπέτειές του.
ι (Αλκίνου απόλογοι. Κυκλώπεια): Ο Οδυσσέας φανερώνει την ταυτότητά του και αρχίζει τη διήγηση όσων συνέβησαν μετά την αναχώρησή του από την Τροία. Αφηγείται την καταστροφή της Ίσμαρου και τις απώλειες από τους Κίκονες. Ακολουθεί θύελλα που τους οδηγεί στη χώρα των Λωτοφάγων, όπου ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του κινδυνεύουν από αμνησία. Στη συνέχεια φτάνουν στη χώρα των Κυκλώπων, όπου πολλοί θανατώνονται στη σπηλιά του Kύκλωπα. Ο Οδυσσέας όμως τον εξαπατά, λέγοντάς του ότι ονομάζεται Ούτις (Κανένας), και τελικά τον τυφλώνει, αφού πρώτα τον έχει μεθύσει. Από ένα μοιραίο κομπασμό του ο ήρωας αποκαλύπτει φεύγοντας το πραγματικό του όνομα και η κατάρα του Κύκλωπα είναι αυτή που στρέφει την οργή του Ποσειδώνα εναντίον του Oδυσσέα.
κ (Τα περί Αιόλου και Λαιστρυγόνων και Κίρκης): Από το νησί του Αιόλου φεύγουν με ούριο άνεμο. Όταν όμως οι σύντροφοί του ανοίγουν το ασκί στο οποίο ο Αίολος έχει κλείσει τις θύελλες, ξαναβρίσκονται πίσω σε αυτό. Αυτή τη φορά όμως ο Αίολος τούς διώχνει, φοβούμενος ότι οι θεοί είναι ενάντιοι στον Οδυσσέα. Περνούν από τη χώρα των Λαιστρυγόνων, όπου καταστρέφονται όλα τα καράβια εκτός από του Οδυσσέα, και φτάνουν στο νησί της Κίρκης. Η θεά-μάγισσα μεταμορφώνει σε χοίρους την αναγνωριστική ομάδα που στέλνει ο Οδυσσέας, αλλά εκείνος τους σώζει με τη βοήθεια του Ερμή. Παραμένουν στο νησί για ένα χρόνο και όταν ο Οδυσσέας ζητά να φύγει, η Κίρκη τον συμβουλεύει να επισκεφτεί πρώτα τη χώρα των νεκρών.
λ (Νέκυια): Περνούν τον Ωκεανό και φτάνουν στη χώρα των Κιμμερίων, όπου βασιλεύει το σκοτάδι. Εκεί ο Οδυσσέας θυσιάζει ένα ζώο και οι ψυχές των νεκρών μαζεύονται γύρω από το αίμα. Βλέπει τον Αχιλλέα, μαθαίνει για το θάνατο του Αγαμέμνονα και τελικά ο Τειρεσίας τού προλέγει όσα θα ακολουθήσουν, ακόμα και γεγονότα που δεν περιλαμβάνονται στην Οδύσσεια. Έπειτα επιστρέφουν εύκολα στο νησί της Κίρκης.
μ (Σειρήνες, Σκύλλα, Χάρυβδις, βόες Ηλίου): Φεύγοντας από την Κίρκη συναντούν τις γοητευτικές Σειρήνες, το τραγούδι των οποίων μόνο ο Οδυσσέας ακούει δεμένος στο κατάρτι του πλοίου του. Ύστερα πέφτουν στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη και χάνονται πολλοί σύντροφοί του. Όσοι επιζούν βγαίνουν στο νησί του Ήλιου, όπου παρακούοντας την εντολή του θεού σκοτώνουν τα βόδια του, γεγονός που προκαλεί την οργή του. Στην κακοκαιρία που ακολουθεί, ο Οδυσσέας χάνει όλους τους συντρόφους του και μόνος του ναυαγός φτάνει στην Ωγυγία, στο νησί της Καλυψώς.
ν (Oδυσσέως απόπλους παρά Φαιάκων και άφιξις εις Ιθάκην): Ο Οδυσσέας φορτωμένος δώρα μεταφέρεται από τους Φαίακες στην Ιθάκη. Τον αποθέτουν κοιμισμένο στην ακτή και όταν ξυπνά δεν αναγνωρίζει την πατρίδα του, μέχρι τη στιγμή που επεμβαίνει η Αθηνά. Μαζί καταστρώνουν το σχέδιο ενάντια στους μνηστήρες και τελικά η θεά τον μεταμορφώνει σε ζητιάνο.
ξ (Oδυσσέως προς Εύμαιον ομιλία): Ο Οδυσσέας πηγαίνει στον Εύμαιο το χοιροβοσκό, στον οποίο όμως δεν αποκαλύπτεται, αλλά του διηγείται μία πλαστή ιστορία.
ο (Τηλεμάχου προς Εύμαιον άφιξις): Η Αθηνά παρακινεί τον Τηλέμαχο να επιστρέψει από τη Σπάρτη στην Ιθάκη και τον καθοδηγεί πώς να αποφύγει την παγίδα των μνηστήρων. Την επομένη ο Τηλέμαχος καταπλέει στην Ιθάκη και πηγαίνει κατευθείαν στον Εύμαιο.
π (Τηλεμάχου αναγνωρισμός Οδυσσέως): Ο χοιροβοσκός φεύγει από το κτήμα και πηγαίνει στο παλάτι, για να ειδοποιήσει την Πηνελόπη για την άφιξη του γιου της. Κατά την απουσία εκείνου, ο Οδυσσέας φανερώνεται στο γιο του με την πραγματική μορφή του και μαζί σχεδιάζουν την τιμωρία των μνηστήρων. Ο Εύμαιος επιστρέφει.
ρ (Τηλεμάχου επάνοδος εις Ιθάκην): Ο Τηλέμαχος το άλλο πρωί φεύγει για την πόλη και λίγο αργότερα τον ακολουθούν ο Εύμαιος και ο Οδυσσέας που έχει πάρει και πάλι τη μορφή του ζητιάνου. Ο γιδοβοσκός Μελάνθιος και οι μνηστήρες συμπεριφέρονται άσχημα στον Οδυσσέα, τον οποίο βέβαια κανείς τους δεν αναγνωρίζει. Ο Εύμαιος μεσολαβεί, για να δώσει πληροφορίες ο ζητιάνος στην Πηνελόπη.
σ (Oδυσσέως και Ίρου πυγμή): Ο Οδυσσέας νικά σε πυγμαχία τον αυθάδη ζητιάνο Ίρο. Η Πηνελόπη εμφανίζεται και αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί και να ξαναπαντρευτεί. Η υπηρέτρια Μελανθώ και οι μνηστήρες κοροϊδεύουν τον Oδυσσέα.
τ (Oδυσσέως και Πηνελόπης ομιλία. Τα νίπτρα): Ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος αφαιρούν τα όπλα από την αίθουσα με τη βοήθεια της Αθηνάς. Στη συνομιλία του με την Πηνελόπη ο Οδυσσέας την προετοιμάζει για την επάνοδό του. Καθώς του πλένει τα πόδια, η παραμάνα Ευρύκλεια τον αναγνωρίζει από μία ουλή, αλλά με υπόδειξή του σιωπά. Η Πηνελόπη εξαγγέλλει τον αγώνα του τόξου και προαισθάνεται την καταστροφή των μνηστήρων.
υ (Τα προ της μνηστηροφονίας): Ακολουθούν οι ετοιμασίες για το γιορτινό τραπέζι της ημέρας, που είναι αφιερωμένη στον Απόλλωνα. Άσχημος οιωνός του Δία αποτρέπει τους μνηστήρες από το σχέδιό τους για τη δολοφονία του Τηλέμαχου. Η απερίσκεπτη και προκλητική συμπεριφορά τους, ωστόσο, συνεχίζεται και στο τραπέζι.
φ (Τόξου θέσις): Η Πηνελόπη φέρνει το τόξο, ο Τηλέμαχος στήνει τα τσεκούρια και οι μνηστήρες δοκιμάζουν μάταια να τεντώσουν τη χορδή του τόξου. Έξω από την αίθουσα ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Εύμαιο και το Φιλοίτιο. Με τη βοήθεια εκείνων, αλλά και της Ευρύκλειας, ολοκληρώνονται οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του σχεδίου της μνηστηροφονίας. Επιστρέφοντας στην αίθουσα ο Οδυσσέας πείθει τους μνηστήρες να του επιτρέψουν να δοκιμάσει, τεντώνει το τόξο και εύκολα περνά το βέλος και από τα δώδεκα τσεκούρια.
χ (Μνηστηροφονία): Με ένα δεύτερο βέλος του ο Οδυσσέας σκοτώνει τον Αντίνοο και ύστερα αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα. Παρά τις παρακλήσεις και τις προτάσεις για δώρα, εκείνος συνεχίζει. Ο Εύμαιος και ο Τηλέμαχος τού φέρνουν όπλα, ενώ ο Μελάνθιος δίνει όπλα στους μνηστήρες. Ακολουθεί μάχη και με τη βοήθεια της Αθηνάς όλοι οι μνηστήρες θανατώνονται. Μόνο στον αοιδό Φήμιο και τον κήρυκα Μέδοντα χαρίζεται η ζωή. Επιπλέον, τιμωρούνται υποδειγματικά οι υπηρέτριες που ακολούθησαν τους μνηστήρες και ο Μελάνθιος.
ψ (Oδυσσέως υπό Πηνελόπης αναγνωρισμός): Η Πηνελόπη συνεχίζει να αμφιβάλλει για την επιστροφή του άντρα της. Εκείνος όμως εμφανίζεται μετά το λουτρό του ακόμα πιο ωραίος και λαμπερός, χάρη στην επέμβαση της Aθηνάς, και διαλύει τις αμφιβολίες της Πηνελόπης με ένα μυστικό που της αποκαλύπτει για την κατασκευή του συζυγικού τους κρεβατιού. Η νύχτα ενώνει τους συζύγους, που διηγούνται τα όσα πέρασαν.
ω (Σπονδαί): Οι ψυχές των μνηστήρων οδηγούνται στον Άδη. Το φάντασμα του Αγαμέμνονα μιλάει για τη διαφορά της Κλυταιμνήστρας από την Πηνελόπη. Ο Οδυσσέας συναντά τον πατέρα του Λαέρτη στα κτήματα. Εν τω μεταξύ οι συγγενείς των νεκρών μνηστήρων έχουν στασιάσει στην πόλη. Ξεσπάει μάχη, αλλά και πάλι η Αθηνά επεμβαίνει για μία τελευταία φορά χαρίζοντας ειρήνη και σταθερότητα.
[6]
Πήγαινε: στην Αρχή της Σελίδας
Βιβλιογραφια
Όμηρος, Οδύσσεια
(Σημείωση: Δεν είχε νόημα να παραθέσουμε παραπομπές του Οδυσσέα, όσον αφορά την Οδύσσεια, μιας και είναι ο κεντρικός Ήρωας της και συνεπώς, αναφέρεται παντού.)
Κατέβασε ελεύθερα από την Online-Βιβλιοθήκη μας:
Όμηρος, Οδύσσεια (Αρχαίο Κείμενο)
Όμηρος, Ιλιάδα (Αρχαίο Κείμενο)
Κατέβασε ελεύθερα από την Online-Βιβλιοθήκη μας:
Οδύσσεια (Ομήρου) - (Αρχαίο Κείμενο Με Μετάφραση)
(Ομήρου) Ιλιάδα – (Αρχαίο Κείμενο Με Μετάφραση), Μετάφραση Αλέξανδρου Πάλλη
Πηγες
[1] "Αρχαία Ελληνική Γραμματεία"
[2] "Αρχαία Ελληνικά"
[3] "mistiria"
[4] "Μυθική Αναζήτηση"
[5] "CNN Greece", 21:50 Παρασκευή, 01 Ιανουαρίου 2016 (Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ)
[6] "e-didaskalia"
Η εφαρμογη μας για το κινητο σου
Κατέβασε και εσύ την εφαρμογή μας για το κινητό σου "Ancient Greece Reloaded"